Türkiye’nin Bazı Sağlık Düzeyi Göstergelerinin Halk Sağlığı Görüşü Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 2, 49 - 59, 30.08.2019

Gizem Deniz Bulucu Büyüksoy

Öz

Toplumsal eşitlik,
çevreyle bütünlük, yaşamın bütünlüğü, hizmetin boyutu, korumaya öncelik, risk
gruplarına öncelik, önemli hastalıklara öncelik, entegre hizmet, ekip hizmeti,
sağlık kalkınma ilişkisi, öz sorumluluk, halkın katılımı, evrensellik ve
koşullara uygunluk ve toplumsal etmenler ilkeleri halk sağlığı görüşünü
oluşturur. Halk sağlığı görüşüne göre sağlığa ve hastalığa yönelik birçok
durum, diğer bilim dallarından farklı biçimde ele alınmıştır. Bunlardan
hastalık nedenlerine ilişkin, halk sağlıkçıların yorumu; hem günümüze hem de
birçok sağlık sorununun nedenlerine ve bunların çözüm yollarına ışık tutmaktadır.
Halk sağlığı hemşiresi, halk sağlığı görüşüne dayanarak toplumun sağlık sorunlarının
nedenlerini ortaya çıkarmak ve bunlara çözüm getirmek için çalışmalar planlar. Bu
derleme makalede Avrupa Komisyonu’nun bildirdiği sağlık düzeyi göstergeleri
olan doğuşta beklenen yaşam süresi, anne ölüm hızı, bebek ölüm hızı, meme,
serviks ve kolon kanseri taramaları ve hava kirliliğinin
Türkiye’deki durumu belirtilmiştir. Ardından halk sağlığı görüşüne göre bu göstergelerin
nedenlerine ilişkin değerlendirme yapılmıştır.
Bu derlemede yapılan değerlendirmelerin halk sağlığı alanında yapılan
çalışmalar için bakış açısı kazandıracağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Halk Sağlığı, Halk Sağlığı Hemşireliği, Sağlık Düzeyi, Türkiye

