SAĞLIK HARCAMALARI VE İNTERNET KULLANIM İLİŞKİSİ: OECD ÜLKELERİ İÇİN PANEL VERİ ANALİZİ

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 2, 41 - 52, 30.12.2022

Vahap Karaçadır

Öz

Günümüzde bilgi ve iletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmelerle birlikte beşerî sermayenin önemi artmıştır. Beşerî sermaye
bileşenlerinden biri olan sağlık, doğrudan yatırımlara ek olmanın yanı sıra destekleyici bir güç olarak da karşımıza
çıkmaktadır. Bu çalışmada temel amaç internet kullanımı ve sağlık harcamaları arasındaki ilişkiyi saptamaktır. 1968-2017
yılları arasında 35 OECD ülkesi için değişkenlerin verileri her yıl yayınlanmamasından kaynaklı dengesiz panel veri analizi
ile incelenmiştir. Gayri safi yurtiçi hasıla, cepten yapılan sağlık harcaması, genel hükümet nihai tüketim harcaması,
tüberküloz insidansı, 65 yaş ve üstü kadın nüfusu yüzdesi, 65 yaş ve üstü erkek nüfusu yüzdesi ve interneti kullanan bireylerin
yüzdesi değişkenleri kişi başı cari sağlık harcamasının belirleyicileri olarak kullanılmıştır. Çalışma sonucunda OECD
ülkelerinde internet kullanımında artışın sağlık harcamalarını artırdığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Harcamaları, İnternet Kullanımı, Panel Veri Analizi

