Fighting with the Modern Plague: Temperance Movement, Degeneration and Education in Early Republican Türkiye

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 385 - 417, 25.10.2023

Sena Coşğun Kandal

https://doi.org/10.53047/josse.1372134

Öz

The temperance movement, which emerged in the 19th century with a scientific foundation, and the degeneration discourse found a place in the Ottoman Empire nearly simultaneously with Europe. The influence of doctors educated in Europe played a pivotal role in this process. While the temperance movement and the discourse on degeneration swiftly integrated into the Ottoman Empire's educational system, they assumed a more radical form in the Republic of Turkey. This study explores how the temperance movement and the degeneration discourse were incorporated into Turkey's education system during the single-party period. Commencing from the early years of the Republic's establishment, the Hilâl-i Ahdar Society, alongside a cadre of distinguished psychiatrists affiliated with the society, assumes a leading role in initiatives aimed at imparting anti-alcohol education to the youth. It has been seen that degeneration is addressed from two perspectives, especially in textbooks and magazines for the youth: biological and social. Biological degeneration was rooted in the belief that alcohol use would lead to a corrupt race. On the other hand, social degeneration viewed alcohol use as a problem capable of causing societal disarray, economic instability, and moral decay. In both dimensions, a connection was established between the anti-alcohol movement, the country's population policy, and notions of patriotism in the educational system.

Anahtar Kelimeler

history of education, Hilâl-i Ahdar, Green Crescent, Anti-alchol movement, health policy

Etik Beyan

Since this research is carried out within the framework of archive documents and related literature, it does not require ethics committee approval.

