Vergi Uyumu Konulu Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi

Yıl 2024, Sayı: 71, 42 - 58, 27.05.2024

Ercan Yelman , Veysel İnal

https://doi.org/10.26650/mcd2023-1442268

Öz

Vergi uyumu, gerçek ve tüzel mükelleflerin vergi yasalarına uygun olarak beyannamelerini vermeleri ve vergi ödemelerini yasaların ön gördüğü tarihlerde gerçekleştirmeleridir. Vergi uyumunun yüksek olması hükümetler açısından kamusal harcamaları kolaylaştırırken, kamu gelirlerini arttıran bir unsurdur. Dolayısıyla vergi uyumu hem idare açısından hem de mükellef açısından araştırılması gereken önemli bir konudur. Bu çalışma, Türkiye’deki vergi uyumu konulu lisansüstü tezlerin kapsamlı bir incelemesini sunarak mevcut araştırmaların izlenmesini ve gelecekteki araştırmacılara rehberlik etmeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda 59 lisansüstü tez incelenmiş ve analiz edilmiştir. Bu analiz genel eğilimleri ve literatüre katkıları ortaya koymuştur. Bulgular, çoğunlukla yüksek lisans düzeyinde tezlerin yazıldığını, Marmara Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi ve Sakarya Üniversitesi’nin bu alanda en üretken üniversiteler olduğunu göstermektedir. Çalışmalarda nicel analiz yöntemleri öne çıkmış, ekonometrik analiz için Sıralı Probit Yaklaşımı ve Panel Veri Analizi tercih edilmiştir. Anket tekniği ise kullanılan diğer nicel yöntemler arasında yer almıştır. Nitel analizler ise mülakatlar ve kavramsal çerçeve üzerinden yapılmıştır. 2019 yılı bu alanda en yoğun çalışmaların yapıldığı yıl olarak belirlenmiştir. Bu durum son dönemde vergi uyumu konusundaki araştırmalara artan ilgiyi göstermektedir. Ayrıca yapılan çalışmalar, vergi uyumu konusunda farklı disiplinlerden beslenerek ve çeşitli araştırma yöntemlerini kullanarak derinlemesine inceleme yapılmasını sağlamıştır. Çalışmalar vergi sisteminin etkinliğini artırmak için bütünsel bir yaklaşım benimsemeyi hedeflemiştir. Ayrıca bu çalışmalar gelecekteki araştırmaların ve politika yapım süreçlerinin yönünü belirlemede önemli bir kaynak oluşturacak şekilde tasarlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

vergi, vergi uyumu, lisansüstü tez, bibliyometrik analiz

Bibliometric Analysis of Master’s Theses and Postgraduate Dissertations on Tax Compliance

Öz

Tax compliance involves real and legal taxpayers submitting their returns in accordance with tax laws and making their tax payments by the legally stipulated dates. High tax compliance facilitates public expenditures for governments and increases public revenues. Therefore, tax compliance is an important issue that must be investigated for the administration and taxpayers. This study aims to monitor existing research and guide future researchers by comprehensively reviewing master’s theses and doctoral dissertations on tax compliance in Türkiye. In this regard, the study examines and analyzes 59 master’s theses and doctoral dissertations. This analysis reveals the general trends and contributions to the literature. The findings show that works are primarily written at the master’s level, with Marmara University, Dokuz Eylül University, and Sakarya University being the most productive universities in this field. Quantitative analysis methods were seen to have come to the fore in these studies, with the ordered probit approach and panel data analysis being preferred for econometric analysis. The survey technique was found to be among the other quantitative methods used. Qualitative analyses were conducted through interviews and a conceptual framework. 2019 was determined as the year in which the most intensive studies were carried out in this field. This situation reveals the recent increased interest in research on tax compliance. In addition, the conducted studies have enabled an in-depth examination of tax compliance by drawing from different disciplines and using various research methods. The studies have aimed to adopt a holistic approach toward increasing the tax system’s efficiency. In addition, these studies have been designed to constitute an essential resource in determining the direction of future research and policy-making processes.