Kaynakça

• Ağır, H., Tıraş, & H. H. (2018). Türkiye’de Sağlık Harcama Türlerinin Değerlendirilmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 643-670.
• Akar, S. (2014). Türkiye’de Sağlık Harcamaları, Sağlık Harcamalarının Nisbi Fiyatı ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 311-322.
• Akça, H. (2015). Beşerî Sermaye Harcamaları: Türkiye’de Yaşanan Gelişmeler ve Sonuçlar Üzerine Bir İnceleme. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 7 (2), 33-57.
• Ang, J. B. (2010). The Determinants of Health Care Expenditure in Australia. Applied Economics Letters, 17(7), 639-644.
• Atasever, M., Karaca, Z., Sanioğlu, S. Y., Alkan, A., & Bağcı, H. (2018). Türkiye’de Katastrofik Sağlık Harcamaları ve Sağlık Hizmetlerinden Memnuniyet Oranı ile İlişkisi. Ankara Medical Journal, 1, 22‐30.
• Baltagi, B. H., & Moscone, F. (2010). Health Care Expenditure And Income in The OECD Reconsidered: Evidence From Panel Data. Economic Modelling, 27(4), 804-811.
• Barros, P. P. (1998). The Black Box of Health Care Expenditure Growth Determinants. Health Economics, 7(6), 533-544.
• Becker, G., S. (1993). Human Capital: A Theoretical and Empirical Analysis with Special Reference to Education. Chicago: The University of Chicago Press, Third Edition.
• Bloom, D. E., & Canning, D. (2005). Schooling, Health and Economic Growth: Reconciling the Micro and Macro Evidence. Unpublished, Harvard School of Public Health (February 2005).
• Bose, S. (2014). Determinants of Per Capita State-Level Health Expenditures in The United States: A Spatial Panel Approach. Journal of Regional Analysis and Policy, Forthcoming, 45(1), 93-107.
• Cantarero D., & Lago-Penas, S. (2007). The Determinants of Health Care Expenditure in Spain: A Reexamination. In XIV Encuentro de Economía Pública: Políticas Públicas y Reformas Fiscales (p. 39). Çalışkan, Z. (2009). OECD Ülkelerinde Sağlık Harcamaları: Panel Veri Analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (34), 117-137.
• Daşdemir, M. (2008). AB Üyesi Ülkelerde Beşerî Sermaye ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Veri Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ekonometri Anabilim Dalı, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, İzmir
• Drukker, D. M. (2003). Testing for Serial Correlation in Linear Panel-Data Models. The Stata Journal, (3)2, 1-10.
• Erol, H., & Özdemir, A. (2014). Türkiye’de Sağlık Reformları ve Sağlık Harcamalarının. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 4(1), 9-34.
• Ersöz, F. (2008). Türkiye ile OECD Ülkelerinin Sağlık Düzeyleri ve Sağlık Harcamalarının Analizi. İstatistikçiler Dergisi: İstatistik ve Aktüerya, 1(2), 95-104.
• Feng, Y., Charlesworth, A., Marsden, G., Roberts, A., & Sussex, J. (2017). What Determines the Health Care Expenditure of High Income Countries? A Dynamic Estimation. Applied Economics and Finance, 4(6), 1-16.
• Greene, W. (2000). Econometric Analysis. New York:Prentice-Hall.
• Grossman, M. (1999). The Human Capital Model of Demand for Health, NBER Working Paper, No: 7078, 1-100.
• Hosoya, K. (2014). Determinants of Health Expenditures: Stylized Facts and a New Signal. Modern Economy, 5(13), 1171.
• Karagül, M. (2003). Beşerî Sermayenin Ekonomik Büyümeyle İlişkisi ve Etkin Kullanımı. Akdeniz İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5, 79-90.
• Kaufman, N, A.i & Geroy, G, D. (2007). An Energy Model for Viewing Embodied Human Capital Theory. Performance Improvement Quarterly, 20(1), 37-48.
• Ke, X., Saksena, P., & Holly, A. (2011). The Determinants of Health Expenditure: a Country-Level Panel Data Analysis. Geneva: World Health Organization, 26.
• Khan, J. A., & Mahumud, R. A. (2015). Is Healthcare a ‘Necessity’or ‘Luxury’? an Empirical Evidence from Public and Private Sector Analyses of South-East Asian countries?. Health economics review, 5(1), 3.
• Kuloğlu, A., & Ecevit, E. (2017). The Relationship Between Health Development Index And Financial Development Index: Evidence From High Income Countries. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 2(2), 83-95.
• Lustig, N. (2004). Investing in Health For Economic Development. Report By The Mexican Commission On Macroeconomics And Health, 1st Edition, Mexico, 1-60.
• Mushkin, S. J. (1962). Health as an Investment. Journal of Political Economy, 129-157.
• Özçelik, H., & Kılınç, Z. (2020). Muhasebe Bilgi Sisteminin KOBİ’lerde Farkındalığı Üzerine Bir Araştırma: Isparta İli Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 11(26), 73-88.
• Phi, G. (2017). Determinants of Health Expenditures in OECD Countries. The Honors Program Senior Capstone Project.
• Rahman, T. (2008). Determinants of public Health Expenditure: Some Evidence from Indian States. Applied Economics Letters, 15(11), 853-857.
• Serim, N., & Kurt, S. (2018). Health Expenditures-Economic Growth Nexus: The EU 28 And Panel Feder-Ram Model. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 13(2), 184-193.
• Taban, S. (2006). Türkiye’de Sağlık ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi. Sosyo Ekonomi, 2, 31-46.
• Tatoğlu, F. Y. (2012). İleri Panel Veri Analizi, Stata Uygulamalı, 3. Baskı İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2016). https://www.tuik.gov.tr/. (Erişim Tarihi: 07.12.2021).
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2018). https://www.tuik.gov.tr/. (Erişim Tarihi: 07.10.2021).
• White, H. (1980). A Heteroskedasticity-Consistent Covariance Matrix Estimator and a Direct Test For Heteroskedasticity. Econometrica, 48(4), 817-838.
• Wooldridge, J. M. (2002). Econometric Analysis of Cross Section and Panel Data, Cambridge, Massachusetts: The MIT Press.
• Yalçın, Z., & Çakmak, F. (2016). Türkiye’de Kamu Sağlık Harcamalarının İnsani Gelişim Üzerindeki Etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30(4), 705-723.
• Yumuşak, İ. G., & Yıldırım, D. Ç. (2009). Sağlık Harcamaları İktisadi Büyüme İlişkisi Üzerine Ekonometrik Bir İnceleme. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 4(1), 57-70.
• Zamora, J. (2000). Investment in Health and Economic Growth: A Perspective from Latin America And The Caribbean. In 35th meeting of the Advisory Committee of Health Research, July, Pan American Health Organization, Division of Health and Hu man Development, Washington