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Akalın, B. Ö. (1938). Türk çocuğunu nasıl yaşatmalı 1-Nüfus siyasetinde çocuk: Sağlam nesil, öjenizm, sağlam ırk, kısırlaştırma. Ahmet İhsan Basımevi.
• Ali Kami (1929). Yurt bilgisi, 5. sınıf. Marifet Matbaası.
• Altıncı ulusal tıp kurultayı: Ankara 7-9 Birinciteşrin 1935. (1936). Kader Basımevi.
• Arpacı, M. (2015). Sağlam nesiller ya da dejenerasyon: Türkiye'de alkol karşıtı düşünce ve hareket (1910–1950). Toplum ve Bilim, 134, 30- 54.
• Balkan, C. (2012). The anti-alcohol movement in the Early Republican Period in Turkey [Unpublished MA Thesis]. Boğaziçi University.
• Besim Ömer (1305 [1887]). Mükeyyifat ve Müskiratdan Müskirat. Mahmud Bey Matbaası.
• Besim Ömer (1330 [1914]). Hıfzıssıhha. Karabet Kütübhanesi.
• Besim Ömer (1932). Doğum Tarihi. Ahmet İhsan Kütüphanesi.
• Biçer-Deveci, E. (2021). Turkey’s Prohibition in 1920: Modernising an Islamic Law. In E. Biçer-Deveci & P. Bourmaud (Eds.), Alcohol in the Maghreb and in the Middle East since the Nineteenth Century: Disputes, policies and practices (pp. 23-42). Palgrave Macmillan.
• Birol, A. E. (1938). Yedinci milli Türk tıp kurultayı: Öjenik tatbikatı. Kader Basımevi.
• Brown, E. F. (1886). The eclectic physiology or guide to health. Bragg & Co.
• Brown, E. F. (1888). Youth's temperance manual. Bragg & Co.
• Carlson, E. T. (1985). Medicine and degeneration: Theory and praxis. In J. E. Chamberlin & S. L. Gilman (Eds.), Degeneration the dark side of progress (pp.121-144). Columbia University Press.
• Colman, J. (1880). Alcohol and hygiene: An elementary lesson book for schools. National Temperance Society and Publication House.
• Colman, J. (1885). The primary temperance catechism. National Temperance Society and Publication House.
• Cora, Y. T. (2013). Asker vatandaşlar ve kahraman erkekler: Balkan Savaşları ve Birinci Dünya Savaşı dönemlerinde beden terbiyesi aracılığıyla ideal erkekliğin kurgulanması. In N. Y. Sünbüloğlu (Ed.), Erkek millet-asker millet: Türkiye’de militarizm, milliyetçilik, erkek(lik)ler (pp. 45-74). İletişim Yayınları.
• Doktor Hazık (1328 [1912]). Malûmât-ı medeniyye ve ahlâkiyye: İkinci kısım. Kaspar Matbaası.
• Dr. Kudsi (1933, Mayıs). Çocuk ve alkolizm. İçki Düşmanı Gazete, 1(5), 2.
• Dün Yapılan Toplantılar. (1934, Kasım 10). Vakit Gazetesi.
• Ebulmuhsin Kemal (1930). Millet Mekteplerine mahsus sağlık bilgisi. Türk Neşriyat Yurdu.
• Edman, J. (2015). Temperance and modernity: Alcohol consumption as a collective problem, 1885–1913. Journal of Social History, 49(1), 20-52. https://doi.org/10.1093/jsh/shv02920
• Engels, F. (1989). Prussians schnapps in the German Reichstag. In Karl Marx and Frederick Engels: Collected Works, Volume 24 (pp. 111-121). International Publishers.
• Engstrom, E. J. & Crozier, I. R. (2018). Alcohol and general paralysis: Emil Kraepelin’s comparative psychiatry and his trips to Java (1904) and North America (1925). History of Psychiatry, 29(3), 263-281. https://doi.org/10.1177/0957154X18770601
• Engstrom, E. J. (2007). "On the question of degeneration" by Emil Kraepelin (1908) 1. History of Psychiatry, 18(3), 389-398. https://doi.org/10.1177/0957154X07079689
• Erdal, S., Demirci, H., & Sivri, P. M. (2020). Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Türkiye'de içki ile mücadele ve Hilâl-i Ahdar Cemiyeti 1908-1927. Kitabevi Yayınları.
• Ermat, B. & Ermat, K. (1945). Yurt bilgisi dersleri 5. sınıf. Milli Eğitim Basımevi.
