Avrupa Birliği Hibeleri Kapsamında Sağlanan Şartlı Vergi Muafiyet ve İstisnalarında Tarh Zamanaşımı

Yıl 2024, Sayı: 72, 100 - 113, 14.11.2024

Birol Ubay

https://doi.org/10.26650/mcd2024-1562609

Öz

Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) kapsamında Türkiye’ye sağlanan proje bazlı hibe destekleri, şartlı vergi muafiyet ve istisnalarının önemli bir örneğidir. Anayasamızın 90’ıncı maddesine göre usulüne göre yürürlüğe giren IPA Çerçeve Anlaşmaları kapsamında birçok vergi türünde muafiyet ve istisna uygulanmaktadır. Bu istisnaların uygulanmasında genel şart geçerli bir Birlik Sözleşmesinin varlığı iken her bir vergi türünde ikincil şartlar bulunmaktadır. Bu nedenle, sözleşmenin feshi veya AB fonlarının kısmi geri alımı söz konusu olduğunda, faydalanılan muafiyet ve istisna ile ilgili tahsil edilemeyenvergininvergizıyaıcezasıiletahakkukettiriliptahsiledilmesigereklidir. Kamu hukukunda düzenlenen zamanaşımı müessesesi, özel hukukta düzenlenen zamanaşımı müessesesinin aksine hak düşürücü özelliğe sahiptir. Alacak hakkının kullanılması için yasalarda düzenlenen süreler içinde alacaklının alacağını almak için harekete geçmemesi sonucu alacağın ifasını isteme hakkının ortadan kalkması olarak tanımlanan hak düşürücü zamanaşımının AB Sözleşmeleri bakımından başlamasında bu sözleşmelere sağlanan şartlı istisnanın ortadan kalkma yani ihlal tarihinin belirlenmesi sözleşmenin zamanaşımına uğrayıp uğramadığı tespitinde önemli bir aşamadır.

Anahtar Kelimeler

Vergilendirme, Zamanaşımı, ŞartlıVergiİstisnası, KDV, ÖTV

Etik Beyan

Çalışmamım etik kurallarına aykırı olmadığı beyan ve taahhüt ederim

Destekleyen Kurum

Yok

Teşekkür

YOK

Limitation Period for Conditional Tax Exemptions Granted Under European Union Grants

Öz

The project-based grants provided to Turkey under the European Union Instrument for Pre-Accession Assistance (IPA) constitute a significant illustration of the applicationofconditionaltaxexemptionsandexceptions.InaccordancewithArticle 90 of the Constitution, the IPA Framework Agreements have been duly entered into force, thereby enabling the application of exemptions and exceptions to a range of tax types. While the general condition for the application of these exemptions is the existence of a valid Union Agreement, there are secondary conditions for each tax type that must be met. Consequently, in the event of the termination of the agreement or partial withdrawal of EU funds, the uncollected tax related to the exemption and the exemption itself should be accrued and collected with a tax loss penalty. In contrast to the statute of limitations in public law, the statute of limitations in private law has the effect of depriving the relevant party of their rights. Consequently, the cessation of the conditional exemption related to EUAgreements, i.e., the date of breach, represents a significant milestone in determining whether the agreement is within the limitation period or not.

Anahtar Kelimeler

Taxation, statute of limitations, conditional tax exemption, VAT, SCT

Kaynakça

• Akdoğan, A. (2008). Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi (8. bs). Ankara: Gazi Kitabevi. google scholar
• Bedük, M. N. (2019). İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Feshi ve Feshin Hukuki Sonuçları, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.27, S.2, 2019, s.679-726. google scholar
• Dışişleri Bakanlığı, Türkiye-AB Gümrük Birliği, Erişim Adresi. https://www.mfa.gov.tr/turkiye-ab-gumruk-birligi.tr.mfa, Erişim tarihi: 26.9.2024. google scholar
• European Commission (EU Commission), 2024. Türkiye - financial assistance under IPA, Erişim Adresi: https://neighbourhood-enlargement. ec.europa.eu/enlargement-policy/overview-instrument-pre-accession-assistance/turkiye-financial-assistance-under-ipa_en, Erişim tarihi: 25.09.2024. google scholar
• European Commission (EU Commission) (2019). Procurement and Grants for European Union external actions - A Practical Guide, https://ufmsecretariat.org/wp-content/uploads/2012/09/ePrag-en-2019.0.pdf google scholar
• Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) (2024). Sıkça sorulan sorular, Erişim Adresi: https://www.tkdk.gov.tr/sikcasorulansorular google scholar
• Türkiye - Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA III) Mali Çerçeve Ortaklık Anlaşması Genel Tebliği, (2023). Resmi gazete sayı: 32170, 24 Nisan 2023. google scholar
• Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Komisyonu Arasında Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA III) Çerçevesinde Türkiye Cumhuriyeti’ne Yapılacak Birlik Mali Yardımının Uygulanmasına İlişkin Özel Düzenlemeler Hakkında Mali Çerçeve Ortaklık Anlaşması” (IPA III Mali Çerçeve Ortaklık Anlaşması), imza tarihi: 17/10/2022, yürürlük: 13/12/2022. google scholar
• Tozoğlu, G. (2013). Vergi Hukukunda Tahakkuk ve Tahsil Zamanaşımı, Konya Barosu Dergisi, 41(24), google scholar
• Organ, İ. ve Bozdoğan, D. (2012). Tahsil Zamanaşımını Kesen Hallerden Ödemenin Danıştay kararları Işığında İrdelenmesi, Vergi Dünyası Dergisi, Sayı 367. google scholar
• Öncel, M., Kumrulu, A. ve Çağan, N., (2006). Vergi Hukuku, 13. Bası, Ankara: Turhan Kitapevi google scholar
• Özbalcı, Y., (2005). Vergi Usul Kanunu Yorum ve Açıklamaları, Ankara: Oluş Yayıncılık google scholar
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982). Kanun Numarası Kabul Tarihi: 2709: 18/10/1982 google scholar
• Ubay, B. ve Elçi, O. (2022). Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) Kapsamında AB Proje Yönetimi ve Vergilendirme, İstanbul: On iki Levha Yayınevi. google scholar
• Ubay, B. ve Tiyar, E. (2019). Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı ve Vergi İstisnası Boyutu, Maliye Dergisi, Temmuz-Aralık 2019; 177:448-475. google scholar
• Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı E: 2015/22-3097, K.T. 19.09.2018 google scholar
• 1 Seri No’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği, 03/04/2007, Resmi Gazete No: 26482 google scholar
• 3 Seri No’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği, 20/11/2008, Resmi Gazete No: 27060 google scholar
• 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu, 10.01.1961 tarih ve 10703 sayılı Resmi Gazete google scholar
• 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun, 28.07.1953 tarih ve 8469 sayılı Resmi Gazete google scholar
• 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu, Kabul Tarihi: 4760 - 06/06/2002 Resmi Gazete Sayısı - Tarihi: 24783 - 12/06/2002 google scholar