Lise Öğrencilerinin Premenstrual Sendrom ve Etkileyen Faktörler ile Kullandıkları Farmakolojik Olmayan Baş Etme Yöntemlerinin Belirlenmesi

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 3, 184 - 192, 28.12.2025

Gülendam Karadağ , Dilek Bilgiç , Nurcan Karakoç

https://doi.org/10.54061/jphn.1737562

Öz

Amaç: Lise öğrencilerinin premenstrual sendrom ve etkileyen faktörler ile kullandıkları farmakolojik olmayan baş etme yöntemlerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Çalışma tanımlayıcı desendedir. Çalışma Eylül 2023-Haziran 2024 tarihleri arasında İl Milli Eğitim Müdürlüğü'ne bağlı il merkezinde bulunan bir lisede öğrenim gören 377 kız öğrenci ile yapılmıştır. Araştırma verileri, “Bireysel Tanıtım Formu” ve “Premenstrual Sendrom Ölçeği” ile toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiksel yöntemler, ortalama ve standart, ANOVA, t testi, kullanılmıştır. Anlamlılık düzeyi 0.05 kabul edilmiştir.
Bulgular: Katılımcıların %65,8’i 16-17 yaş aralığında, %65,8’ı 2. sınıf, %84,9’u çekirdek aile, %87,3’ü orta gelir düzeyine sahip olduğu belirlendi. Katılımcıların %89,4’ü adet öncesi sorun yaşadığı ve %82,2’sinin gerginlik, sinirlilik; %64,2’sinin ise karında gerginlik ve şişlik yasadığı saptandı. Katılımcıların adet öncesi sorunları azaltmak için %66,8’i uyuyup dinlendiklerini, %53,3’ü karın ya da ayak altına sıcak uygulama yaptıklarını ve %36,9’u duş aldıklarını belirtmişlerdir. PMSÖ toplam ölçek puanı 139,80±35,39; Depresif Duygulanım 23,31±6.84, Yorgunluk 24,59±6,84, Depresif Düşünceler 21,34 ±7,64 olarak bulunmuştur.
Sonuç: Katılımcıların adet öncesi sağlık yakınmalarını yüksek oranda yaşadığı ve bu yakınmaları azaltmak için farmakolojik olmayan yöntemlere başvurduğu saptandı. Katılımcıların yüksek oranda premenstrual sendrom yaşadığı belirlendi. Uyku sorunu olanların, kahve çikolata tüketenlerin, gazlı içecek tüketenlerin, yüksek kalorili besin tüketenlerin premenstrual sendrom puanları daha yüksek olduğu saptandı. Sahada çalışan halk sağlığı hemşireleri premenstrual semptomlar ve baş etme yöntemleri ile ilgili lise öğrencilerine düzenli eğitim vermelidir.

Anahtar Kelimeler

Kız Öğrenci , Premenstrual Sendrom , Ergenlik , Halk Sağlığı Hemşireliği

Etik Beyan

Bu çalışma Dokuz Eylül Üniversitesi Girişimsel Olmayan Etik Kurulu tarafından onaylanmıştır (Karar No: 2023/04-25 Tarih: 15.02.2023)

Destekleyen Kurum

Bu araştırma, kamu, ticari veya kâr amacı gütmeyen sektörlerdeki herhangi bir fon kuruluşundan bir hibe almamıştır

Determination of Premenstrual Syndrome, Its Associated Factors, and the Non-Pharmacological Coping Methods Used by High School Students

Öz

Objective: This study was conducted to determine the premenstrual syndrome and the influencing factors and the non-pharmacological coping methods used by high school students.
Methods: The study is a descriptive design. The study was conducted with 377 female students studying in high schools at the Provincial Directorate of National Education between September 2023 and June 2024. Research data were collected with the ''Individual Introduction Form'' and ''Premenstrual Syndrome Scale. Descriptive statistical methods, mean and standard, t test, were used in the evaluation of the data. The significance level was accepted as 0,05.
Results: It was determined that 65.8% of the participants were between the ages of 16-17, 65.8% were in the second grade, 84.9% were in nuclear families, and 87.3% were of middle-income level. It was determined that 89.4% of the participants had premenstrual problems and 82.2% experienced tension and irritability: 64.2% experienced abdominal tension and swelling. In order to reduce premenstrual problems, 66.8% of the participants stated that they slept and rested, 53.3% applied hot compresses to their abdomen or soles, and 36,9% took a shower. The total PMSS scale score was found as 139.80±35.39; Depressive Affect 23.31±6.84, Fatigue 24.59±6.84, and Depressive Thoughts 21.34±7.64.
Conclusion: It was determined that the participants experienced high rates of premenstrual health complaints and used nonpharmacological methods to reduce these complaints. It was determined that the participants experienced high rates of premenstrual syndrome. It was determined that those with sleep problems, those who consumed coffee and chocolate, those who consumed carbonated beverages, and those who consumed high-calorie foods had higher premenstrual syndrome scores. Public health nurses working in the field should provide regular training to high school students on premenstrual symptoms and coping methods.