• Etker, Ş. (2020). Dr. Haçig Boğosyan ve Turkio Hagalkolagan Ingeragtsıtyun [Türkiye Anti-Alkolikler Birliği]. Kebikeç, 49, 221-234.
• Evered, E. Ö. & Evered, K. T. (2016). A geopolitics of drinking: Debating the place of alcohol in Early Republican Turkey. Political Geography, 50, 48-60. https://doi.org/10.1016/j.polgeo.2015.06.006
• Fahrettin Kerim. (1933, İkincikanûn). Yolumuz. İçki Düşmanı Gazete, 1(1), 1-2.
• Foucault, M. (2008). The birth of biopolitics. Palgrave.
• Galton, F. (1904). Eugenics: Its definition, scope, and aims. American Journal of Sociology, 10(1).
• Georgeon, F. (2002). Ottomans and drinkers: the consumption of alcohol in Istanbul in the nineteenth century. In E. Rogan (Ed.), Outside in: On the margins of the modern Middle East (pp. 7–30). I.B. Tauris.
• Georgeon, F. (2023). Rakının ülkesinde: Osmanlı İmparatorluğu’ndan Erdoğan Türkiye’sine şarap ve alkol (14. – 21. yüzyıllar). İletişim Yayınları.
• Gottschalk, L. (1969). Understanding history: A primer of historical method. Alfred A. Knopf.
• Gow, A. M. (1873). Good morals and gentle manners for schools and families. Wilson, Hinkle & Co.
• Gökay, F. K. (1935). Altıncı ulusal tıp kurultayı raporu: Türkiye’de alkolizm problemi raporu 2. Kader Matbaası.
• Gökay, F. K. (1937, Haziran). Türkiye’de alkolizm meselesi. Yeşilay 5(54), 12-14.
• Gökay, F. K. (1948). Sağlık düşmanı keyif verici maddeler. Milli Eğitim.
• Guernsey, A. M. (1888). Physiology for young people: adapted to intermediate classes and common schools. A.S. Barnes & Co.
• Halkacı, K. (1937, Haziran). İçkinin nesil üzerindeki tesirleri. Yeşilay, 5(54), 1-4.
• Harris, L. (2014). Instructional leadership perceptions and practices of elementary school leaders. University of Virginia.
• Hexter, J. H. (1971). The history primer. Basic Books.
• Hilâl-i Ahdar Cemiyeti Heyet-i Merkeziyesi’nin içtimaı. (1927, Kanûn-i sâni 16 [1927, Ocak 16]). Vakit Gazetesi.
• Hilâl-i Ahdar Cemiyeti Nizamnâmesi. (1336 [1920]). Hilâl Matbası.
• Hilâl-i Ahdar Cemiyeti. (1338, Recep 11 [1920, Nisan 1]). Sebîlurreşâd, 18(462), 235-238.
• Hilâl-i Ahdar günü. (1927, Mayıs 6). Vakit Gazetesi.
• Hilâl-i Ahdar heyet-i idâresi. (1339, Teşrîn-i sâni 24 [1923, Kasım 24]). Vatan Gazetesi.
• Hoff, P. (2008). Kraepelin and degeneration theory. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosc, 258(Suppl 2), 12–17. https://doi.org/10.1007/s00406-008-2002-5
• Huertas, R. (1993). Madness and degeneration, II: Alcoholism and degeneration. History of Psychiatry, 4(13), 1-21. https://doi.org/10.1177/0957154X9300401301
• İbrahim Hilmi (1934-1935). İlk kıraat 4. sınıf. Resimli Ay Matbası.
• İçki aleyhdarı gençler bu sabah heyecanlı nutuklar söylediler. (1936, Kasım 8). Haber Gazetesi.
• İçki aleyhdarı gençler: Yeni cemiyet faaliyete geçti. (1931, Mayıs 9). Milliyet Gazetesi.
• İçki aleyhdarı gençlerin müsameresi. (1934, Nisan 6). Vakit Gazetesi.
• İçki aleyhtarları. (1933, Ağustos 27). Vakit Gazetesi.
• İçki aleyhtarlarının gezintisi. (1936, Temmuz 23). Haber Gazetesi.
• İçki düşmanı gençler bir müsamere verdiler. (1933, Kasım 18). Vakit Gazetesi.
• İçki düşmanı gençler dün yemin ettiler. (1941, Şubat 9). Cumhuriyet Gazetesi.
• İçki düşmanı gençler kongre aktettiler ve bir müsamere verdiler. (1932, Nisan 23). Milliyet Gazetesi.
• İçki düşmanları (1927, Mayıs 7). Vakit Gazetesi.
• İçki düşmanları bugün bayram yapıyor. (1932, Haziran 3). Milliyet Gazetesi.
• İçki düşmanları. (1934, Haziran 14). Cumhuriyet Gazetesi.
• İçki düşmanlarının çayında ne görülür. (1935, Ocak 14). Haber Gazetesi.
