12. Sınıf Öğrencilerinin Bilimsel Yaratıcılık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler ile Karşılaştırılması

Yıl 2023, , 79 - 96, 30.05.2023

Mehmet Sertkahya

https://doi.org/10.53047/josse.1213365

Öz

Eğitimde öğrencilere kazandırılması gereken önemli beceri alanlarından biri de yaratıcı düşünme becerisidir. Bu bağlamda yaratıcılığı ölçmek için farklı araştırmacılar tarafından çeşitli ölçekler geliştirilmiştir. Hu ve Adey de 2002 yılında bilimsel yaratıcılığı ölçmek için 7 Maddelik bir ölçek geliştirmiştir. Modelde bilimsel yaratıcılık ürün, süreç ve özellik olmak üzere üç boyuttan oluşmaktadır. Bu geliştirilen ölçek Pekmez, Aktamış (2009) ve Çeliker, Balım(2012) tarafından Türkçeye uyarlanmış; geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmıştır. Çeliker ve Balım (2012) tarafından Cronbach alfa ölçüm güvenirlik katsayısı 0.86 bulunmuştur. Bu araştırmanın amacı Hu ve Adey (2002) tarafından geliştirilen bilimsel yaratıcılık ölçeğini kullanılarak öğrencilerin bilimsel yaratıcılıklarının çeşitli değişkenlere göre karşılaştırılmasıdır. Araştırmanın örneklemini İzmir ilinde bulunan liselerin on ikinci sınıfında öğrenim gören 249 öğrenci oluşturmaktadır. Elde edilen puanlar cinsiyet, anne ve baba eğitim durumu, sınav puanı ve sınavdaki yüzdelik dilimi gibi değişkenler kullanılarak karşılaştırılmıştır. Araştırma sonucunda cinsiyet değişkeninin yaratıcılık üzerinde anlamlı bir etkisi yoktur. Ayrıca anne ve babanın orta öğretim, lisans ve yüksek öğrenim düzeyi yükseldikçe özgünlük puan ortalamaları da yükselmektedir. Daha sonra sınav puan aralığı arttıkça özgünlük puan ortalaması da artmaktadır. %5 dilimindeki öğrencilerin özgünlük puan ortalamaları yüksektir. Bu çalışmanın sonuçları, en çok 5. maddenin cinsiyet, anne eğitim düzeyi ve ortalama sınav puanları açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık gösterdiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Akıcılık, esneklik, yaratıcılık, bilimsel yaratıcılık ölçeği, bilimsel düşünme becerileri

Destekleyen Kurum

Tübitak

Proje Numarası

446196

Teşekkür

Maddi ve manevi katkılarından dolayı TÜBİTAK'a teşekkür ederiz

Comparison of Scientific Creativity Levels of 12th Classroom Students with Various Variables

Öz

One of the important skill areas that should be acquired by students in education is creative thinking skills. In this context, various scales have been developed by different researchers to measure creativity. Hu and Adey also developed a 7-item scale to measure scientific creativity in 2002. This developed scale was adapted into Turkish by Pekmez, Aktamış (2009) and Çeliker, Balım (2012); validity and reliability studies were carried out. The Cronbach alpha measurement reliability coefficient was found to be 0.86 by Çeliker and Balım (2012).The aim of this research is to compare students' scientific creativity according to various variables by using the scientific creativity scale developed by Hu and Adey (2002). The sample of the research consists of 249 students studying in the twelfth grade of high schools in İzmir.The scores obtained were compared using variables such as gender, educational status of the parents, central exam score and percentile in the exam. As a result of the study, there is no significant effect of gender variable on creativity. Moreover, the higher the maternal and paternal education level that is secondary education, undergraduate and higher education, the higher the originality score averages. Then, as the exam score range increases, the originality score average increases. Students in the 5% percentile have high originality score averages. The results of this study shows that mostly, article 5 has statistically significant difference about gender, maternal education level and average exam scores.

Anahtar Kelimeler

Fluency, originality, creativity, scientific creativity scale, scientific thinking

