8. Sınıf Öğrencilerinin Savaş ve Barış Algılarında Yurtta Sulh Cihanda Sulh Özdeyişine Bakış: Nitel Bir Araştırma

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 97 - 134, 30.05.2023

Yasemin Coşkun

https://doi.org/10.53047/josse.1184578

Öz

Bu çalışmada, 8. sınıf öğrencilerinin T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi öğretim programı kapsamında yer alan barış değerine ve savaş kavramına yönelik algılarında ‘‘Yurtta Sulh Cihanda Sulh’’ özdeyişi ile ilgili farkındalıklarının ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Araştırmanın genel amacına ulaşmak için temel nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Veri toplama aracı, uzman görüşü alınarak hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formudur. Çalışmaya gönüllülük esasına dayalı ortaokul 8. sınıfta öğrenim gören 19 öğrenci katılım göstermiştir. Öğrenci görüşme formlarından elde edilen veriler, betimsel analize tabi tutulmuştur. Veriler ortak temalarda birleştirilmiş ve tablolar halinde sunulmuştur. Temaların sayısallaştırılması ile frekans dağılımları ortaya çıkarılmış ve sonrasında örneklerle desteklenen yorumlamalara gidilmiştir. Ortaya çıkan sonuçlarda, ‘‘Yurtta Sulh Cihanda Sulh’’ ilkesi bağlamında öğrencilerin barış kavramı ile daha çok yurt içerisindeki barışa vurgu yaptıkları, dünyada barış ile ilgili ülkemizin dış politikada barışa yönelik çalışmalarını ilişkilendirmişlerdir. Savaş ve barış kavramlarının ne tür etkiler yarattığı, ülkemizin iç ve dış politikasındaki gelişmeleri özdeyiş ile nasıl ilişkilendirdikleri ve günümüzde halen devam eden Rusya-Ukrayna savaşını öğrencilerin yakından takip ettiğini ve yaşanan savaşlara karşı çözüm önerileri geliştirdiklerini gösteren bulgulara ulaşılmıştır. Tarih boyunca değerini koruyan hatta son yıllarda daha da önem kazanan barış kavramı ile ilgili alan yazında çok az çalışmaya rastlanmıştır. Dolayısıyla bu çalışmanın mevcut boşluğa katkı sağlaması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Kemal Atatürk, barış, savaş, T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi, betimsel analiz

A Look at the Saying of Peace at Home, Peace in the World in 8th Grade Students' Perceptions of War and Peace: A Qualitative Research

Öz

In this study, 8th grade students T.C. It is aimed to reveal the awareness of the motto "Peace at Home, Peace in the World" in their perceptions of the value of peace and the concept of war within the scope of the History of Revolution and Kemalism course curriculum. In order to achieve the general purpose of the research, the basic qualitative research method was used. The data collection tool is a semi-structured interview form prepared by taking expert opinion. 19 students studying in the 8th grade of secondary school on a voluntary basis participated in the study. The data obtained from the student interview forms were subjected to descriptive analysis. The data are combined in common themes and presented in tables. Frequency distributions were revealed by digitizing the themes, and then interpretations supported by examples were made. In the results that emerged, in the context of the principle of "Peace at Home, Peace in the World", students associated the concept of peace with the foreign policy of our country, where they emphasized peace in the country more, and peace in the world. It has been found out what kind of effects the concepts of war and peace have created, how they relate the developments in our country's domestic and foreign policy with the idiom, and that students closely follow the ongoing Russian-Ukrainian war and develop solutions to the wars. There are very few studies in the literature on the concept of peace, which has maintained its value throughout history and has gained more importance in recent years. Therefore, this study is expected to contribute to the existing gap.

