Legacy of the Steppe: Traces of the Scythian Horse

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 263 - 275, 29.10.2021

Ayten Akcan

https://doi.org/10.53047/josse.993521

Cited By: 2

Öz

The domestication of the horse and the economic, social, military and cultural benefits from the horse in time, in a sense, is one of the important events in history. Although there are different opinions on this issue, cultural historians agree that the Turks played the biggest role in the domestication of the horse for the first time. The use of the horse as a riding animal by the Turks is essentially a cultural breakthrough. Considering the North China and central Inner Asia, where the Turkish culture emerged, the vast grasslands and wide steppe land, it is obvious that the horse brought dynamism both to itself and to the Steppe Culture over time. The Scythians, who lived in the steppe life in the region that included the east of Europe, the Tian Shan and Fergana Valley between the 8th century BC and the 3rd century AD, and were accepted as the ancestors of the Turks, were the best example of the strong connection between humans and animals at that time. While talking about the Scythians, Hippocrates mentions that they always have a horse with them and that they fight with the enemy on the horse. Ancient historians and geographers such as Herodotos, Strabo, and Xenophon defined them as "equestrian tribes" with the information they brought to the present day. We can also provide this information from Assyrian and Urartian written sources. The Scythians, who taught the world how to use the horse skillfully and were able to show many knowledge and skills about the horse, showed the tribes of the region that the horse could also be used for military purposes in every geography they went. Strabo especially mentioned "horse training" in the information he gave in his sources, and also included the love and respect that the Scythians felt for their horses. In light of archaeological findings and the written sources of the period, this study was conducted to answer the question of how the horse figure is based on cultural wealth in the military, political, social and religious lives of the Scythians.

Anahtar Kelimeler

Skhyts, horseman tribes, steppe, war, civilization

Bozkırın Mirası: İskit Atının İzleri

Öz

Atın ehlileştirilmesi ve attan ekonomik, sosyal, askeri ve zamanla kültürel manada yarar sağlanması, bir manada insanlığın hizmetine sunulması tarihteki önemli hadiselerden biridir. Bu konu ile ilgili farklı görüşler olmasın rağmen, kültür tarihçileri atın ilk defa ehlileştirilmesi meselesinde en büyük rolün Türklerin olduğu görüşüne katılmaktadırlar. Türklerin atı bir binek hayvanı olarak kullanması esasen bir kültür atılımıdır. Türk kültürünün ortaya çıktığı Kuzey Çin ve merkezi İç Asya, uçsuz bucaksız otlaklar, geniş bozkır arazisi düşünüldüğünde atın zamanla hem kendine hem de Bozkır Kültürüne dinamizm getirdiği aşikardır. MÖ 8. yüzyıl ile MS 3. yüzyıl arasında Avrupa’nın doğusu, Tanrı Dağları ve Fergana Vadisi’ni içine alan bölgede bozkır hayatı yaşayan, Türklerin ataları olarak kabul gören İskitler, o dönem insan ve hayvan arasındaki güçlü bağlantının en güzel örneği olmuşlardır. Hippokrates İskitlerden bahsederken yanlarında her daim bir atın olduğunu, at üzerinde düşmanla cenge tutuştuklarından bahseder. Herodotos, Strabon, Xenophon gibi eski dönem tarihçileri ve coğrafyacıları da bugüne ulaştırdıkları bilgilerle onları “atlı kavim” olarak tanımlamışlardır. Bu bilgilerin sağlamasını yine Asur ve Urartu yazılı kaynaklarından da yapabiliyoruz. Atı ustalıkla kullanmayı dünyaya öğreten, at ile ilgili birçok bilgi ve beceriyi gösterebilen İskitler, gittikleri her coğrafyada da atın askeri amaçlı da kullanılabileceğini bölge kavimlere göstermişlerdir. Strabon kaynaklarında verdiği bilgilerde özellikle “at terbiyesi”nden bahsetmiş, aynı zamanda İskitlerin ata duydukları sevgi ve saygıya da yer vermiştir. Arkeolojik bulgular ve dönemin yazılı kaynaklarının verdiği bilgiler ışığında bu çalışma; İskitlerin askeri, siyasi, sosyal ve dini yaşantılarında at figürünün nasıl kültürel bir zenginliğe temel oluşturduğu sorusuna cevap aramak adına yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İskitler, atlı kavimler, bozkır, savaş, medeniyet