Proje Numarası

446196

Kaynakça

• Aktamis, H. & Ö. Ergin (2007). Investigating the relationship between science process skills and scientific creativity. Hacettepe University Journal of Education, 33(33), 1-23.
• Andreasen, N. C., & Güney, K. (2009). Yaratıcı beyin: Dehanın nörobilimi (3.baskı). Arkadaş Yayınevi.
• Aslan, E. (2001). Torrance yaratıcı düşünce testi'nin Türkçe versiyonu. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(14), 19-40.
• Aydın, S. Ö., & Ayverdi, L. (2014). BİLSEM'e kayıtlı olan ve olmayan öğrencilerin çevre sorununa çözüm önerilerinin bilimsel yaratıcılık açısından karşılaştırılması. Journal of Turkısh Scıence Educatıon, 11(1), 25-41. doi.10.12973/tused.10101a
• Bailin, S. (1988). Can there be creativity without creation? Interchange, 15, 13-22.
• Besis, P., & Jaquı, H. (1973). Yaratıcılık nedir?(Çev. Süheyl Gürbaşkan). Reklam Yayınları, İstanbul.
• Can, A. (2014). SPSS ile bilimsel arastirma surecinde veri analizi. (2.baskı).Pegem Akademi
• Charyton, C. & Snelbecker, G. E. (2007). General, artistic and scientific creativity attributes of engineering and music students. Creativity Research Journal, 19(2-3), 213–225. https://psycnet.apa.org/doi/10.1080/10400410701397271
• Daniel, M. H. (1997). Intelligence testing: Status and trends. American psychologist, 52(10), 1038. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0003-066X.52.10.1038
• Deniş Celiker, H. & Balim, A. G. (2012). Adaptation of scientific creativity test to Turkish and its assessment criterias, Usak University Social Sciences Journal, 5(2), 1-21.
• Getzels, J. W., & Csikszentmihalyi, M. (2020). The creative artist as an explorer. In Human İntelligence, 182-192.
• Green, S. B., & Salkind, N. J. (2010). Using SPSS for Windows and Macintosh: Analyzing and understanding data (3.baskı). Prentice Hall Press.
• Honig, A. S. (2000). Promoting creativity in young children. Paper presented at the annual meeting of the board of advisors for scholastic. NY. Ed 442 548 Retrived from: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED442548.pdf
• Hu, W., & Adey, P. (2002). A scientific creativity test for secondary school students. International Journal of Science Education, 24(4), 389-403. https://psycnet.apa.org/doi/10.1080/09500690110098912
• Karabey, B., & Yürümezoğlu, K. (2015). Yaratıcılık ve üstün yetenekliliğin bazı zeka kuramları açısından değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (40), 86-107.
• Kılıç, B & Tezel, Ö. (2012). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin bilimsel yaratıcılık düzeylerinin belirlenmesi. Türk Fen Eğimi Dergisi, 9(4), 84-101).
• Mercan, B. (2022). Ortaokul öğrencilerinin matematikte özel yetenekli olma durumları ile yaratıcılıklarının karşılaştırılması. (Publication No. 743845) [Master's thesis, Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Moore, B. (2009). Emotional intelligence for school administrators: A priority for school reform?. American Secondary Education, 37 (3), 20-28.
• Özden, Y. (1993). Yaratıcılığı geliştirme düşünmeyi öğrenme öğretme biçimleri. Pegem Yayınları.
• Öztürk, A. (2006). Öğretmen yetiştirmede yaratıcı drama yöntemiyle işlenecek tiyatro dersinin öğretmen adaylarındaki sözel iletişim becerilerine etkileri. In H. Ömer-Adıgüzel (Ed.), Yaratıcı Drama (1985-1998 Yazılar) (pp. 445-453), Genişletilmiş ikinci baskı, Naturel. https://doi.org/10.21612/yader.2008.011
• Öztürk, Ş. (2004). Eğitimde yaratıcı düşünme. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (18), 77-84.
• Pekmez, E. S., Aktamis, H., & Taskin, B. C. (2009). Exploring scientific creativity of 7th grade students. Journal of Qafqaz University, 26, 204-214.
• San, I. (1985). Sanat ve egitim (2.Baskı). A.U.E.B.F. Yayını
• San, İ. (2004). Sanat ve eğitim: Yaratıcılık temel sanat kuramları sanat eleştirisi yaklaşımları. Ütopya.
• San, İ., (1979). Sanatsal yaratma, çocukta yaratıcılık (2. baskı). Sosyal ve Felsefi Eserler Dizisi: 17, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Senemoğlu, N. (1999). İlköğretimde etkili öğretme ve öğrenme el kitabı: Öğrenme ürünleri ve öğretimi. Süleyman Demirel Üniversitesi Burdur Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Starko, A. J. (1995). Creativity in the classroom: Schools of curious delight. White Plains, Longman Publishers.
• Sternberg, R. J. (Ed.). (1999). Handbook of creativity. Cambridge University Press.
• Turkmen, H., & Sertkahya, M. (2015). Creative thinking skills analyzes of vocational high school students. Journal of Educational and Instructional Studies in the World, 5(10), 74-84.
• Türkoğlu, A. (2004). Milli eğitimin günlük değişen politikaları, programları ve çağa uymayan içerik. Yaşadıkça Eğitim, 83(84), 29-30.