KLASİK İKTİSAT PERSPEKTİFİNDEN EKONOMİK BÜYÜME: KURAMSAL TEMELLER VE VARSAYIMLAR

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 2, 142 - 157

Yaşar Turna

https://doi.org/10.71284/jpepfm.202523

Öz

Bu çalışma, Adam Smith, David Ricardo, Thomas Malthus ve John Stuart Mill’ in ekonomik büyümeye ilişkin görüşlerini, kuramsal arka planı ve temel yaklaşımları çerçevesinde incelemektedir. Klasik iktisatçılar, ekonomik büyümeyi sermaye birikimi, iş gücü verimliliği, nüfus dinamikleri ve piyasa yapıları ile ilişkilendirerek açıklamaktadır. Adam Smith, tasarruf ve yatırımı büyümenin motoru olarak görürken, iş bölümü ve üretken emeğin sermaye birikimini desteklediğini savunmaktadır. David Ricardo, tarımda azalan verimler yasasına dayalı olarak kâr oranlarındaki düşüşün büyümeyi sınırladığını, gelir dağılımının ise ekonomik büyüme sürecinde belirleyici olduğunu belirtmektedir. Thomas Malthus ise nüfus artışının gıda arzını aşması durumunda ekonomik büyümenin sürdürülemez hale geleceğini savunmakta, ayrıca etkin talep eksikliğinin krizlere yol açabileceğini öne sürerek talep yönlü büyüme yaklaşımını öne sürmektedir. John Stuart Mill ise sürekli büyüme anlayışını sorgulayarak durağan durumu ekonomik ve ahlaki bir olgunluk evresi olarak değerlendirmektedir. Mill’e göre maddi büyümenin sınıra ulaşması, insani ve toplumsal gelişmenin önünü açacaktır. Bu çerçevede çalışmada klasik büyüme teorilerinin sadece ekonomik değil, sosyal ve kültürel boyutlarıyla da ele alındığı ve modern büyüme teorilerine önemli bir zemin oluşturduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Büyüme , Klasik Büyüme Teorileri , Sermaye Birikimi , Gelir Bölüşümü

ECONOMIC GROWTH FROM A CLASSICAL ECONOMIC PERSPECTIVE: THEORETICAL FOUNDATIONS AND ASSUMPTIONS

Öz

This study examines the their views on economic growth theories of Adam Smith, David Ricardo, Thomas Malthus, and John Stuart Mill by analyzing their fundamental approaches, historical contexts, and theoretical contributions. The classical economists regarded economic growth as a function of capital accumulation, labor productivity, population dynamics, and market structures. Adam Smith emphasized the role of capital accumulation, productive labor, and the division of labor as drivers of economic expansion, highlighting the significance of savings and investments. David Ricardo, while building upon Smith’s framework, introduced the concepts of diminishing returns in agriculture and income distribution among social classes, arguing that rising land rents would eventually suppress profit rates and slow growth. Thomas Malthus contributed with his population theory, asserting that uncontrolled population growth would outpace food production, leading to falling wages and social distress unless restrained. Moreover, Malthus highlighted the importance of effective demand and wealth accumulation for sustained growth. John Stuart Mill introduced a more philosophical and social dimension to growth theory by questioning the desirability of perpetual growth. He proposed the idea of a “stationary state” not as a failure but as a mature phase of economic development where human, moral, and cultural progress would flourish. Collectively, these thinkers laid the foundation for modern economic growth theory by discussing not only the mechanisms but also the boundaries and consequences of economic expansion. Their ideas continue to influence debates on sustainability, inequality, and the role of economics in society.

Anahtar Kelimeler

Economic Growth , Classical Growth Theories , Capital Accumulation , Income Distribution

