Veri Temelli Okul Yöneticisi Seçme, Yetiştirme ve Görevlendirme Modeli

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 311 - 334, 29.10.2019

Hamza Öz

Öz

Bu çalışmada, Türkiye’deki ve
Dünya’daki okul yöneticilerini seçme, yetiştirme ve görevlendirme süreçlerine
yönelik olarak bir analiz yapılarak veri temelli okul yöneticisi seçme,
yetiştirme ve görevlendirme modeli sunulmuştur. Araştırma, nitel araştırma yöntemi desenlerinden biri olan durum
çalışması desenine göre tasarlanmıştır. Veri toplama yöntemi olarak literatür
taraması yönteminden yararlanılmıştır.
Sunulan model önerisi dört aşamada hazırlanmıştır. Birinci aşamada, Türkiye’de
Tanzimat’tan günümüze kadar okul yöneticilerinin seçme, yetiştirme ve
görevlendirme uygulamaları literatür taraması şeklinde incelenmiştir. İkinci
aşamada, dünya da yönetim alanında örneklerini gördüğümüz Anglosakson ve
Bonapartist geleneğe sahip ülkelerdeki okul yöneticilerinin seçme, yetiştirme
ve görevlendirme uygulamaları literatür taraması şeklinde incelenmiştir. Üçüncü
aşamada, Türk kültürü ve geleneği temelinde Türkiye için uygulanabilecek bir
okul yöneticisi seçme, yetiştirme ve görevlendirme modeli oluşturulmuştur. Bu
aşamada önerilen model, akış şeması şeklinde görselleştirilmiştir. Dördüncü ve
son aşamada modelin işleyişi ve uygulanabilirliği eğitim yönetimi alanında
uzman kişilerin görüşleri doğrultusunda tartışılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Kültür, Öğrenme çevikliği, yönetici