Anahtar Kelimeler

Girl Student , Premenstrual Syndrome , Adolescence , Public Health Nursing

Kaynakça

• Aba, Y.A., Ataman, H., Dişsiz, M., & Sevimli, S. (2018). Genç kadınlarda premenstrual sendrom, fiziksel aktivite ve yaşam kalitesi. Journal of Academic Research in Nursing, 4(2),75-82. http://doi.org/10.5222/jaren.2018.075
• Abootalebi, M., Dehghani, M., & Akbarzadeh, M. (2020). Implementing of mental health training programs for promotion of health affected teenage girls to premenstrual syndrome: A community-based study. Journal of Education and Health Promotion, 9(1),155-160. http://doi.org/10.4103/jehp.jehp_118_20
• Abreu, A., & Kais, U.B. (2016). Pubertal development and regulation. The Lancet Diabetes & Endocrinology, 4(3), 254-264. https://doi.org/10.1016/s2213 8587(15)00418-0
• Akbulut, Ö., Jafari, L., Aygün Arı, D., Pehlivantürk Kızılkan, M., Derman, O., & Akgül, S. (2024). Adölesan kızlarda adet öncesi sendromun yaygınlığı. Türk Pediatri Dergisi, 66(3), 340-345. https://doi.org/10.24953/turkjpediatr.2024.4669
• Akca Yedidağ, D.H., & Koca Özer, B. (2022). 1960’lardan günümüze İç Anadolu Bölgesinde menarş yaşında görülen değişim. Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 6(2),163-175. https://doi.org/10.47088/utad.12053003.
• Akgün, T., Aksu, S., & Özyazıcıoğlu, N. (2023). Acil sağlık hizmetleri istasyonlarında görev yapan sağlık çalışanlarında adet öncesi sendrom ve uyku kalitesinin değerlendirilmesi. Artuklu Uluslararası Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3), 284-290. https://doi.org/10.58252/artukluder.1343632
• Arafa, A., Mahmoud, O., Salem, E.A., & Mohamed, A. (2020). Association of sleep duration and insomnia with menstrual symptoms among young women in Upper Egypt. Middle East Current Psychiatry, 27(2), 2020. https://doi.org/10.1186/s43045-019-0011-x
• Aslan, D., & Ünal Çevik, I. (2022). Interactions between the painful disorders and the autonomic nervous system. Ağrı, 34(3),155-165. http://doi.org/10.14744/agri.2021.43078
• Aydın Kartal, Y., & Kaykisiz, E.Y. (2020). Covid-19 salgınında ebelik öğrencilerinin yeme davranışları ile premenstruel sendrom semptomları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Medical Sciences, 15(4), 133-143. https://www.doi.org/10.12739/NWSA.2020.15.4.1B0097
• Balkan, E., & Genç, R. (2022). Ebelik öğrencilerinin premenstrüel sendromda kullandıkları farmakolojik olmayan yöntemlerin belirlenmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(4), 615-623. https://doi.org/10.31067/acusaglik.1052817
• Çelik, A., Eroğlu, H.S., Akbulut, A., & Demirtaş, G. (2023). Türk kadınlarında premenstruel sendrom varlığına göre fiziksel aktivite öz değerinin incelenmesi. Sağlık Bilimlerinde Güncel Yaklaşımlar, 4(2), 46-53 https://doi.org/10.58208/cphs.1264363
• Çevik, A., & Alan, S. (2021). Ebelik öğrencilerinin premenstrual sendrom yaşama sıklığı ile algıladıkları stres düzeyi arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Lokman Hekim Dergisi, 11(1),104-113. http:/doi.org/10.31020/mutftd.781048
• Dutta, A., & Sharma, A. (2021). Prevalence of premenstrual syndrome and premenstrual dysphoric disorder in India: A systematic review and meta-analysis. Health Promotion Perspectives, 11(2),161-70 http://doi.org/10.34172/hpp.2021.20
• Gençdoğan, B. (2006). Premenstruel sendrom için yeni bir ölçek. Türkiye'de Psikiyatri Dergisi, 8(2), 81-87