Kaynakça

• Aksu, L. (2014). İktisat ekollerinin iktisadî büyüme konusundaki düşünceleri ve modellerinin analizi. Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi. Sayı (28). https://research.ebsco.com/c/jsxlxs/viewer/pdf/ezhmbrojxf
• Alkan, Y. (2025). David Ricardo’nun görüşlerinin iktisadi adalet bağlamında değerlendirilmesi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 26(1), 169-185. https://doi.org/10.31671/doujournal.1460073
• Aytekin, B. (2017). Adam Smith’in iktisadi büyüme düşüncesinden bugüne bakmak: krizlerin sürekliliği. İşletme Ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 5(1), 28-36. https://dergipark.org.tr/en/pub/iicder/issue/31655/347066
• Belek Ersen, U. (2021). Bir Feminist İktisat İncelemesi: Olanaklar, Sınırlar, Tanımlar. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 11(2), 647-658. https://doi.org/10.48146/odusobiad.942328
• Berber, M. (2017). İktisadi büyüme ve kalkınma. Ekin Yayınevi. Bursa
• Checkland, S. G. (1954). The works and correspondence of David Ricardo. The Economic History Review, New Series, Vol. 6, No. 3 (1954), pp. 321-323. https://www.jstor.org/stable/2591844
• Çakır, S., & Sertkaya Doğan, Ö. (2025). Nüfus Teorilerinin Tarihsel Süreci ve Mekânsal Yansımaları. Dünya Coğrafyası ve Kalkınma Perspektifi Dergisi(7), 45-56. https://doi.org/10.58606/jwgdp.1705271
• Dorfman, R. (1989). Thomas Robert Malthus and David Ricardo. Journal of economic perspectives, 3(3), 153-164. https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/jep.3.3.153
• Erdoğan, S., & Canbay, Ş. (2016). İktisadi büyüme ve araştırma & geliştirme (ar-ge) harcamaları ilişkisi üzerine teorik bir inceleme, Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 2, 29–44. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/225008
• Günsoy, G. (2013). İktisadi Büyüme. Açıköğretim Fakültesi Yayınları. Ankara.
• Harris, D. J. (2007). The classical theory of economic growth. The new Palgrave dictionary of economics, 11. https://web.stanford.edu/~dharris/papers/The%20Classical% 20Theory% 20of%20Economic%20Growth%20[pre-print].pdf
• Hodgson, G. M. (2004). Malthus, Thomas Robert (1766-1834). The Biographical Dictionary of British Economists, edited by Donald Rutherford (Bristol: Thoemmes Continuum). https://www.researchgate.net/profile/Geoffrey-Hodgson/publication/267683249_ MALTHUS_Thomas_Robert_1766-1834/links/556c16bb08aeccd7773a248e/ MALTHUS- Thomas-Robert- 1766-1834.pdf
• Hollander, S. (2001). Malthus and classical economics: The Malthus-Ricardo relationship. Cahiers d'économie politique/Papers in Political Economy, 11-23. https://www.jstor.org/stable/43107497
• İslamoğlu, B., & Akkuzu, İ. (2023). İktisat teorisinde nüfus ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin gelişimi. Sosyal Bilimler Metinleri, 2023(1), 15-27. https://doi.org/10.56337/sbm.1164565
• Jackson, M. (2005). Liberty and economic growth in Adam Smith’s possible world. Constit Polit Econ 16, 277–284 (2005). https://doi.org/10.1007/s10602-005-2834-1
• Kara, M. A., & Aksu, T. (2022). Teknolojik Değişim ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Journal of Economics and Research, 3(2), 17-35. https://doi.org/10.53280/jer.1078623
• Kara, M. & Kara, M. (2024), Modern iktisadi ideoloji bağlamında “görünmez el” ve dengeye yerleştirilen insana farklı bir bakış. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 16 (2): 187-200. https://doi.org/10.55827/ebd.1461735
• Lanza, V. (2012). The classical approach to capital accumulation: Classical theory of economic growth. https://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:562865/FULLTEXT01.pdf
• Letiche, J. M. (1960). Adam Smith and David Ricardo on economic growth. The Punjab University Economist, 1(2), 7-35. https://www.jstor.org/stable/23006569
• Mill, J. S. (2024). The principles of political economy. In Business Cycle Theory, Part I Volume 1 (pp. 29-54). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781003550396
• Özsağır, A. (2008). Dünden bugüne büyümenin dinamiği. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2008(1), 332-347. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/107426
• Salvadori, N. (2020). Ricardo's theory of growth and accumulation: A modern view. Routledge. https://doi.org/10.4324/9781003009511
• Seyyar, A. (2025). Adam Smith’in doğal özgürlük sı̇stemı̇’ne göre özgürlükler ve refah arasındakı̇ ı̇lı̇şkı̇nı̇n ülkeler ve türkı̇ye üzerı̇ndekı̇ yansımaları. Hak İş Uluslararası Emek Ve Toplum Dergisi, 14(38), 19-48. https://doi.org/10.31199/hakisderg.1637361
• Smith, M. (2023). Adam Smith on growth and economic development, History of Economics Review, 86:1, 2-15, DOI: 10.1080/10370196.2023.2243741
• Taban, S. (2016). İktisadi Büyüme Kavram ve Modeller. Ekin Yayınevi. Bursa
• Tanyeri, İ. (2000). Adam Smith'in Rekabet Analizi Üzerine.
• Telatar, O. M., & Terzi, H. (2010). Nüfus ve eğitimin ekonomik büyümeye etkisi: Türkiye üzerine bir inceleme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2), 197-214. https://dergipark.org.tr/tr/pub/atauniiibd/issue/2699/35588
• Ucak, A. (2015). Adam Smith: The inspirer of modern growth theories. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 195, 663-672. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.06.258
• Wrigley, E. A. (1988). The limits to growth: Malthus and the classical economists. Population and Development Review, 14, 30-48. https://doi.org/10.2307/2808089
• Yıldırım, A. E., & Uzbay, M. (2023). Fonksiyonel gelir dağılımı ve ekonomik büyüme ilişkisi üzerine teorik bir inceleme. Pamukkale University Journal of Social Sciences Institute/Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 58. https://doi.org/10.30794/pausbed.1322301
• Yiğit, Y. İ. (2024). Kamu harcamaları ve vergilerin ekonomik büyüme üzerine etkileri koentegrasyon ve nedensellik testi uygulaması; Türkiye Örneği. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 16(2), 143-172. https://doi.org/10.53881/hiad.1231635
• Yiğit, Y. İ., & Govdere, B. (2022). Seçilmiş Avrupa Birliği ülkeleri ve Türkiye için maliye politikalarının ekonomik büyümeye etkisi panel veri analizi örneği. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 14(1), 42-71. https://doi.org/10.55827/ebd.1072093