Kaynakça

• Ahmetbeyoğlu A. (2014). Sorularla Eski Türk Tarihi. İstanbul: Yeditepe Publishing House.
• Aksoy, M. (1998). "Türklerde At Kültürü ve Kımız". Türk Dünyası Tarih Dergisi. V.134, p. 38-44.
• Arsal, S. M. (1930). Orta Asya Türk Tarihinin Ana Hatları Eserinin Müsveddeleri. Ankara.
• Arslan, M. (1984). Step İmparatorluklarında Sosyal ve Siyasi Yapı. İstanbul: İ.Ü. Faculty of Literature Publications.
• Belek, K. (2015). “Eski Türklerde At ve At Kültürü”. Ankara: Gazi Türkiyat. Bahar, p.111-128.
• Belli, O. (2002). “Eski ve Ortaçağda Türklerde Kurgan Yapma Geleneği”, Türkler III. Ankara: Yeni Türkiye Publications.
• Bokovenko, N. I. (1996). “Asian Influence on European Scythia”, Ancient Civilisataion from Scythia to Siberia. 3(1), p. 97-119.
• Çınar, A. A. (1993). Türklerde At ve Atçılık. Ankara: Ministry of Culture Publications.
• Çilingiroğlu, A. (1994). Urartu Tarihi. Bornova: Ege University Publications.
• Çoruhlu, Y. (2017). Erken Devir Türk Sanatı-İç Asya’da Türk Sanatının Doğuşu ve Gelişimi. İstanbul: Kabalcı Publications.
• Deer, J. (1954). İstep Kültürü. A.Ü. Journal of the Faculty of Language and History-Geography. XII (1-2), p. 159-176.
• Durmuş, İ. (1993). İskitler (Sakalar). Ankara: Kaynak Publications.
• Durmuş, İ. (1997). “Bozkır Kültürünün Oluşumu ve Gelişiminde At”. Gazi University Faculty of Arts and Sciences Journal of Social Sciences. V.2, p. 13-19.
• Durmuş, İ. (2005). “Eski Türklerde Askeri Kültür”. Journal of Armed Forces V.385, p. 5-25.
• Durmuş, İ. (2007). İskitler. Ankara: Kaynak Publications.
• Eberhard, W. (1940). “Çin Kaynaklarına Gören Orta Asya’daki At Cinsleri ve Beygir Yetiştirme Hakkında Malümat”. Ülkü. V.92, p. 170-191.
• Elçin, Ş. (1964). "Türklerde Atın Armağan Olması". Türk Kültürü Araştırmaları. A.Ü. Printing House. S.1, s.142-153.
• Esin, E. (1983). "Türklerde Gök Tapınağı'na Dair". Sanat Tarihi Yıllığı, İ.Ü.E.F. Publications. V.l2, p. 35- 60.
• Esin, E. (1997). Türkistan Seyahatnamesi. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Esin, E. (2002). “Türk Sanatında At”. Türkler Ansiklopedisi IV. Ankara: Yeni Türkiye Publications. p. 125-143.
• Francfort, H. P. (2008). “Ancient Altai Culture and Its Relationship to Historical Asian Civilizations”. Preservation of the Frozen Tombs of the Altai Mountains, Paris: Unesco. p. 35-40.
• Genç, R. (1997). Türk İnanışları ile Milli Geleneklerinde Renkler ve Sarı-Kırmızı-Yeşil. Ankara: AKM Publications.
• Grousset, R. (1996). “Bozkır İmparatorluğu”. (Trans. M. Reşat Uzmen). İstanbul: Ötüken Publication, 3. Edition.
• Gumilev, L. N. (2007). Eski Türkler. (Trans. Ahsen Batur). İstanbul: Selenge Publications.
• Harmata, J. (1950). “Studies on the History of the Sarmatians”. Budapest.