Kaynakça

• Alaimo, K.,Olson, C.M., Frongillo, E.A. ve Briefel, R.R. (2001). Foodinsufficiency, familyincome, andhealth in us preschoolandschool-agedchildren. Am J PublicHealth, 91, 781-786.
• Akalın, A. (2013). Toplumcu tıp: Yazılama Yayınevi.
• Arıcan, I. (2018). Sık rastlanan aşı karşıtı iddialara yanıtlar. Toplum Hekim, 33, 195-206.
• Azap, A. (2018). Aşı karşıtlığının toplumsal sonuçları. Toplum Hekim, 33, 217-219.
• Dirican, R. (1990). Toplum hekimliği: Hatiboğlu Yayınları.
• Engels, F. (Çev. Yurdakul Fincancı) (2010). İngiltere’de emekçi sınıfın durumu: Sol yayınları.
• Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (2017). Eğitimin Durumu Raporu. Erişim adresi: http://egitimsen.org.tr/wp-content/uploads/2018/06/E%C4%9Fitimin-Durumu-Raporu-7-Haziran-2018.pdf
• Eskiocak, M. (2018). Türkiye’de Ana ve Çocuk Sağlığı Hizmetlerinin Durumu: 2002-2017. Toplum Hekim, 33, 410-421.
• EuropeanCommission (2017). EuropeanCoreHealthIndicators. Erişim adresi: https://ec.europa.eu/health/sites/health/files/indicators/docs/echi_shortlist_by_policy_area_en.pdf
• Eurostat (2018). Life Expectancy at BirthBySex. Erişim adresi: https://ec.europa.eu/eurostat/tgm/table.do?tab=table&init=1&plugin=1&language=en&pcode=sdg_03_10
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (2013). Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA). Erişim adresi: http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2013/rapor/TNSA_2013_ana_rapor.pdf
• International Agency of Research on Cancer (2018). Press Release. Erişim adresi: https://www.who.int/cancer/PRGlobocanFinal.pdf?ua=1
• Güler, Ç. ve Akın, L. (Ed.). (2012). Halk sağlığı (Cilt 1): Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Hamzaoğlu, O. (2017). Türkiye’de gizlenen bebek ölümleri ve bölgelerarası eşitsizlikler. Toplum Hekim, 32, 288-295.
• HealthCanada. (2002). PopulationandPublicHealthBranch. Determinants of Health. Erişim adresi: www.phac-aspc.gc.ca
• OECD (2017). Reviews of HealthCareQualityTurkeyRaisingStandards. Erişim adresi: www.oecd.org/els/health-systems/health-care-quality-reviews.htm
• OECD Çevresel Performans İncelemeleri Türkiye (2019). Türkiye 2019. Erişim adresi: http://www.oecd.org/environment/country-reviews/Highlights-Turkiye-2019-TURKISH-WEB.pdf
• Önder, İ. (2016). Kapitalizm ve Enerji Politikaları Toplum hekim, 31, 165-173.
• Öztek, Z., Kubilay, G. (2011). Toplum sağlığı hemşireliği: Palme Yayınları.
• Sağlık Bakanlığı. (2014). Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. 2007-2012 Anne ve Bebek Ölümlerinin Değerlendirilmesi Raporu.
• Sağlık Bakanlığı. (2016). Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2016 Haber Bülteni. Erişim adresi: https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/13183,sy2016turkcepdf.pdf?0
• Sağlık Bakanlığı. (2019). Ketem Adresleri Web Sayfası. Erişim adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/ketem
• Say, L.,Chou, D., Gemmill, A., Tunçalp, Ö., Moller, A.,Gülmezoğlu, M., Temmerman, M. ve Alkema, L. (2014). Global causes of maternaldeath: A WHO systematicanalysis. LancetGlobHealth, 2, 323-33.
• Skalicky, A.,Meyers, A.F., Adams, W.G., Yang, Z., Cook, J.T. ve Frank, D.A. (2006). Child foodinsecurityandirondeficiencyanemia in low-incomeinfantsandtoddlers in the United States. Maternaland Child HealthJournal, 10, 177-185.
• Terzi, C.,Yuvayapan, E., Başer, E. (2013). Kapitalizmin kıskacında doğa, toplum ve bilim: Yordam Kitap.
• TMMOB Çevre Mühendisleri Odası (2018). Hava Kirliliği Raporu. Erişim adresi: http://cmo.org.tr/resimler/ekler/2145efce8f89f52_ek.pdf
• Türkiye İstatistik Kurumu (2015). Ölüm İstatistikleri. Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18623
• Türkiye İstatistik Kurumu (2017a). Hayat Tabloları. Erişim adresi: www.tuik.gov.tr/PdfGetir.do?id=24640
• Türkiye İstatistik Kurumu (2017b). İstatistiklerle Çocuk. Erişim adresi:http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27596
• Türkiye İstatistik Kurumu (2017c). Ölüm nedeni istatistikleri. Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27620
• United Nations (2017). Department of EconomicandSocialAffairs. PopulationDivision. World Mortality 2017. Erişim adresi: https://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/mortality/World-Mortality-2017-Data-Booklet.pdf
• UNICEF (2018). Level andtrends in childmortalityreport. Erişim adresi: https://data.unicef.org/wp-content/uploads/2018/09/UN-IGME-Child-Mortality-Report-2018.pdf
• Virchow, R. (2006). Report on theTyphusEpidemic in UpperSilesia: Chapter 3. SocialMedicine, 1, 28-82.
• World HealthOrganization (2014a). NoncommunicableDiseases Country Profiles. Erişim adresi: https://www.who.int/nmh/publications/ncd-profiles-2014/en/
• World HealthOrganization (2014b). Cancer Country Profiles. Erişim adresi: https://www.who.int/cancer/country-profiles/tur_en.pdf?ua=1
• World HealthOrganization (2015a). Trends in MaternalMortality: 1990 to 2015: Estimatesby WHO, UNICEF, UNFPA, World Bank Groupandthe United Nations PopulationDivision. Erişim adresi: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/194254/9789241565141_eng.pdf;jsessionid=ABF10D58C5A9ABD5D46456EA3B3F2A62?sequence=1
• World HealthOrganization (2016a). Women’sHealthandWell-Being in Europe: Beyond theMortality Advantage. Erişim adresi: http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0006/318147/EWHR16_interactive2.pdf?ua=1
• World HealthOrganization (2016b). Ambientairpollution: A globalassessment of exposureandburden of disease. Erişim adresi: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/250141/9789241511353eng.pdf?sequence=1
• World HealthOrganization (2019a). Web sayfası. ChronicDiseasesandTheirCommon Risk Factors. Erişim adresi: www.who.int/chp
• World HealthOrganization (2019b). Centralized Information SystemForInfectiousDiseases (CISID).Erişim adresi: http://data.euro.who.int/cisid/?TabID=488691
• World HealthOrganization (2019c). Web sayfası. NewbornsReducingMortality. Erişim adresi: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/newborns-reducing-mortality
• World HealthOrganization (2019d). Web sayfası. AmbientAirPollution. Erişim adresi:https://www.who.int/airpollution/ambient/en/