EVALUATION OF ‘’HEALTHY NUTRITION MESSAGES’’ USED IN FOOD ADVERTISEMENTS

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 2, 532 - 574, 27.07.2019

ÖMÜR Alyakut , Simay Fereli

https://doi.org/10.18094/josc.596257

Öz

In recent years, healthy nutrition issues in the media maintain its popularity, and the community is constantly sending messages about what to eat and drink in healthy living practices. The purpose of these messages is to inform the consumer and direct them to product consumption. It is noteworthy that product-health relationship is emphasized especially in food advertisements and healthy nutrition messages are delivered to consumers. So what are these messages? How is it emphasized? The aim of this study is to reveal the healthy nutrition messages used in food advertisements, to determine which items are used in these messages, and to determine the accuracy and adequacy of these messages. In the study, the advertisement films of the Yudum, Torku and Ülker brands, which were selected with the purposive sampling method, were included in the study. In the analysis of the advertising films, R. Barthes' semiotic and content analysis were used together. The data were interpreted by descriptive analysis method. As a result of the study, it was determined that healthy nutrition messages were given under the titles of lightness, health protection, natural food use and flavor in advertisement films. It was determined that visual and audio usage of healthy eating messages was realized in all of the advertisement films, and that all companies strengthened these messages in a visual and auditory way. As a result, it is determined that companies use healthy nutrition messages to support their products with health messages and transmit a healthy lifestyle in order to differentiate their products from similar products and increase their consumption. Thus, the messages of healthy nutrition have been transformed into a commercial commodity and are produced and consumed by advertisements.

Anahtar Kelimeler

consumption., consumption culture, advertisement, healthy eating

GIDA REKLAMLARINDA KULLANILAN ‘’SAĞLIKLI BESLENME İLETİLERİNİN’’ DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Son yıllarda medyada sağlıklı beslenme konuları popülerliğini korumakta, topluma sağlıklı yaşam pratikleri içinde neler yenmesi, içilmesi konusunda sürekli iletiler gönderilmektedir. Bu iletilerin amacı, tüketiciyi haberdar etmek ve ürün tüketimine yönlendirmektir. Özellikle gıda reklamlarında ürün-sağlık ilişkisinin vurgulandığı ve tüketicilere sağlıklı beslenme mesajları iletildiği dikkat çekmektedir. Peki bu iletiler nelerdir? Nasıl vurgulanmaktadır? Buradan hareketle planlanan çalışmada, gıda reklamlarında kullanılan ‘’sağlıklı beslenme’’ iletilerini ortaya çıkarmak, bu iletilerde hangi öğelerin, nasıl kullanıldığını ve bu iletilerin doğruluğunu ve yeterliliğini belirlemek amaçlanmıştır. Çalışmada amaçsal örneklem yönetimiyle seçilen Yudum, Torku ve Ülker markalarının reklam filmleri inceleme kapsamına alınmıştır. Reklam filmlerinin analizinde R. Barthes’ın göstergebilim yöntemi ile içerik analizi birlikte kullanılmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle yorumlanmıştır.


Çalışma sonucunda reklam filmlerinde “sağlıklı beslenme” mesajlarının; hafiflik, sağlığın korunması, doğal gıda kullanımı ve lezzet başlıkları altında verildiği tespit edilmiştir. İrdelenen reklam filmlerinin tümünde sağlıklı beslenme mesajlarının görsel ve işitsel kullanımının gerçekleştiği, tüm firmaların bu mesajları görsel ve işitsel açıdan pekiştirdiği belirlenmiştir. Sonuç olarak, firmaların ürünlerini benzer ürünlerden farklılaştırmak ve tüketimini artırmak adına, sağlıklı beslenme iletilerini kullandıkları hatta beslenme iletilerini sağlık iletileriyle destekleyerek sağlıklı yaşam tarzı ilettikleri tespit edilmiştir. Böylece “sağlıklı beslenme” iletileri de ticari bir metaya dönüştürülmüş ve reklamlarla üretilerek tüketilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tüketim Kültürü, Reklam, Sağlıklı Beslenme, Tüketim