Kaynakça

• Akalın, F. (2008). Türk - İngiliz genel eğitim sistemlerini karşılaştırıp bir model oluşturma. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Altın, F., Vatanartıran, V. (2014). Türkiye’de okul yöneticisi yetiştirme, atama ve sürekli geliştirme önerisi. Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD). Cilt 5, Sayı 2, Sayfa 17-35
• Atalay Mazlum, A.(2018). Milli eğitim sisteminde yönetici görevlendirme sorunsalı: hukuksal açıdan değerlendirme. Y. Karaman Kepenekçi ve P. Taşkın((Ed.) Prof. Dr. Emine AKYÜZ’e armağan, akademisyenlikte 50 yıl (s.559-569) Ankara: Pegem A.
• Aytaç, T. (2002). Postmodern eğitim yöneticisi, Cevat Elma ve Şakir Çınkır (Ed.). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi tarafından düzenlenen21. Yüzyıl Eğitim Yöneticilerini Yetiştirme Sempozyumu’nda sunulan bildirilerinde içinde (59-64). 16-17 Mayıs 2002. Ankara Üniversitesi Basım Evi, Yayın no:191.
• Balcı, A. (2013). Sosyal Bilimlerde Araştırma: Yöntem, Teknik ve İlkeler. (10. Baskı). Ankara: Pegem Akademi
• Başaran, İ. E. (1993). Eğitim Yönetimi, Ankara: Gül Yayınevi.
• Bursalıoğlu, Z. (1991). Eğitim yönetiminde teori ve uygulama, Pegem Personel Eğitim Geliştirme Merkezi, Yayın No:1, 5. Baskı, Ankara.
• Bursalıoğlu, Z. (2000). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış, Ankara Pegem Özel Eğitim ve Hizmetleri.
• Cemaloğlu, N. (2019). Yönetimin Pin Kodu, 1. Baskı, Ankara: Pegem Akademi
• Cihan, O. A., Özbek, E., Özenir, D. ve Kolçak, M. (2013). MEB yönetici atama yönetmeliğinde kullanılması gereken temel ölçütler konusunda yönetici ve öğretmen görüşleri. VI. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu,
• Erden, A. (2015). Fransa eğitim sistemi, Ali Balcı(Ed.), Karşılaştırmalı Eğitim Sistemleri içinde(165-190), 5. Baskı, Ankara. Pegem Akademi.
• Harmancı, F. M. (2015). Amerika birleşik devletleri eğitim sistemi. Ali Balcı (Editör). Karşılaştırmalı Eğitim Sistemleri içinde(31–46). 5. Baskı, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Hofstede, G., & Bond, M. H. (1984). Hofstede's culture dimensions: An independent validation using Rokeach's value survey. Journal of cross-cultural psychology, 15(4), 417- 433.
• Hofstede, G. (2009). Geert Hofstede cultural dimensions.
• http://www.entekik.com.tr/single-post/2017/08/04/21-Yüzyılda-performans-için-Temel-Kriter-Öğrenme-Çevikliği [28.12.2018]
• https://www.hofstede-insights.com/country-comparison/turkey/. [28.12.2018]
• https://www.karar.com/gorusler/bahadirhan-dincaslan-yazdi-baskanlik-nasil-firsata-donusur- 463688# [28.12.2018]
• http://www.mfa.gov.tr/almanya-siyasi-gorunumu.tr.mfa [27.12.2018]
• http://www.mfa.gov.tr/cin-halk-cumhuriyeti-siyasi-gorunumu.tr.mfa [27.12.2018]
• http://www.mfa.gov.tr/japonya-siyasi-gorunumu.tr.mfa [27.12.2018]
• İpek, C. (2015). Güney kore eğitim sistemi, Ali Balcı(Ed.), Karşılaştırmalı Eğitim Sistemleri içinde (207-232), 5. Baskı, Ankara. Pegem Akademi.
• Kantos, Z.E. (2015). Federal almanya cumhuriyeti eğitim sistemi, Ali Balcı(Ed.), Karşılaştırmalı Eğitim Sistemleri içinde (47-66), 5. Baskı, Ankara. Pegem Akademi.
• Kaya, Y. K. (1986). Eğitim yönetimi: Kuram ve Türkiye’deki uygulama, 3. Baskı, Ankara: Bilim Yayınları.
• Kayıkçı, K. (2001). Yönetici yetiştirme sorunu. Milli Eğitim Dergisi, (150), 28-32.
• Kayıkçı, K., Özdemir, İ. ve Özyıldırım, G. (2016). İlk defa ve yeniden okul müdürü görevlendirilmesi: Sözlü sınav üzerine bir değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 21(4), 471-498.
• Koçel, T. (1999). İşletme Yöneticiliği, 7. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2014). 19. milli eğitim şurası kararları. http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/35/27/719973/dosyalar/2015_02/02041116_19.millieitimuraskararlar.pdf[26.12.2018].
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2018). 2023 eğitim vizyonu belgesi, http://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf [29.12.2018]
• Memmedova Telci, A. (2015). Japonya eğitim sistemi, Ali Balcı(Ed.), Karşılaştırmalı Eğitim Sistemleri içinde (363-380), 5. Baskı, Ankara. Pegem Akademi