• Geta, T.G., Woldeamanuel, G.G., & Dassa, T.T. (2020). Prevalence and associated factors of premenstrual syndrome among women of the reproductive age group in Ethiopia: Systematic review and meta-analysis. PLoS ONE, 15(11), e0241702. https://doi.org/10.1371/journal. pone.0241702
• Güler, D.S., Şahin, S., Özdemir, K., & Ünsal, A. (2020). Sağlık meslek lisesi öğrencileri arasında menstrüel baş ağrısı sıklığı ve stres düzeyinin değerlendirilmesi. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 3(2), 93-103. https://doi.org/10.38108/ouhcd.778225
• Hashim, M.S., Obaideen, A.A., Jahrami, H.A., Radwan, H., Hamad, H.J., Owais, A.A., Alardah, L.G., Qiblawi, S., Al-Yateem, N., & Faris E. (2019). Premenstrual syndrome is associated with dietary and lifestyle behaviors among university students: A cross-sectional study from Sharjah, UAE. Nutrients, 11(8), 1939. http://doi.org/10.3390/nu11081939
• Höbek Akarsu, R., & Yalman, E. (2019). Üniversite öğrencilerinde premenstrual sendrom ve fiziksel aktivite düzeyi. Eurasian Journal of Sport Sciences and Education, 1(1), 18-29. http://www.dergipark.org.tr/ejsse
• Işgın, K., & Büyüktuncer, Z. (2017). Premenstrual sendromda beslenme yaklaşımı. Türk Hijyen Deneysel Biyoloji Dergisi, 74(3), 249-260. http://doi.org/10.5505/TurkHijyen.2017.46667
• Itriyeva, K. (2022). Premenstrual syndrome and premenstrual dysphoric disorder in adolescents. Current Problems in Pediatric and Adolescent Health Care, 52(5), 101187 https://doi.org/10.1016/j.cppeds.2022.101187
• Jeong, D., Lee, H., & Kim, J. (2023) Effects of sleep pattern, duration, and quality on premenstrual syndrome and primary dysmenorrhea in korean high school girls. BMC Womens Health, 23,456. https://doi.org/10.1186/s12905-023-02600-z
• Karaca Palas, P., & Beji Kızılkaya N. (2015). Premenstrual sendromun tanı ve tedavisinde kanıt temelli yaklaşımlar ve hemşirelik bakımı. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(3), 178-182. http://doi.org/10.5505/bsbd.2015.80299
• Karakaş, S., Dikici, A., Oyardı, G. (2023) Üniversite öğrencilerinde premenstrual sendrom ile baş etme yöntemlerinin belirlenmesi. İstanbul Rumeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(2), 42-58.
• Kawabe, R., Chen, C.Y., Morino, S., Mukaiyama, K., Shinohara, Y., Kato, M., Hiroki Shimizu, H., Shimoura, K., Nagai-Tanima, M., & Aoyama, T. (2022). The relationship between high physical activity and premenstrual syndrome in Japanese female college students. BMC Sports Science, Medicine and Rehabilitation, 14(1),175-182. http://doi.org/10.1186/s13102-022-00569-0.
• Koç Özkan, T., Erdemoğlu, Ç., Turan, I., & Aydın Özkan, S. (2022). Adölesanlarda premenstrual sendrom ile yeme tutumu arasındaki ilişki. Göbeklitepe International Journal of Health Sciences, 5(8),142-151. http://dx.doi.org/10.55433/gsbd.192
• Liu, X., Liu, Z.Z., Yang, Y., & Jia, C.X. (2025). Prevalence and associated factors of premenstrual syndrome in chinese adolescent girls. Child Psychiatry & Human Development, 56(4), 1095-1104. https://doi.org/10.1007/s10578-023-01624-8
• Mendle, J., Ryan, R.M., & McKone, K.M.P. (2019). Early menarche and ınternalizing and externalizing in adulthood: explaining the persistence of effects. The Journal of Adolescent Health, 65(5), 599-606. http://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2019.06.004.