• Herodotos (2002). Herodotot Tarihi. (Trans. Mütekin Ökmen. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Hildinger, E. (1997). “Warriors of The Steppe: A Military History of Central Asia 500 B.C. to 1700 A.D”. New York: Sarpedon.
• Jettmar, K. (1967). Art of the Steppes. (Trans: A. Keep). New York: Crown Publishers Inc.
• Klyashtorny S. G. Sultanov, T. (2003). Türk’ün Üç Bin Yılı. (Trans. Ahsen Batur). İstanbul: Selenge Publications.
• Koppers, W. (1941). “Etnolojiye Dayanan Cihan Tarihinin Işığı Altında İlk Türklük ve İlk İndo-Germenlik”. Belleten. Ankara: TTK, V.20, p. 439-480.
• Ligeti L. (1970). Bilinmeyen İç Asya I-II. (Trans. Sadrettin Karatay). İstanbul: MEB.
• Memiş, E. (2005). İskitler’in Tarihi. Konya: Çizgi Bookstore.
• Ögel, B. (2014). Türk Mitolojisi, 1. Volume. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Pamir, A. (2003). "Türklerin Geleneksel Dini Şamanizm'in Orta Asya Eski Türk Kamu Hukukuna Etkisi". Ankara University Journal of Faculty of Law, 52 (4), Ankara, p. 161-174.
• Piotorvsky, B. B. (1982). Scythian Art. Cambridge.
• Radlof, W. (1976). Sibirya'dan. İstanbul: Ministry of Culture Publications.
• Rasonyi, L. (2007). Tarihte Türklük. İstanbul: Örgün Publishing.
• Rice, T. T. (1957). “The Scythians”. New York.
• Roberts, J. M. (2011). Dünya Tarihi. (Trans. İdem Erman). İstanbul: İnkılap Bookstore.
• Rolle, R. (1980). “The World Of The Scythians”. Berkeley: California University.
• Roux, J. P. (2001). Orta Asya Tarih ve Uygarlık. (Trans: Lale Arslan). İstanbul: Kabalcı Publishing House.
• Roux, J. P. (2004). Türklerin Tarihi, Pasifikten Akdeniz’e 2000 yıl. (Trans: Aykut Kazancıgil). İstanbul: Kabalcı Publications.
• Roux, J. P. (2005). Orta Asya’da Kutsal Bitkiler ve Hayvanlar. (Trans. Aykut Kazancıgil-Lale Arslan). İstanbul: Kabala Publishing House.
• Roux, J. P. (2011). Türklerin ve Moğolların Eski Dini. İstanbul: Kabalcı Publishing House.
• Sertkaya, O. (1995). Eski Türk Kültüründe At, Türk Kültüründe At ve Çağdaş Atçılık. İstanbul: Resim Matbaacılık Co. Inc.
• Sümer, F. (1983). Türklerde Atçılık ve Binicilik. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Publications.
• Tarhan, T. (1970a). “İskitlerin Dini İnanç ve Adetleri”. Istanbul University Faculty of Literature Journal of History. V. 23, p. 146-170.
• Tarhan, T. (1970b). “Bozkır Medeniyetlerinin Kısa Kronolojisi”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi. V. 24, p. 17-32.
• Tektaş, S. (1946). “Orduda At ve Hıfzısıhane”. İstanbul: MSB Veteriner İş D. Neşriyatı, p. 25-107.
• Thukydides (1975). Peloponnessoslularla Atinalıların Savaşı. II. Ankara.
• Togan Z. V. (1981). Umumi Türk Tarihine Giriş. İstanbul: Enderun.
• Turchin, P. (2009). “A Theory for Formation of Large Empires”. Journal of Global History. London School of Economics and Political Science, V.4, p. 191–217.
• Zavitukhina, M. P. (1976). “Pazirik”. Unesco’dan Görüş. V. 12, p. 31- 37.