• İçki düşmanlarının müsameresi. (1935, Şubat 23). Haber Gazetesi.
• İçki düşmanlarının tenezzühü. (1934, Ağustos 27). Akşam Gazetesi.
• İçki düşmanlığı faaliyeti. (1934, Mart 12). Milliyet Gazetesi.
• İçki düşmanlığı gününde. (1931, Haziran 6). Vakit Gazetesi.
• İçki ve zehirle mücadele için gençler yeni bir cemiyet kurdular. (1931, Mayıs 9). Vatan Gazetesi.
• İkinci Maârif Şûrası, 15-21 Şubat 1943, çalışma programı, raporlar, konuşmalar (1943). Maarif Vekaleti Yayınları.
• İşrete Müptela Olanların Çocukları. (1322, Teşrîn-i sâni 9 [1906, Kasım 22]. Servet-i Fünûn, 32(813), 103.
• Kamenov, N. (2015). Sober contemporaries for a sober future: the world of temperance in Bulgaria, 1890-1940 [Unpublished doctoral dissertation]. ETH Zürich.
• Kamenov, N. (2020). Global temperance and the Balkans American missionaries, Swiss scientists and Bulgarian socialists, 1870–1940. Palgrave Macmillan.
• Kansu, Ş. A. (1939, Şubat). Öjenik problemleri. Ülkü, 12(72), 480-488.
• Karahanoğulları, O. (2008). Birinci Meclis’in içki yasağı ve Men-i Müskirat Kanunu. Phoenix.
• Koyuncu, D. T. (2020). Osmanlı İmparatorluğu'nda içki üretimi ve tüketimi. Selenge Yayınları.
• Kühl, S. (2013). For the betterment of the race. Palgrave Macmillan.
• Küley, M. K. (1938). Sağlık koruma bilgisi. Devlet Basımevi.
• Lepicard, E. (2000). Auschwitz from a Nuremberg perspective: ethical implications for medicine. In J.
• Bemporad, J. T. Pawlikowski & J. Sievers (Eds.), Good and evil after Auschwitz: ethical implications for today Hoboken (pp. 139-152). KTAV Pub. House.
• Levine, R. (2017). Eugenics: A very short introduction. Oxford University Press.
• M. Asım & A. Cevad (1334 [1918]). Anadolu yavrusunun kitabı. Orhaniye matbaası.
• Magnan, V. (1874). De l'alcoolisme des diverses formes du délire alcoolique et de leur traitement. A. Delahaye.
• Mallick, K. & Verma, G. (2005). Researching education: Perspectives and techniques. Taylor and Francis.
• Mazhar Osman (1933). Hilâl-i Ahzar (Yeşil Hilâl): İçki aleyhdarı gençler birliği. In Mazhar Osman (Ed.), Sıhhat Almanakı (pp. 776-782). Kader Matbaası.
• Menfaâti Umûmiyye ve Mütereddilerin Himâyesi. (1332, Mart 15 [1916, Mart 28]). Polis Mecmuası, 4(65), 30-31. Milli Talim ve Terbiye Dairesi. (1933, Mayıs 5). Karar no. 90.
• Morel, B. A. (1857). Traité des dégénérescences physiques, intellectuelles, et morales de l'espèce humaine. Baillière.
• Morel, B. A. (1860). Traité des maladies mentales. Victor Masson.
• Muallim Abdulbaki (1927-1928). Yurt bilgisi, 5. sınıf. Ahmet Kâmil Matbaası.
• Muratovski, G. (2022). Research for designers: A guide to methods and practice. Sage.
• Mükip Cevdet (1934, Eylül). İki meşhur içki düşmanı şehrimizde. İçki Düşmanı Gazete, 2(21), 8-9.
• Münir Mazhar (1920, Teşrîn-i evvel- Teşrîn-i sâni). Öjenik: Irkın ıslahı ilmi. Tedrîsât Mecmuâsı, 12(57), 852-857.
• Oğuz, Ç. (2021). Moral crisis in the Ottoman Empire: A social and intellectual history of the home-front during the First World War. I.B. Tauris.
• Ortaylı, İ. (1986). İstanbul'dan sayfalar. Hil Yayınları.
• Özer, İ. (2003). Mütâreke ve işgal yıllarında Osmanlı Devleti’nde görülen sosyal çöküntü ve toplumsal yaşam. Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Dergisi, 14, 247-271.
• Prestwich, P. E. (1997). Drinkers, drunkards, and degenerates: The alcoholic population of a Parisian asylum, 1867-1914. In J. S. Blocker & C. K. Warsh (Eds.), The changing face of drink: substance, imagery, and behaviour (pp. 115-131). Publications Histoire Sociale.