Anahtar Kelimeler

M. Kemal Atatürk, peace, war, T.R. History of revolution and Kemalism course, descriptive analysis

Kaynakça

• Akgül, N.S. (2016). Barış çalışmaları: Başlangıçtan günümüze değişimi. Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi, 3(1), 85-106.https://doi.org/10.16954/bacad.08312
• Akşin, A. (1991). Atatürk’ün dış politika ilkeleri ve diplomasisi. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Aktaş, Ö. & Safran, M. (2013). Evrensel bir değer olarak barış ve barış eğitiminin tarihçesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 172(172), 131-150. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tsadergisi/issue/21496/230470
• Aktaş, Ö. (2015). 5-10. Sınıf öğrencilerinin savaş ve barış kavramına yükledikleri anlamların resimler yoluyla incelenmesi. Turkish History Education Journal, 4(2), 64-86. https://doi.org/10.17497/tuhed.185636
• Akyol, C. (2015). Sekizinci sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersindeki barış eğitimi algılarının incelenmesi (Publication. 429552) [Master’s thesis, Gazi University]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Ardizzone, L. (2001). Towards global understanding: The transformative role of peace education. Current Issues in Comparative Education, 4 (1), 1-10.
• Aslan, M. Y. (2008). Savaş hukukunun temel prensipleri. TBB Dergisi, 21(79), 235-274.
• Aydın, E. (1999). Atatürk'ün barışçı politikası. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 15(44), 751-756. Retrived from: https://atamdergi.gov.tr/ozet/944/tur
• Barash, D. P. & Webel, C. P. (2014). Peace and conflict studies, SAGE.
• Bar-Tal, D., Rosen, Y. & Zehngu, R. (2009). Peace education in societies involved in intractable conflicts from: Handbook on Peace Education. Routledge.
• Bozgöz, A. (2017). Ortaokul 6. sınıf sosyal bilgiler derslerinde ilkçağ tarihi konularından Kadeş Antlaşmasının barış eğitimi kapsamında ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi. (Publication No. 471810) [Master’s thesis, Konya Necmettin Erbakan University]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Brachtendorf, J. (2018). Augustine: Ethics and politics of peace. İnternationale Katholische Zeıtschrift Communıo,(2), 119-134. https://doi.org/10.14623/com.2018.2.119-134
• Bursalıoğlu, Z. (1987). Atatürk ve barış eğitim. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 3(8).421-424 Capistrano, D., Sloan, S., Symonds, J., Samonova, E., Sugrue, C. & Devine, D. (2022). Assessing experiences with violence and peace in primary schools in Sierra Leone. Journal of Aggression, Conflict and Peace Research, 14(3), 1759-6599. https://doi.org/10.1108/JACPR-09-2021-0633
• Çağlar, G. (2010). Atatürk dönemi Türk dış politikasının temel ilkeleri. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (15).
• Daban, C. (2017). Uluslararası ilişkilerde siyasal aktörler, bürokrasi ve jeopolitik bağlamında diplomasi: Türkiye Cumhuriyeti Örneği. Bitlis Eren Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Akademik İzdüşüm Dergisi, 2(2), 22-50.
• Demir, K. Ö. (2022). Kadın üniversite öğrencilerinin değer yönelimleri ve sosyal temsillerinin değişim olasılıkları: Barış ve savaş üzerine odak grup tartışmalarına katılımın etkisi. (Publication No. 727572) [Doctoral thesis, Bursa Uludağ University]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Demir, S. (2011). Türkiye’de barış eğitimine bakış: Tanımlar, zorluklar, öneriler: nitel inceleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 1727-1745.
• Demirtaş, A. (1991). Barış, savaş ve eğitim, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, 41-46.
• Denzin, N. K. & Lincoln, Y. S. (2005). Introduction: The Discipline and Practice of Qualitative Research. In. N. K. Denzin ve Y. S. Lincoln (Ed.). The Sage Handbook of Qualitative Research (3rd). SAGE Publications.
• Dilber, F. (2014). Kitle iletişim araçları ve suç olgusu. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (3), 60-66. https://doi.org/10.18493/kmusekad.37789
• Erden, G. & Gürdil, G. (2009). Savaş yaşantılarının ardından çocuk ve ergenlerde gözlenen travma tepkileri ve psiko-sosyal yardım önerileri. Türk Psikoloji Yazıları, 12 (24), 1-13.
• Erendil, M. (1981). Evrensel yönüyle atatürk. Genelkurmay Basımevi.
• Eroğlu, H. (2005). Mustafa Kemal Paşanın Milli Mücadele’nin lideri olması. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 21(63), 841-858. Giritli, İ. (1986). Atatürk ve barış. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 2(6), 607-603.
• Gönlübol, M. (1992). Yurtta barış cihanda barış. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 9(25), 9-26.
• Harris, I. M. (2004). Peace education theory. Journal of Education, 1(1), 5-20. https://doi.org/10.1080/1740020032000178276
• Harris, I. M. (1988). Peace Education. Jefferson, NC: McFarland & Co.