• MoradiFili, B., Ghiasvand, R., Pourmasoumi, M., Feizi, A., Shahdadian, F., & Shahshahan, Z. (2020). Dietary patterns are associated with premenstrual syndrome: Evidence from a case-control study. Public Health Nutrition, 23(5), 833-842. http://doi.org/10.1017/S1368980019002192
• Munro, A.K., Hunter, E.C., Hossain, S.Z., & Keep, M. (2021). A systematic review of the menstrual experiences of university students and the impacts on their education: A global perspective. PLoS One, 16(9), e0257333. http://doi.org/10.1371/journal.pone.0257333.
• Nakame, R.M., Kiwanuka, F., & Robert, A. (2018). Dysmenorrhoea among students aged 18-45 years attending University in Uganda: A cross-sectional multicenter study of three Universities in Uganda. Nursing Open, 6(2), 268-275. http://doi.org/10.1002/nop2.207.
• Odongo, E., Byamugisha, J., Ajeani, J., & Mukisa, J. (2023) Prevalence and effects of menstrual disorders on quality of life of female undergraduate students in Makerere University College of health sciences, a cross sectional survey. BMC Womens Health, 23(1),152. http://doi.org/10.1186/s12905-023-02290-7.
• Özer, E., & Güvenç, G. (2023). Hemşirelik öğrencilerinde premenstrual sendrom ilişkili faktörlerin belirlenmesi ve uyku kalitesi ile ilişkisinin incelenmesi. TOGÜ Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2), 184-97. https://doi.org/10.52369/togusagbilderg.1208964
• Rey, R.A. (2021). The role of androgen signaling in male sexual development at puberty. Endocrinology, 162(2),1-5. https://doi.org/10.1210/endocr/bqaa215
• Selçuk Tarı, K., Avcı, D., & Alp Yılmaz, F. (2014). Hemşirelik öğrencilerinde premenstrual sendrom prevalansı ve etkileyen etmenler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 5(2), 98-103 http://doi.org/10.5505/phd.2014.55264
• Şimşek, D., Duman, F.N., & Gölbaşı, Z. (2022). Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin premenstrual sendrom ile baş etmede kullandığı geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 12(1), 116-125. https://doi.org/10.31020/mutftd.984778
• Takeda, T. (2023). Premenstrual disorders: Premenstrual syndrome and premenstrual dysphoric disorder. Journal of Obstetrics and Gynaecology Research, 49(2), 510-518. http://doi.org/10.1111/jog.15484
• Uran, P., Yürümez, E., Aysev, A., & Günay Kılıç, B. (2016). Premenstrual syndrome health-related quality of life and psychiatric comorbidity in a clinical adolescent sample: A cross-sectional study. International Journal of Psychiatry in Clinical Practice, 21(4),136-142. http://doi.org/10.1080/13651501.2016.1235710
• Uzunoğlu, G., & Aktan, Z.D. (2019). Ergenlerde premenstrüel sendrom ile ruh sağlığı değişkenleri arasındaki ilişki. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 11(Ek 1), 37-50. https://doi.org/10.18863/pgy.521549
• Widiastini, L.P., & Karuniadi, I.G.A.M. (2019). The effect of health education about menstruation on psychological readiness of pre-adolescent girls in facing menarche. STRADA Jurnal Ilmiah Kesehatan, 8(2), 69-73. https://doi.org/10.30994/sjik.v8i2.216
• Yavaş Çelik, M., Polat, Y., & Yıldırım, A.D. (2019). Öğrencilerde premenstrual sendrom görülme sıklığı ve öğrencilerin premenstrual sendrom ölçek puanları ve yaşam doyum ölçek puanlarının karşılaştırılması. Sağlık ve Toplum, 29(2), 50-57
• Zendehdel, M., & Elyasi, F. (2018). Biopsychosocial etiology of premenstrual syndrome: A narrative review. Journal of Family Medicine Primary Care, 7(2),346-56. http://doi.org/10.4103/jfmpc.jfmpc_336_17