Antalya’da Bir İlkokuldaki Öğrencilerin Sağlık Taramaları ve Belirlenen Sorunlar

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 2, 15 - 25, 30.08.2019

Ayşe Meydanlıoğlu Esma Sakınmaz Seda Yiğit Fatma Ulusoy Beyza Şencan Keskin Sevgi Demirel

Öz

    Amaç: Ülkemizde okul çağı çocuklarında
yaygın olarak görülen sağlık sorunları, çocuklarda sağlıklı büyüme ve
gelişmeyi, bilişsel fonksiyonları, akademik başarıyı ve okula devamı etkileyebilmektedir.
Bu nedenle bu araştırma, bir ilkokuldaki öğrencilerin sağlık sorunlarının belirlenmesi
amacıyla yapılmıştır.

    Gereç
ve Yöntem: Tanımlayıcı tipte olan bu araştırmada Antalya’da bir
ilkokulda öğrenim gören 6-10 yaş arası 830 öğrenciden, 633 öğrencinin boy,
kilo, kan basıncı ve görme taramaları; 738 öğrencinin ise ağız ve diş
muayeneleri yapılmıştır. Veriler SPSS 23 paket programı ile aritmetik
ortalama, standart sapma ve yüzdeler kullanılarak değerlendirilmiştir.
Çalışmanın yapılabilmesi için gereken kurum izni, etik onamı ve ailelerden
yazılı bilgilendirilmiş onam alınmıştır.

    Bulgular:
Çocukların yaş ortalaması 7.46±1.169 olup, %50’si kızdır. Çocukların %63.3’ünün
zayıf, %5.2’sinin aşırı kilolu, %11.4’ünün obez olduğu; %15.9’unun sağ gözünde,
%17.2’sinin sol gözünde ve %9.2’sinin her iki gözünde kırma sorunu olduğu; altı
çocukta sistolik ve yedi çocukta diyastolik hipertansiyon riski olduğu;
%56.1’inde diş çürüğünün, %25.9’unda dolgulu dişin, %7.8’inde diş kaybının, %10.7’sinde
dişeti kanamasının ve %7.3’ünde ortodontik sorunun bulunduğu tespit edilmiştir.
Ayrıca çocukların sadece %2.7’si diş ipi kullanmakta olup, %41.2’si düzenli
olarak dişlerini fırçalamamaktadır. Çocukların çok azının (%14.0) kontrol
amaçlı, çoğunluğunun tedavi amaçlı (%58.1) diş hekimine gittiği ve yaklaşık çeyreğinin
diş hekimine hiç gitmediği belirlenmiştir.

    Sonuç:
Bu çalışmada ilkokul öğrencilerinde zayıflık, aşırı kiloluluk ya da obezite,
görme keskinliği sorunu, hipertansiyon riski ile ağız ve diş sağlığı
sorunlarına rastlanmıştır.   Çocuklardaki
bu sağlık sorunlarının mücadelesine yönelik okul yönetimi, aileler ve diğer
disiplinlerle işbirliği yapılarak girişimsel müdahalelerin yapılmasının ve bu
taramanın tekrarının yapılarak sorunlu öğrencilerin takip edilmesinin yararlı
olacağı düşünülmektedir. 

    Anahtar sözcükler: Çocuk, sağlık taraması, hipertansiyon,
obezite, görme sorunu, ağız ve diş sağlığı sorunu