• Özmen, F. (2002). Okul müdürlerinin yetiştirilmesi-gelişmiş ülkelerdeki uygulamalardan örnekler. Cevat Elma ve Şakir Çınkır(Ed.). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi tarafından düzenlenen21. Yüzyıl Eğitim Yöneticilerini Yetiştirme Sempozyumu’nda sunulan bildirilerinde içinde (131-144). 16-17 Mayıs 2002. Ankara Üniversitesi Basım Evi, Yayın no:191.
• Resmi Gazete, (1998). Milli eğitim bakanlığına bağlı eğitim kurumları yöneticilerinin atama ve yer değiştirmelerine ilişkin yönetmelik, 23.09.1998 tarih ve 23472 Sayılı Resmi
• Gazete, http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/23472.pdf [27.08.2019].
• Resmi Gazete, (1999). Milli eğitim bakanlığına bağlı eğitim kurumları yöneticilerinin atama ve yer değiştirmelerine ilişkin yönetmelik, 30.04.1999 tarih ve 23681 Sayılı Resmi Gazete, http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/23681.pdf [27.08.2019].
• Resmi Gazete, (2004). Milli eğitim bakanlığına bağlı eğitim kurumları yöneticilerinin atama ve yer değiştirme yönetmelik, 11.01.2004 tarih ve 25343 Sayılı Resmi Gazete, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2004/01/20040111.htm#T.C.r [27.08.2019].
• Resmi Gazete, (2009). Milli eğitim bakanlığına bağlı eğitim kurumları yöneticilerinin atama ve yer değiştirme yönetmelik, 13.08.2009 tarih ve 27318 Sayılı Resmi Gazete, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/08/20090813-2.htm [27.08.2019].
• Resmi Gazete, (2011). Milli eğitim bakanlığına bağlı eğitim kurumları yöneticilerinin atama ve yer değiştirmelerine ilişkin yönetmelikte değişiklik yapılmasına dair yönetmelik, 09.08.2011 tarih ve 28020 Sayılı Resmi Gazete, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/08/20110809-3.htm [27.08.2019].
• Resmi Gazete, (2013). Milli eğitim bakanlığına bağlı eğitim kurumları yöneticileri atama ve yer değiştirme yönetmeliği, 28.02.2013 tarih ve 28573 Sayılı Resmi Gazete, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/02/20130228-12.htm [27.08.2019].
• Resmi Gazete, (2014). Milli eğitim bakanlığına bağlı eğitim kurumları yöneticilerinin görevlendirilmelerine ilişkin yönetmelik, 10.06.2014 tarih ve 29026 Sayılı Resmi Gazete, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/06/20140610-7.htm [28.08.2019].
• Resmi Gazete, (2015). Milli eğitim bakanlığına bağlı eğitim kurumları yöneticilerinin görevlendirilmelerine dair yönetmelik, 06.10.2015 tarih ve 29494 Sayılı Resmi Gazete, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/10/20151006-2.htm, [28.08.2019].
• Resmi Gazete, (2017). Milli eğitim bakanlığına bağlı eğitim kurumlarına yönetici görevlendirme yönetmeliği, 22.04.2017 tarih ve 30046 Sayılı Resmi Gazete, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/04/20170422-6.htm, [28.08.2019].
• Resmi Gazete, (2018). Milli eğitim bakanlığına bağlı eğitim kurumlarına yönetici görevlendirme yönetmeliği, 21.06.2018 tarih ve 30455 Sayılı Resmi Gazete, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/06/20180621-8.htm [28.08.2019].
• Süngü, H. (2015). Güney afrika cumhuriyeti eğitim sistemi. Ali Balcı (Editör). Karşılaştırmalı Eğitim Sistemleri içinde(191–206). 5. Baskı, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Şimşek, H.(2002). Türkiye’de eğitim yöneticisi yetiştirilemez. Cevat Elma ve Şakir Çınkır(Ed.). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi tarafından düzenlenen 21. Yüzyıl Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi Sempozyumu’nda sunulan bildirilerin içinde (307-312). 16-17 Mayıs 2002. Ankara Üniversitesi Basım Evi, Yayın no:191.
• Tanrısevdi, F., Kıral, B. (2018). Çin ve Türk eğitim sistemlerinin karşılaştırılması, Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(5), 223-240.
• Tebliğler Dergisi, (1985). Milli eğitim gençlik ve spor bakanlığına bağlı okul yöneticilerinin atanmalarına ve yer değiştirmelerine ilişkin yönerge, 06.05.1985, 2187(48).
• Tekışık, H. H. (1993). Eğitimde yöneticilik sorunu ve milli eğitim akademisi, Çağdaş Eğitim, 18 (192). 1 – 5.
• Yolcu, H. ve Bayram, A. (2015). Okul yöneticisi seçme sürecini deneyimleyen yönetici adaylarının sözlü sınav yöntemine ilişkin algıları. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 3(3). 102-125