Kaynakça

• Aktuğlu Karpat, Işıl (2006). Tüketicinin Bilgilendirilmesi Sürecinde Reklam Etiği, Küresel İletişim Dergisi, Sayı 2, Güz, s:1-20Altunışık, Remzi; Çoşkun, Recai; Yıldırım, Engin Ve Bayraktaroğlu, Serkan (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, 6.Baskı, Sakarya: Sakarya KitabeviAlyakut, Ömür (2016). Kültürel Ürünlerde Coğrafi İşaretleme Konusunun Medyaya Yansıması, Journal of International Social Research, 9:45, s.675-686Asker, Ayşe (2011). Küresel – Yerel Etkileşimi: Yerelin Dönüşümü Olarak Simit Sarayı Örneğinde Simidin “Fast – Food”Laşması, Erciyes İletişim Dergisi “akademia”, Cilt: 2, s.88-104Atar, G. Motif (2016). Gıda Reklamlarının İddia Ettikleri: Dergi Reklamları Üzerine Bir İnceleme, Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, s:24, s.187-207Bayçu Uzoğlu, Sevil ve Uluyağcı, Canan (2005). Görsel ve Sözel Göstergeler Açısından Bir Reklam Çözümlemesi: Beymen Örneği, Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı.21, s. 77-94Baysal, Ayşe (1993). Beslenme, 1. Baskı, Ankara: Hacettepe Üniversitesi YayınlarıBecan, Cihan (2012). Yeni (Duyuşsal) Reklam İletileri Bağlamında “Göstergeleri” Okumak: Göstergebilimsel Yöntemden Yararlanarak Bir Reklam İletisi Çözümlemesi, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:4 Nisan-Eylül, s:36-52Binay, Ayşe(2010). Tüketim Vasıtasıyla Oluşturulan Postmodern Kimlikler, Global Media Journal Yedi Tepe Üniversitesi, C. 1, S. 1, s.18-31Ceran, Yunus ve Karaçor, Süleyman (2013). Pazarlama İletişimi Aracı Olarak Reklâm: Reklâm Maliyetleri ve Muhasebeleştirilmesi, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 1, s. 9-24 Coşkun, Melek (2012). Popüler Toplum ve Tüketim Kültür, Batman University Journal of Life Sciences, C. 1, S. 1, s.837-850Çağlar, Nedret (2008). Postmodern Anlayışta Siyaset ve Kimlik, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.13, S.3, s.369-386Çınar, Recai ve Çubukçu, İhsan (2009). Tüketim Toplumunun Şekillenmesi ve Tüketici Davranışları -Karşılaştırmalı Bir Uygulama-, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2009 13 (1): 277-300Demez, Gönül (2012). Medyada Yeni Sağlık Anlayışları Ve Kadın Bedeninin Temsili, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, C.9, S.1, s.512-532Durmaz, Mustafa (2001). Pazarlama İletişimi Üzerine, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı:11, s.237-241Elden, Müge (2009). Reklam Yazarlığı, İletişim Yayınları 922, 5. Baskı, İstanbulFiske, John (2014). İletişim Çalışmalarına Giriş, (Çev. Süleyman İRFAN), 1. Baskı, Ankara: Pharmakon YayıneviHasekioğlu, Seda (2008). Reklam Ve İdeoloji: Yazılı Basında Yer Alan Reklamlara Göstergebilimsel Bir İnceleme, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Anabilim Dalıİşler Büyüker, Didar (2014). Televizyon Reklamlarında Ünlü Kişilerin Kullanılmasının Satın Alma Davranışlarına Etkisi: Cinsiyet Ekseninde Bir İnceleme, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, CİLT.5, Sayı.11, s.110-134Küçükerdoğan, Rengin (2011). Reklam Nasıl Çözümlenir? Reklam İletişiminde Göstergeler ve Stratejiler, 2. Baskı, İstanbul: Beta YayınlarıMilli Eğitim Bakanlığı (2011). Sağlıklı Beslenme, Halkla İlişkiler Ve Organizasyon Hizmetleri: Ankara, Milli Eğitim Bakanlığı YayınlarıMilli Eğitim Bakanlığı (2012). Reklamın Etkileri, Millî Eğitim Bakanlığı Aile Ve Tüketici Hizmetleri: Ankara, Mili Eğitim Bakanlığı YayınlarıMengü, M. Mehmet (2006). Reklam Sloganları ve Tüketici Zihni, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Hakemli Dergisi, Sayı: 25, s.109-121.Öztürk, Gülay ve Öymen, Gözde (2013). Markalama Çalışmalarında Sağlık Vaadli Ürün Reklamlarının Rolü, Bildiri, II. International Conference on Communication, Media, Technology and Design 02-04 May, Famagusta – North CyprusSabuncuoğlu, Ayda (2006). Televizyon Reklamlarında Toplumsal Cinsiyet, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi: İzmir, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler Ve Tanıtım Anabilim DalıSezgin, Deniz (2011). Yaşam Tarzı Önerileri Bağlamında Sağlık Haberlerinin Analizi, Ankyra: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), s.52-78Sungur, Suat (2011). Tüketimin Küreselleşmesi ve Tüketim Tapınakları: Postmodern Panayır Yerlerinde Alışveriş, Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, Sayı:14, s.7-35Taşyürek, Nilay (2010). Reklam Ve Reklamın Tüketicilerin Satın Alma Davranışları Üzerindeki Etkisi: Bir Alan Araştırması, Basılmamış Yükseklisans Tezi: Ankara, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi ABD.Topuzoğlu, Ahmet; Hıdıroğlu, Seyhan; Ay, Pınar; Önsüz, Fatih ve İkiışık, Hatice (2007). Tüketicilerin Gıda Ürünleri ile İlgili Bilgi Düzeyleri ve Sağlık Risklerine Karşı Tutumları, TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 2007: 6 (4), s. 253-258Uçak, Pınar (2004), Pazarlama İletişimi Aracı Olarak Reklamın Tüketici Davranışlarına Etkisi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi: Ankara, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim DalıWilliamson, Judith (2000). Reklamların Dili Reklamlarda Anlam ve İdeoloji,(Çev. Ahmet Fethi), Ankara: Ütopya YayıneviYanıklar, Cengiz (2010). Tüketim Kültürü, Kapitalizm ve İnsan İhtiyaçları Arasındaki İlişki Üzerine Bir Tartışma, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Mayıs 2010, Cilt: 34, Sayı: 1:25-32Yıldız, Hasan (2005). Postmodernizm Nedir?, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:13Ölümcül Zehir: Glikoz Şurubu, 07.07.2013tarihli yazıhttp://www.bilim-teknoloji.com/olumcul-zehir-glikoz-surubu/ Erişim tarihi: 19.09.2017 Çocuk ve Beslenmehttp://www.milliyet.com.tr/reklamlar--cocuk-ve-beslenme-pembenar-detay-cocuk-1113670/ Erişim Tarihi:13.05.2015 Medya Araştırma Raporuhttp://www.dunyagida.com.tr/haber.php?nid=669 Erişim Tarihi:04.04.2015