Anahtar Kelimeler

Çocuk, sağlık taraması, hipertansiyon, obezite, görme sorunu, diş sağlığı sorunu

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

-

Teşekkür

Çalışmamızın yürütülmesi sırasında desteklerini esirgemeyen değerli okul yönetimine, öğretmenlere, sevgili öğrencilere ve ailelerine teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Akgun, C., Dogan, M., Akbayram, S., Tuncer O., Peker, E., Taskin, G., Arslan, S., & Arslan, D. (2010). The incidence of asymptomatic hypertension in school children. J Nippon Med Sch, 77(3), 160-165.
• Başıbüyük, G. Ö., & Hubbezoğlu, İ. (2007). Sivas il merkezinde bulunan ilköğretim çağındaki çocukların ağız diş sağlığı durumu ve alışkanlıklarının belirlenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(1), 59-72.
• Battaloğlu İnanç, B. (2013). 7-15 yaş grubu çocuklarda hipertansiyon ve obezite. J Clin Anal Med, 4(2), 116-9.
• Bayat, M., Erdem, E., Barık, Ö., Başer, M., & Taşcı, S. (2009). Blood pressure, height, weight and body mass index of primary school students in a low socio-economic district in Turkey. International Nursing Review, 56, 375-80.
• Bozbulut, R., Keser, A., Sürücüoğlu, M., & Bideci, A. (2018). Okul çağı çocuklarının beslenme durumları ile bazı biyokimyasal parametreleri arasındaki ilişki. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(1), 40-53.
• Ceylan, S. S,, & Turan, T. (2009). Bir ilköğretim okulunda okul sağlığı hemşireliği uygulama sonuçlarının değerlendirilmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4(2), 35-49.
• Çelik, Y., Çelik, D., Önal, U., Örmeci, D., & Ulutaş, D. (2010). Isparta ilindeki 11-12 yaşındaki çocukların diş çürüğü ve florozis prevalansının değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 2010 (3), 170-175.
• Demirci, H., Nuhoglu, C., Ursavas, I. S., Isildak, S., Onuker Basaran, E., & Kılıc, M. Y. (2013). Obesity and asymptomatic hypertension among children aged 6–13 years living in Bursa, Turkey. Family Practice, 30(6), 629–633.
• Güçiz Doğan, B. (2014). Okul Çağı Çocuklarında Ağız Diş Sağlığı Düzeyinin Değerlendirilmesinde Kullanılan Ölçütler ve Türkiye'deki Durum. Halk Sağlığı Günleri III. Ulusal Okul Sağlığı Sempozyumu- Okul Sağlığında Ağız ve Diş Sağlığı. HASUDER Yayın No :2014-4. Erişim adresi: http://www.halksagligiens.hacettepe.edu.tr/okulsagligisempozyumkitabi.pdf#page=13
• Gücük, S., & Dudak, A. H. (2012). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin sağlık taramalarının değerlendirilmesi: Bolu İli örneği. TAF Prev Med Bull, 11(5), 565-570.
• Hassoy, H., Ergin, I., Meseri, R., Mermer, G., & Erden, E. H. (2013). İzmir ili Kemalpaşa ilçesi ilköğretim öğrencilerinde ağız-diş sağlığı durumu ve ilişkili sosyoekonomik etmenler. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hast. Dergisi, 3(2), 97-104.
• Kırağ, N., & Bayık Temel, A. (2016). İlkokul çağı çocuklarda görme taraması ile göz sağlığı sorunlarının belirlenmesi. F.N. Hem. Derg, 24(1), 10-15.
• Koçoğlu, D., & Emiroğlu, O. N. (2011). Okul hemşiresinin okul sağlık tarama programlarındaki rolünün değerlendirilmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 3, 5-19.
• Meydanlıoğlu, A., Gözüm, S. (2019). Türkiye’de okul sağlığını geliştiren uygulama ve programlar. Bahar Z, editör. Yaşam Döngüsünde Sağlığı Geliştirme: Hemşirelik Uygulamaları. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri, 16-23.
• Neyzi, O., Günöz, H., Furman, A., Bundak, R., Gökçay, G., Darendeliler, F., & Baş, F. (2008). Türk çocuklarında vücut ağırlığı, boy uzunluğu, baş çevresi ve vücut kitle indeksi referans değerleri. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 51(1), 1-14
• Önsüz, M. F., Zengin, Z., Özkan, M., Şahin, H., Gedikoğlu, S., Erseven S., Dişli H., & Bektaş H. (2011). Sakarya’da bir ilköğretim okulu öğrencilerinde obezite ve hipertansiyonun değerlendirilmesi. Sakaryamj, 3, 86-92.
• Sağlık Bakanlığı (2010). Türkiye obezite (şişmanlık) ile mücadele ve kontrol programı (2010-2014). Sağlık Bakanlığı Yayın No:773. Ankara: Kuban Matbaacılık Yayıncılık.
• Sağlık Bakanlığı (2011). Türkiye’de Okul Çağı Çocuklarında (6-10 Yaş Grubu) Büyümenin İzlenmesi (TOÇBİ) Projesi Araştırma Raporu. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 834, Ankara: Kuban Matbaacılık Yayıncılık.
• Sağlık Bakanlığı (2012). Ağız ve diş sağlığı teknikerliği eğitimi - IV - oral hijyen eğitimi ve koruyucu diş hekimliği. Erişim adresi: https://abs.cu.edu.tr/Dokumanlar/2016/DS%20119/881959958_6oral_hijyen_egitimi_ve_koruyucu_dishekimligi.pdf
• Sağlık Bakanlığı (2014). Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması 2010. Beslenme Durumu ve Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi. T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 931. Erişim adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/saglikli-beslenme-hareketli-hayat-db/Yayinlar/kitaplar/diger-kitaplar/TBSA-Beslenme-Yayini.pdf
• Sağlık Bakanlığı (2015). Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri. Sağlık Bakanlığı Yayın No:991. Ankara: Anıl Reklam Matbaa Ltd. Şti.
• Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Milli Eğitim Bakanlığı, & Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölge Ofisi. (2017). Türkiye Çocukluk Çağı (İlkokul 2. Sınıf Öğrencileri) Şişmanlık Araştırması - COSI-TUR 2016. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1080, Ankara: Efe Matbaacılık.
• Savaşhan, Ç., Sarı, O., Aydoğan, Ü., & Erdal, M. (2015). İlkokul çağındaki çocuklarda obezite görülme sıklığı ve risk faktörleri. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 19(1), 14-21
• Tekçiçek, M. (2014). Okul sağlığı programlarında ağız diş sağlığının önemi ve kapsamı. Halk Sağlığı Günleri III. Ulusal Okul Sağlığı Sempozyumu - Okul Sağlığında Ağız ve Diş Sağlığı, HASUDER Yayın No :2014-4. Erişim adresi: http://www.halksagligiens.hacettepe.edu.tr/okulsagligisempozyumkitabi.pdf
• Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği (2018). Hipertansiyon Tanı ve Tedavi Kılavuzu. 1.Baskı. Ankara: Miki Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti.
• Webb, T. K. (2008). Tennessee School Health Screenings Guidelines. Retrieved from: http://tnschoolnurses.com/wp-content/uploads/2013/01/Health_Screening_Guidelines.pdf
• World Health Organization (2002). Diet, Physical Activity and Health: Report by the Secretariat. Fifty-fifth World Health Assembly, WHA55/16, Provisional agenda item 13.11. Geneva: WHO Press.
• World Health Organization (2012). Prioritizing Areas for Action in The Field of Population-Based Prevention of Childhood Obesity. Geneva: WHO Press.