Eski Anadolu Türkçesi Dönemine Ait Bir Eser: Aksaraylı Îsâ, Destân-ı İsmâîl [06 Mil Yz A 6823/5]

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 306 - 375, 14.06.2020

Türkan Korkmaz Bulut

https://doi.org/10.35236/jots.749739

Öz

Aksaraylı Îsâ lived in the XIVth century around Konya and Aksaray. It is understood from his works that he received a good education and was familiar with religious scienc-es. Only four of his works have survived today. If the literature is reviewed, new works may be revealed. The subjects he dealt with are about religion and morality. He aimed to popularize Islam and to explain some simple religious information to the public through his works. This study will focus on the story titled Destân-ı İsmâ’îl and it is based on the manuscript (06 Mil Yz A 6823/5) in the Ankara National Library. The work has the characteristics of Old Anatolian Turkish language. In this study, after literary and language stud-ies, transcription of the text, in-language translation and index of the work will be given and facsimile of the work will be added at the end of the study.

Anahtar Kelimeler

Old Anatolian Turkish, Aksaraylı Isa, Destân-ı İsmâ’îl

Kaynakça

• AKALIN, Ş. H. vd. (2011). Yazım Kılavuzu, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• AKAR, M. (1987). Türk Edebiyatında Manzum Miraçnameler, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• AYVERDİ, İ. (2006). Misalli Büyük Türkçe Sözlük I-III, İstanbul: Kubbealtı Yayınları.
• BÜCÜK, T. (2013). İsmail Malati’nin Destan-ı İsmail Adlı Eseri (Transkripsiyonlu Metin, Dil Bilgisi), Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi)
• CLAUSON, Sir G. (1972). An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish, Oxford: Oxford University Press.
• ÇAĞBAYIR, Y. (2007). Orhun Yazıtlarından Günümüze Türkiye Türkçesinin Söz Varlığı, Ötüken Türkçe Sözlük I-V, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• DEMİRCİ, Ü. Ö. & Ş. KORKMAZ (2008). Şeyyâd Hamza, Yûsuf ve Zelîhâ (Giriş-Metin-Günümüz Türkçesine Aktarma-Dizin ve Sözlük-Tıpkıbasım), İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• DENY, J. (2012). Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• DEVELLİOĞLU, F. (2007). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Sözlük, Ankara: Aydın Kitabevi.
• DİLÇİN, C. (1991). Mes’ûd Bin Ahmed, Süheyl ü Nev-Bahâr (İnceleme-Metin-Sözlük), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• EDİSKUN, H. (2007). Türk Dil Bilgisi (Sesbilgisi-Biçimbilgisi-Cümlebilgisi), İstanbul: Remzi Kitabevi.
• ERGİN, M. (1993). Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak Yayınları.
• GÜLDAŞ, A. (1996). Abdülvasi Çelebi: Halilname, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• GÜLSEVİN, G. & E. BOZ (2007). Eski Anadolu Türkçesi, Ankara: Gazi Kitabevi.
• GÜLSEVİN, G. (2007). Eski Anadolu Türkçesinde Ekler, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• HARMAN, Ö. F. (2000). “İbrâhim”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 21, Türk Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara: 266-272.
• HARMAN, Ö. F. (2001). “İsmâil”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 23, Türk Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara: 76-80.
• İZMİRLİ, İ. H. (1977). Kur’ân-ı Kerim Türkçe Anlamı (Ma’âni-i Kur’ân), İstanbul: Eren Yayınları.
• KANAR, M. (2011). Eski Anadolu Türkçesi Sözlüğü, İstanbul: Say Yayınları.
• KARAMAN, H. et al. (2007). Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• KAVRUK, H. (1999). Eski Türk Edebiyatı’nda Mensûr Hikâyeler, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• KOCASAVAŞ, Y. (2004). Türkçede Şahıs Zamirleri, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• KOCATÜRK, V. M. (2016). Büyük Türk Edebiyatı Tarihi, 3. Baskı, İstanbul: İkü Yayınevi.
• KORKMAZ, [BULUT] T. (2017). Arzu ile Kanber Hikâyesi [Milli Kütüphane Nüshası 06 Mil Yz A 8618 ve Konya Nüshası 42 Kon 1882/2], (İnceleme-Metin-Çeviri-Dizin ve Tıpkıbasım), Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul. (Yayımlanmamış Doktora Tezi)
• KORKMAZ, Ş. & T. KORKMAZ BULUT (2019). “Eski Edebiyatımızda Hırsızlık Konulu Mensur Bir Hikâye: Hikâyet-i Uğru Abbâs”, Hırsızlık Kitabı, Ed. E. GÜRSOY-NASKALİ, Kitabevi Yayınları, İstanbul: 467-478.
• KORKMAZ, Ş. (2012). Eski Anadolu Türkçesine Ait Bir Manzum Hikâye Mecmuası (İnce-leme-Metin-Çeviri-Dizin ve Tıpkıbasım), Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul. (Yayımlanmamış Doktora Tezi)
• KORKMAZ, Ş. (2020). “Eski Anadolu Türkçesi Dönemine Ait Bir Hikâye: Aksaraylı Îsâ: Hikâyet-i Şuhmâ [06 Mil Yz A 6823/2]”, Journal of Old Turkic Studies, 4/1: 98-151.
• KORKMAZ, Z. (2007). Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• KORKMAZ, Z. (2011). Türkçede Eklerin Kullanılış Şekilleri ve Ek Kalıplaşması Olayları, An-kara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Örnekleriyle Türkçe Sözlük I-IV (1995). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• ÖZALP, N. A. (2014). Hikâye-i Mevlidi’n-Nebi (Mevlid Hikâyeleri), İstanbul: Büyüyen Ay Yayınları.
• ÖZKAN, M. (2000). Türk Dilinin Gelişme Alanları ve Eski Anadolu Türkçesi, İstanbul: Filiz Kitabevi.
• SARI, M. & V. BALKAN (2000). “Kazim Meçi’nin Karaçayca 'Ak Koçhar' (İsmail) Kıssası”, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 9: 184-201.
• STEINGASS, F. J. (1975). A Comprehensive Persian-English Dictionary, Beirut: Librairie du Liban Publishers.
• Şemseddin Sâmi (1985-1986). Temel Türkçe Sözlük I-III (Sadeleştirilmiş ve Genişletilmiş Kâmûs-ı Türkî), İstanbul: Tercüman Gazetesi Yayınları.
• TIETZE, A. (2002). Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugatı I: A-E, İstanbul-Wien: Simurg Yayınları.
• TİMURTAŞ, F. K. (1994). Eski Türkiye Türkçesi (Gramer-Metin-Sözlük), İstanbul: Enderun Kitabevi.
• Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü I-XII (1993). 2. Baskı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• UZUN, M. (2000). “İbrâhim (Türk Edebiyatı)”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 21, Türk Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara: 272-273.
• UZUN, M. (2001). “İsmâil (Türk Edebiyatı)”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 23, Türk Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara: 80-82.
• WENSINCK, A. J. (1967a). “İbrâhim”, İslâm Ansiklopedisi, 5/II, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara: 878-879.
• WENSINCK, A. J. (1967b). “İsmail”, İslâm Ansiklopedisi, 5/II, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara: 1110-1111.
• XIII. Yüzyıldan Beri Türkiye Türkçesiyle Yazılmış Kitaplardan Toplanan Tanıklarıyla Tarama Sözlüğü I-VIII (1996). 2. Baskı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.