• Reşit Galip (1933). Köy muallimlerine sağlık konuşmaları. Devlet Matbaası.
• Rıza, A. (1327 [1911]). İbtidâîyelere malûmât-ı ahlâkiyye ve medeniyye, 3. sınıf. Karabet matbaası.
• Richardson, B. W. (1880). The temperance lesson book. National Temperance Society and Publication House.
• Richardson, B. W. (1887). Public school temperance: lessons on alcohol, and its action on the body, designed for public schools. The Grip Printing and Publishing Company.
• Rodwell, G. (1998). There are other evils to be put down: Temperance, eugenics and education in Australia, 1900–1930. Paedagogica Historica, 34, 179-199. https://doi.org/10.1080/00309230.1998.11434914
• Sadrettin Celal (1930). Faydalı bilgiler. Kanaat Kütüphanesi.
• Sheehan, N. M. (1980). Temperance, education and the WCTU in Alberta, 1905-1930. The Journal of Educational Thought, 14(2), 108-124. https://www.jstor.org/stable/23768682
• Sheehan, N. M. (1984). National pressure groups and provincial curriculum policy: temperance in Nova Scotia schools 1880-1930. Canadian Journal of Education, 9(1), 73-88. https://www.jstor.org/stable/1494450
• Sıhhî Müze Atlası. (1926). Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Vekâleti.
• Snelders, S. & Pieters, T. (2005). Alcoholism and degeneration in Dutch medicine around 1900. In P. Dassen & M. G. Kemperink (Eds.), The many faces of evolution in Europe, C. 1860-1914 (pp. 87-102). Peeters.
• Steele, J. D. (1884). Hygienic physiology: with special reference to the use of alcoholic drinks and narcotics: adapted from the fourteen weeks in human physiology. A.S. Barnes & Company. Tabiat bilgisi, 5. sınıf. (1949). Milli Eğitim Basımevi.
• Taşkıran, T. (1943). Türk ahlakının ilkeleri. Maarif Matbaası.
• Thompson, H. P. (2013). A most stirring and significant episode: religion and the rise and fall of prohibition in black Atlanta, 1865–1887. Northern Illinois University Press.
• Toprak, Z. (2015). Darwin'den Dersim'e cumhuriyet ve antropoloji. Doğan Kitap.
• Toprak, Z. (2017). Türkiye’de yeni hayat: İnkılap ve travma 1908-1928. Doğan Kitap.
• Üçüncü, U. (2012). Millî Mücadele yıllarında bir yasak denemesi Men-i Müskirat (İçki Yasağı) Kanunu ve toplumsal hayata yansımaları. Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Wakely, C. (1891). The education of children in temperance principles. In Bericht des III. internationalen Congresses gegen den Missbrauch geistiger Getränke in Christiania vom 3. bis 5. September 1890 (pp. 125-130). Det Mallingske Bogtrykkeri.
• Walker, J. (1883). Anatomy, physiology, and hygiene: A manual for the use of colleges, schools, and general readers. Allyn & Bacon.
• Yanıkdağ, Y. (2013). Healing the nation: Prisoners of war, medicine and nationalism in Turkey, 1914–1939. Edinburgh University Press.
• Yarman, A. (2014). Ermeni Ettıba Cemiyeti (1912-1922): Osmanlı'da tıptan siyasete bir kurum. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Yeşil Hilâl 23 Mart’ta Tepebaşı’nda bir müsamere verecek. (1931, Mart 11). Cumhuriyet Gazetesi.
• Yeşil Hilâl müsameresi verildi. (1932, Nisan 23). Vakit Gazetesi.
• Yeşilay Gençler Birliği Nizamnâmesi (1938). Kader Basımevi.
• Yeşilay gezintisi. (1935, Haziran 4). Haber Gazetesi.
• Yeşilay. (1941, Ağustos). Yeşilay, 9(104).
• Yeşilay: İçki düşmanları bugün Yalova’da bir gezintiye gidecekler. (1931, Haziran 5). Vakit Gazetesi.
• Zimmerman, J. (1999). Distilling democracy: alcohol education in America's public schools, 1880-1925. University Press of Kansas.