Anahtar Kelimeler

tax, tax compliance, graduate thesis, bibliometric analysis

Kaynakça

• Ağırkaya, M. B. (2022). The bibliometric analysis of the studies on business cycles. The Journal of Economics and Related Studies, 4(4), 234-251. google scholar
• Akdoğan, A. (2021). Kamu maliyesi. Ankara: Gazi Kitabevi. google scholar
• Altay, A. (2019). Kamu maliyesi. Ankara: Seçkin Yayınevi. google scholar
• Arıman, Y. (2019). Kamu harcamalarının vergi uyumuna etkisi: Türkiye örneği (Doktora Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Trabzon. google scholar
• Aslancı, S. (2022). Araştırma sorgulamaya dayalı öğrenme: Bibliyometrik bir analiz. Scientific Educational Studies. 6(1), 1-25. google scholar
• Babacan, C. ve Tektaş, N. (2022). Mekânsal ekonometri alanında yazılan tez çalışmalarının bibliyometrik analizi. Kafdağı. 7(2), 39-53. google scholar
• Bakırtaş, D. ve Atılgan Yaşa, A. (2020). Vergi okuryazarlık düzeyinin belirlenmesine yönelik bir araştırma: Salihli Belediyesi örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 13(4), 741- 757. google scholar
• Boateng, K., Omane-Antwi, K.B. & Queku, Y.N. (2022). Tax risk assessment, financial constraints, and tax compliance: A bibliometric analysis. Cogent Business & Management, 9, 1-21. google scholar
• Broadus, R. N. (1987). Toward a definition of “bibliometrics”. Scientometrics. 12(5-6), 373- 379. google scholar
• Bütçe Büyüklükleri ve Bütçe Gerçekleşmeleri (1924-2022). Erişim adresi: https://www.hmb.gov.tr/bumko-butce-buyuklukleri-ve-butce-gerceklesmeleri google scholar
• Çakır, M. (2022). Vergi denetiminin vergi uyumuna etkisi. Rana Dayıoğlu Erul (Ed.), Psikolojik ve sosyolojik yönleriyle vergilendirme kitabı içinde (s.597-616). Ankara: Gazi Kitabevi. google scholar
• Fauzan, F., Marhaiza, B. I., & Adi, S. J. (2022). A scholarly examination of tax compliance: A bibliometric analysis (1960- 2021). Journal of Indonesian Economy and Business. 37(1), 52-72. google scholar
• Günay, H.K. (2023). Vergi uyumu konusundaki makalelerin web of science veri tabanına dayalı bibliyometrik analizi. International Journal of Public Finance. 8(2), 387 - 409. google scholar
• İpek, S. ve Kaynar, İ. (2009). “Vergiye gönüllü uyum” konusunda Çanakkale iline yönelik ampirik bir çalışma. Yönetim ve Ekonomi. 16(1), 173-190. google scholar
• Jacobs, D. (2001). A bibliometric study of the publication patterns of scientists in South Africa 1992-96, with particular reference to status and funding. Information Research. 6(3). Retrieved from http://informationr.net/ir/6-3/paper104.html google scholar
• James, S. & Alley, C. (2002). Tax compliance, self-assessment and tax administration. Journal of Finance, and Management in Public Services, 2(2), 27-72. google scholar
• King, W. R. & HE, J. (2005). Understanding the role and methods of meta-analysis in IS research. Communications of the Association for Information Systems. 16, 665-686. google scholar
• Kirchler, E., & Wahl, I. (2010). Tax compliance inventory TAX-I: Designing An inventory for surveys of tax compliance. Journal of Economic Psychology. 31(3), 331-346. google scholar
• Koçak Usluel, Y., Avcı, Ü., Kurtoğlu, M. ve Uslu, N. (2013). Yeniliklerin benimsenmesi sürecinde rol oynayan değişkenlerin betimsel tarama yöntemiyle incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 53-71. google scholar
• Manhire, J. T. (2015). What does voluntary tax compliance mean?: A government perspective. University of Pennsylvania Law Review Online. 164(1), 11-17. google scholar
• Roth, J. A., Scholz, J. T., & Witte, A. D. (Eds.) (1989). Taxpayer compliance: An agenda for research. Philadelphia: University of Pennsylvania Press. google scholar
• Santos, R. B. (2023). A Bibliometric analysis between communication and tax compliance. International Journal of Research and Innovation in Social Science (IJRISS), VII(VI), 321-334. google scholar
• Saruç, N. T. (2015). Vergi uyumu: teori ve uygulama. Ankara: Seçkin Yayıncılık. google scholar
• Sengupta, I. N. (1992). Bibliometrics, informetrics, scientometrics and librametrics: An overview. Libri. 42, 75-98. google scholar
• Sökmen Gürçam, Ö. ve Tekin, A. (2023). Bibliometric investigation of academic studies on “Tax compliance” Published between 1983-2021. Lectio Socialis, 7(2), 57-66. google scholar
• Tekin, A., Tuncer, G., ve Sağdıç, E. N. (2013). Vergi afları sonrasında vergi uyum süreci. Sakarya İktisat Dergisi. 2(2), 1-26. google scholar
• Tilahun, M. (2019). Determinants of tax compliance: A systematic review. Economics, 8(1), 1-7. google scholar
• Torgler, B. (2004). Cross-culture comparison of tax morale and tax compliance: Evidence from Costa Rica and Switzerland. International Journal of Comparative Sociology. 45(1-2), 17-43. google scholar
• Tuncer, G. ve Güney, T. (2015). İklimsel ve coğrafi özelliklerin vergi uyumuna etkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 129-138. google scholar
• Vergi Uyumu. Erişim adresi: https://akademik.yok.gov.tr/AkademikArama/view/searchResultview.jsp google scholar
• Yılmaz, M. (2019). Bibliyometriye eleştirel bir bakış. Türk Kütüphaneciliği. 33(1), 43-49. google scholar
• Yoruldu, M. (2020). Vergi uyumu ve vergiye uyum sağlayan mükelleflere tanınan vergi teşvikinin değerlendirilmesi. Al-Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3), 55-64. google scholar
• Yulitasari, L., Suryanto, T., Pranika, R., & Sari, Y. (2023). Effect of tax awareness, tax rate and tax sanctions on taxpayer compliance: Bibliometric analysis. Proceedings of the International Conference on Sustainability in Technological, Environmental, Law, Management, Social and Economic Matters (ICOSTELM 2022), 197-210. google scholar