Tarımda Çalışanların Beslenme Alışkanlıkları ve Obezite Sıklıklarının Belirlenmesi

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 3, 152 - 167, 29.12.2020

Dilek Ayaz , Selma Öncel

Öz

Amaç: Bu araştırma Antalya’nın Kumluca ilçesinde tarımda çalışanların, beslenme alışkanlıklarını ve obezite sıklığını belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırma, kesitsel, tanımlayıcı tipte olup, evreni Kumluca’da tarımsal faaliyette bulunan 18 yaş üstü çalışanlar oluşturmuştur. Örneklem büyüklüğü, evrenin bilinmediği durumlardaki örnekleme seçme formülü ile (t2pd/d2 α=0.05, p=0.235) belirlenmiştir (n=315). Veriler; araştırmacılar tarafından hazırlan, sosyodemografik özellikler, beslenme alışkanlıkları ve antropometrik ölçümlerin yer aldığı soru formu ile toplanmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkenlerini; Beden Kitle İndeksi (BKİ), bel çevresi ve beden ağırlığı algısı oluşturmaktadır. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzde dağılımı ve Ki-kare testi kullanılmıştır.
Bulgular: Çalışma popülasyonunda kadınların %54.7'si, erkeklerin %50.7'si şişman, kadınların %21.5'i, erkeklerin ise %29.1'i hafif şişmandır. Bireylerin %78.7'si ilkokul ve altı eğitim seviyesine sahip, yaklaşık dörtte üçünün geliri giderinden azdır (%73). İlkokul ve altı eğitim seviyesindeki bireylerin %60.9'unun şişman olduğu ve obezite oranının 50 yaş ve üzerinde %79.1 ile en yüksek seviyede olduğu belirlenmiştir (p=0.000). Ekmek tüketimi arttıkça obezitenin arttığı, üç ve daha fazla ekmek tüketenlerin %70'inin şişman olduğu bulgulanmıştır. Bireylerin mevcut kilolarına yönelik beden ağırlığı algılarına bakıldığında kadınlar ve erkekler arasında anlamlı bir farklılık olduğu, erkeklerin kendilerini daha zayıf hissettikleri belirlenmiştir (x²=19.164, p=0.000).
Sonuç ve Öneriler: Çalışma sonunda; her iki cinste de BKİ’nin oldukça yüksek olduğu, düşük eğitim seviyesi ve artan yaş ile doğru orantılı olarak yükseldiği, beslenme alışkanlıklarının BKİ’yi etkilediği, bireylerin doğru beden ağırlığı algısına sahip olmadığı belirlenmiştir. Obezitenin tarım çalışanlarında yüksek olması, bu bireylerin birçok kronik hastalık için riskli bir grubu oluşturduğunun göstergesidir. Bu bağlamda bakıldığında tarım çalışanlarına yönelik erken teşhis ve tarama programlarının planlanması, risk durumlarının saptanması, bilgilendirme ve farkındalık faaliyetlerinin yürütülmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Tarım Çalışanları, Obezite, Beslenme Alışkanlığı, Beden Ağırlığı Algısı, Halk Sağlığı Hemşiresi

Anahtar Kelimeler

Tarım Çalışanları, Obezite, Beslenme Alışkanlıkları

Kaynakça

• Kaynaklar Aktuna, A. (2017). Tarım sektöründe çalışanların iş sağlığı ve güvenliği çerçevesinde bilgi, tutum ve algı düzeyleri: Tekirdağ Süleymanpaşa örneği. Çalışma İktisadı Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Tekirdağ.
• Akpınar, T., & Özyıldırım, K. (2016). Trakya bölgesinde tarımsal faaliyette bulunan çiftçilerin iş sağlığı ve güvenliği açısından değerlendirilmesi. Çalışma ve Toplum, 3, 1231-1270.
• Arıcı, K.(2003). Türkiye'de tarımda kendi adına ve hesabına çalışanların (çiftçilerin) sosyal güvenliği. Kamu-İş, 7, 2 http://www.kamu-is.org.tr/pdf/726.pdf. Bargorita, A., Delizona, M., Tsitouras, A.,&Koukoulis, G.N. (2013). Eating habits and factors affecting food choice of adolescents living in rural areas. Hormones, 12(2), 246-253.
• Bhurosy, T., &Jeewon, R. (2014). Over weight and obesity epidemic in developing countries: a problem with diet, physical activity, or socio economic status. The Scientific World Journal. 1-7.
• Bilge, E. (2009). Bir işletmede çalışanların beslenme durumları ve enerji harcamalarının değerlendirilmesi. Y.Lisans tezi. Edirne. Birinci, A., &Akın, O. (2008). Erzurum İli tarım işletmelerinde kooperatifleşme ve sosyal güvenlik durumunun tespiti üzerine bir çalışma. Tarım Ekonomisi Dergisi, 14 (1), 31 – 36.
• Boing, A.F., & Subramanian, S.V. (2015). The influence of area-level education on body mass index, waist circumference and obesity according to gender. Int J Public Health,DOI 10.1007/s00038-015-0721-8.
• Borre, K., Ertle, L., & Graff M. (2010). Working to eat: vulnerability, food ın security, and obesity among migrant and seasonal farm worker families. Amerıcan Journal Of Industrıal Medicine,53, 443–462.
• Brumby, S., Chandrasekara, A., McCoombe, S., Kremer, P., & Lewandowski, P.(2011). Farming fit? Dispelling the Australianagrarianmyth. BMC ResearchNotes, 4, 89.
• Castaneda, S.F., Rosenbaum, R.P., Holscher, J.T., Madanat, H., & Talavera, G.A. (2015). Cardiovascular disease risk factors among latino migrant and seasonal farmworkers. J Agromedicine, 201(2), 95-104.
• Chen, Y., Rennie, D.C.,. Karunanayake,C. P., Janzen, B., Hagel, L., Pickett, W., et all. (2015). Income adequacy and education associated with the prevalence of obesity in rural Saskatchewan, Canada. BMC Public Health,15, 700.
• Devran, S.B. (2014). Doğu Anadolu Bölgesinde yaşayan adölesan ve yetişkinlerin beslenme alışkanlıkları ile yeme tutum ve davranışlarının belirlenmesi. Y.Lisans Tezi. Ankara.
• Dinsa, G.D., Goryakin, Y., Fumagalli,E., &Suhrcke, M. (2012). Obesity and socioeconomic status in developing countries: a systematic review. Obesity Reviews,13, 1067–1079.
• Dorner, T., Leitner, B., Stadlmann, H., Fischer, W., Neidhart, B., Lawrence, K., et al (2004). Prevalence of overweight and obesity in Austrian male and female farmers. Soz.- Präventivmed. 49, 243–246.
• Eraktan, S., Gümüş, H., Köse, N.,& Kutlar, İ.(2007). Ailelerin enerji ve besin öğeleri tüketim miktarına gelir farklılığının etkisi. Mesleki Eğitim Dergisi, 9(18), 80-96. Erkuş, A., Bülbül, M., Açıl, F., &Demirci, R. Tarım Ekonomisi. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınevi 1995. Ankara.
• Essa, J.S. (2001). Nutrition, health, and food security practices, concerns, and perceived barriers of latino farm/industry workers in Virginia. Master of Science in Human Nutrition, Foods, And Exercise. Blacksburg, Virginia.
• Ford, E.S., &Mokdad, A.H. Epidemiology of obesity in the western hemisphere. (2008). J Clin Endocrinol Metab, 93(11), 1–8.
• