Halkla İlişkiler Uzman Rolleri Açısından Mustafa Kemal Atatürk: “Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri” Üzerine Bir Durum Çalışması

Yıl 2018, Cilt 11, Sayı 1, 66 - 101, 30.01.2018

Özlem ALİKILIÇ Ezgi SAATCIOĞLU

https://doi.org/10.18094/josc.335331

Cited By: 1

Öz

Kurtuluş Savaşı’yla Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu sürecine halkla ilişkiler disiplini açısından bakıldığında Mustafa Kemal Atatürk’ün çeşitli iletişim çalışmaları gerçekleştirdiği görülmektedir. Çalışmada, Atatürk’ün iletişim çalışmaları halkla ilişkiler disiplini açısından ele alınarak Atatürk’ün halkla ilişkiler faaliyetleri gerçekleştirip gerçekleştirmediğini, halkla ilişkiler uzmanı rolleri üstlenip üstlenmediğini rol teorisi bağlamında belirlemek amaçlanmaktadır. Bu amaçla gerçekleştirilen nitel araştırmada, araştırma deseni durum çalışması olarak belirlenmiştir. Araştırmanın evrenini Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri (2006) isimli eser oluştururken amaçsal örneklem alma yöntemiyle evrenin tamamı örneklem olarak belirlenmiştir. Veri toplama tekniği olarak doküman incelemesi seçilmiş, elde edilen verilerin analizinde betimsel analiz tekniğinden yararlanılmıştır. Toplam 3 cilt, 259 bölümden oluşan bu dizi yayın, halkla ilişkiler kategorileri ve temalar açısından taranarak 162 belgeye indirilmiştir. Geçerlilik, güvenilirlik testleri yapılmıştır. 162 belgenin incelendiği araştırma sonucunda Atatürk’ün halkla ilişkiler faaliyetleri gerçekleştirdiği, bu faaliyetlerde en çok yüzyüze iletişimin; ardından basınla ilişkilerin yer aldığı belirlenmiştir. Halkla ilişkiler uzman rolleri açısından teknisyen, yönetici rolleriyle inşa etme, motive etme, süreklilik sağlama görevlerini üstlendiği belirlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Halkla ilişkiler, rol teorisi, halkla ilişkiler uzman rolleri

ANALYZING MUSTAFA KEMAL ATATÜRK FROM THE PERSPECTIVE OF PUBLIC RELATIONS SPECIALİST’ ROLES: A CASE STUDY OF A COLLECTION BOOK “ATATÜRK’ÜN SÖYLEV VE DEMEÇLERİ”

Öz

Starting from Turkish Independence War, and during the establishment of Republic of Turkey, Mustafa Kemal Atatürk has executed multiple public relations tasks and activities. In this study, public relations tasks and activities which were designed and also performed by Atatürk himself were analyzed. In this study, it was aimed to determine those activities which Atatürk has performed either PR tactics or not, and to explore whether he had undertaken PR practitioner roles (i.e. technician, specialist). Following to the role theory, a qualitative research was executed. As a research design, case studymethod was chosen. “Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri” which is a collection book from his speeches and statements has comprised from 3 volumes, 259 chapters. This book collection has formed the research universe and also the sample of the study. To collect data, document analysis was conducted, 162 documents were extracted from the main sample. Validity, reliability tests were conducted as well. Descriptive analysis technique was employed for the data analysis. Findings reveal that Atatürk has performed several PR tasks and activities. Among these activities; interpersonal communication (face-to-face communication) was preferred mostly. It’s obvious to clarify that mass communication techniques (especially press relations) were another most preferred activities among others. In terms of PR practitioner roles, he has performed technician and specialist roles equally.

Kaynakça

• Angrosino M (2007) Doing ethnographic&observational research, Sage Qualitative Research,GB.
• Akar H (2011) Halkla İlişkiler Rolleri ve Algılanmasına Yönelik Uygulamalı Bir Çalışma,Doktora Tezi,SÜ SBE,Konya.
• Arklan Ü (2011) Halkla İlişkiler: Kavram, Kapsam ve İlişkili Olduğu Alanlar, Dünden Bugüne Halkla İlişkiler, M Işık, A Asna(eds),Eğitim Akademi Yayınları,Konya,13-45.
• Ataman M (2013) Atatürk’ün Sivil Giysilerinin Fotoğraflarda İncelenmesi,Yüksek Lisans Tezi,SÜ SBE,Konya.
• Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi (2016) Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri I-III.Divan Yayıncılık LTD.ŞTİ.
• Austin E, Pinkleton B E (2006) Strategic Public Relations Management,Lawrence Erlbaum Associates,London.
• Bernays E (1936) Freedom of Propaganda:The Constructive Forming of Public Opinion,Speech at Institute of Public Affairs.
• Bernays E (1961) Crystallizing Public Opinion,Liveright Publishing Corporation,USA.
• Bernays E (2013) Public Relations,University of Oklahoma Press,Oklahoma.
• Broom G M, Smith G D (1979)Testing the practitioner’s impact on clients,Public Relations Review,5(3),47–59.
• Çakır H (2014) The Representation of Public Relations Profession and Public Relations Practitioners in the Context of Entertainment Culture in Turkish TV Series, R G Öztürk(ed),Handbook of Research on the Impact Of Culture and Society on the Entertainment Industry, Information Science Reference,USA,421-439.
• Daşdemir L (2006) Yurt içi Gezilerinin Önemi ve Bilinmeyen Bir Gezi Çeşme-Ilıca Ziyareti,Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,8(3),13-37.
• Demir K (2002) Türkiye’deki Resmi ve Özel Lise Öğretmenlerinin İzlenim Yönetimi, Doktora Tezi,AÜ SBE,Ankara.
• Dozier D (2008) The Organizational Roles of Communications and Public Relations Practitioners, J E Grunig(eds), Excellence in Public Relations&Communication Management, Routledge,NJ,327-356.
• Dozier D, Broom G M (2009) The Centrality of Practitioner Roles to Public Relations Theory, CH Botan, V Hazleton (eds),Public Relations Theory II, Lawrence Erlbaum Associates, NJ,120-148.
• Elhan, O (2012) 1923-1938 Atatürk Dönemi Balkan Politikası. Yüksek Lisans Tezi,GAZÜ SBE,Gaziantep.
• Elo S, Kyngas H (2008)The qualitative content analysis process,Journal of Advanced Nursing,62(1),107-115.
• Ercan Y (1981)Kurtuluş Savaşı, Savaşta Atatürk, Savaşın Sonuçları,AÜ DTFC Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi,14(25),41-59.
• Erdoğan İ (2008) Teori ve Pratikte Halkla İlişkiler,Erk Yayınları,Ankara.
• Ergeç, N (2006) Kurtuluş Savaşı Sırasında Yürütülen İletişim Çabalarının Halkla İlişkiler Açısından İncelenmesi,ESOGU Sosyal Bilimler Dergisi,7(3).
• Goffman E (1959) Presentation of Self in Everyday Life,Doubleday Anchor Books,NY.
• Goffman E(2009) Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu, B Çezar(çev),Metis Yayınları,İstanbul.
• Gül M(2006)Atatürk’ün Yurt Gezileri’nin Kamuoyu Oluşturmadaki Rolü,AKÜ Sosyal Bilimler Dergisi,8(3),51-72.
• Gülnar H(2006) Psikolojik Harekat ve Mustafa Kemal Atatürk’ün Kurtuluş Savaşı’nda Örnek Uygulamaları,Yüksek Lisans Tezi,AÜ Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü,Ankara.
• Güneş A(2009)Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Halkla İlişkiler Kavramının Tanımı Yeri ve Önemi Üzerine Bir Yaklaşım, CÜ İktisadi İdari Bilimler Dergisi,10(1),71-79.
• Hales C(2001)Does it matter what managers do,Business Strategy Review,12(2),50-58.
• Harlow R(1977) Public Relations Definitions Through the Years, Public Relations Review,3(1),49-63.
• Holtzhausen D(2000)Postmodern Values in Public Relations,Journal of Public Relations,12(1),93-114.
• Hoştut S(2013)Stratejik Halkla İlişkilerde Halkla İlişkiler Uygulayıcı Rolleri, SDÜ İİBF Dergisi,18(1),417-434.
• Kanberoğlu N(2014)1926 Yılı Türk Basınında Mustafa Kemal Atatürk’ün Yurt Gezileri ve Yurt Gezilerinin Kamuoyu Oluşturmadaki Rolü,History Studies,6(6),133-147.
• Karabulut M(2012) Biyografi Kaynaklarında Atatürk ve Özel Hayatı,Yüksek Lisans Tezi,DEÜ Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü,İzmir.
• Karlıklı Y(2012) Atatürk Dönemi Türk Deniz Politikası(1923-1938),Doktora Tezi, İÜ Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü,İstanbul.
• Kaş P(2012) Atatürk’ün Adana Ziyaretleri,Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi SBE,Erzurum.
• Katz D,Kahn R(1978)The Social Psychology of Organizations, Wiley,NY
• Kaya Z(2013) Atatürk’ün Askeri Giysilerinin Fotoğraflarda İncelenmesi,Yüksek Lisans Tezi, SÜ SBE, Konya
• Lee N M, Sha B, Dozier D, Sargent P(2015)The Role of New Public Relations Practitioners as Social Media Experts, Public Relations Review,http://dx.doi.org/10.1016/j.pubrev.2015.05.002.
• Miles M B, Huberman A M (1994)Qualitative data analysis:An expanded sourcebook, Sage Publications,CA.
• Mintzberg H(1973)The Nature of Managerial Work,Harper&Row,NY.
• Mintzberg H(1998)Covert leadership:Notes on Managing Professionals,Harvard Business Review,76,140-148.
• Moss D,Newman A,DeSanto B (2005)What Do Communication Managers Do? Defining&Refining The Core Elements of Management in a Public Relations/Corporate Communication Context,Journalism&Mass Communication Quarterly,82(4),873-890.
• Okay A,Okay A(2007)Halkla İlişkiler Kavram Strateji ve Uygulamaları,Der Yayınları,İstanbul
• Özcan S(2013)Amasya Genelgesi’nin Erzurum ve Sivas Kongreleri Üzerindeki Etkisi,Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi,1,69-82.
• Özdemir Z(2015)Sosyal Medyada Kimlik İnşasında Yeni Akım: Özçekim Kullanımı,MÜ İletişim Fakültesi Dergisi,2(1),112-131.
• Peltekoğlu F(2001) Halkla İlişkiler Nedir,Beta,İstanbul.
• Poyraz E (2013)Atatürk’ün İletişim Stratejisi ve Stratejik Hedefleri Hakkında Bir Analiz,21.Yüzyılda Eğitim ve Toplum,2(4),72-93.
• PRSA(tarihsiz) www.prsa.org/about, erişim tarihi:02.06.2017
• Seitel F(2007) The Practice of Public Relations,Pearson,NJ.
• Seitel F(2011) The Practice of Public Relations,Pearson,NJ.
• Steyn B(1999) CEO Expectations in terms of PR RolesCommunicare,19(1),20-43.
• Steyn B(2007) Contribution of Public Relations to Organizational Strategy Formulation, E L Toth (Ed), The Future of Excellence in Public Relations&Communication Management: Challenges for the Next Generation, Lawrence Erlbaum,NJ,158-166.
• Türk Dil Kurumu (2005) Büyük Türkçe Sözlük,Ankara.
• Wilcox D, Cameron G(2009) Public Relations: Strategies&Tactics, Pearson International,USA.
• Wilcox D, Cameron G, Reber B,Shin J(2011) Think Public Relations, Allyn&Bacon,Boston.
• Yıldırım A, Şimşek H(2003) Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri,Seçkin Yayıncılık,Ankara.
• Yıldırım A, Şimşek H(2008) Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri,Seçkin Yayıncılık,Ankara.
• Yıldırım A, Şimşek H(2012) Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri,Seçkin Yayıncılık,Ankara.
• Yolçu N(2010) Kurtuluş Savaşı ve Devrim Yıllarında Mustafa Kemal Atatürk’ün İletişim Yönetimi, Yüksek Lisans Tezi, KOU SBE,Kocaeli.
• Yücel Y(1981)Atatürk’ün Cumhuriyetin Kuruluşundaki Görüş ve Etkinlikleri, AÜ DTCF Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi,14(25),23-39