• Hatipoğlu, E. (2019). Savaşın ve barışın nedenleri: siyasi kurumlar, demokrasi ve ötesi. Güvenlik Yazıları Serisi. http://dx.doi.org/10.13140/RG.2.2.34614.24642
• Kanatlı, F. & Schreglmann, S. (2017). İlkokul ve ortaokul öğrencilerinin savaş ve barış kavramlarına yönelik metaforik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (37), 0-0. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mkusbed/issue/44714/555560
• Karal, E. Z. (1991). Atatürk’ten düşünceler. Çağdaş Yayınları.
• Karaman-Kepenekci, Y. (2010). Opinions of university students towards national and international peace. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 43(2), 27-50. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000001201
• Kocatürk, U. (1999). Atatürk’ün fikir ve düşünceleri. Atatürk Araştırma Merkezi.
• Lehner, D. (2021) A poiesis of peace: Imagining, inventing & creating cultures of peace. The qualities of the artist for peace education. Journal of Peace Education, 18(2), 143-162. https://doi.org/10.1080/17400201.2021.1927686
• Maviş Sevim, Ö. & Diler, R. (2019). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin savaş ve barışa ilişkin tutumları. Bilimname, (38), 523-551. https://doi.org/10.28949/bilimname.553642
• MEB (2018). T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi öğretim programı 8. Sınıflar. Retrived from: http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812104016155-%C4%B0NKILAP%20TAR%C4%B0H%C4%B0%20VE%20ATAT%C3%9CRK%C3%87%C3%9CL%C3%9CK%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI.pdf
• Otal, H. (2022). Sosyal bilgiler öğretim programı ve ders kitaplarının barış eğitimi kapsamında değerlendirilmesi. (Publication No. 760839) [Master’s thesis, Van Yüzüncü yıl Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Özdemir, Ç. (2016). Suriye’de iç savaşın nedenleri: Otokratik yönetim mi, bölgesel ve kültürel güçler mi? Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 2 81-102.
• Özdemir, F. & Çelik, H. (2017). Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin savaş ve barış kavramlarının Sosyal Bilgiler programı ve ders kitaplarında yer alış durumuna ilişkin görüşleri. International Journal of Social Science Research, 6(1), 38-60.
• Özerdem, A. (2019). Happiness as a measurement and goal of peacebuilding, Global Change, Peace & Security, 31(3), 303-322. https://doi.org/10.1080/14781158.2019.1610372
• Öztürk, M. (2014). Coğrafya Eğitiminde Araştırma. Pegem Yayıncılık.
• Punch, K.F. (2011). Sosyal Araştırmalara Giriş. (Çev. D. Bayrak ve H.B. Arslan ve Akyüz, Z.). Siyasal Kitabevi.
• Richmond, O. P. (2008). Peace In International Relations, Routledge Taylor & Francis
• Safran, M. & Aktaş, Ö. (2012). Savaş ve tarih. Milli Eğitim Dergisi, 42(196). 246-257 https://dergipark.org.tr/en/pub/milliegitim/issue/36171/406684
• Sağsöz, G. (2020). Resimli çocuk kitaplarının barış eğitimi bileşenlerinden “Kültürel Farkındalık” bileşeni açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 37(1), 24-46. https://doi.org/10.32600/huefd.489181
• Sönmez, V. & Alacapınar, F. (2011). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Anı Yayıncılık.
• Tak, İ. (2005). Millî mücadelede takip edilen dış politikanın ana ilkeleri. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 11(27), 301-309.
• Tünay, B. (1986). Jeopolitik tehditler karşısında: “Yurtta Sulh, Cihanda Sulh” . Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 2(6), 743-756. https://dergipark.org.tr/en/pub/aamd/issue/55030/755348
• Unal, Y., Janaikhan, B., & Berikbolova, P. (2014). The concepts of peace and unity in the works of Mehmet Akif Ersoy. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 122, 220-224. http://dx.doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.01.1331
• UNESCO. (1995). Declaration and integrated framework of action on education for peace, human rights and democracy. Retrived from: https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000112874
• UNESCO. (1998). From war to peace in history books. UNESCO Education News, 11, Retrived from:. https://unesdoc.unesco.org
• Vanelli, F. & Peralta, D. O. (2022) Territorial peace: Land governance and sustainable peacebuilding. International Journal of Urban Sustainable Development, http://dx.doi.org/10.1080/19463138.2022.2054814
• Varlık, A. B. (2013). Savaşı tanımlamak: Terminolojik bir yaklaşım. Avrasya Terim Dergisi, 1(2), 114-129.
• Velez, G. M., & Gerstein, L. H. (2021). Supporting peaceful individuals, groups, and societies: Peace psychology and peace education. Peace and Conflict: Journal of Peace Psychology, 27(2), 103-108. http://dx.doi.org/10.1037/pac0000541
• Voukelatou, V., Miliou, I., Giannotti, F., & Pappalardo, L. (2022) Understanding peace through the world news. EPJ Data Sci. (11)1, https://doi.org/10.1140/epjds/s13688-022-00315-z
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.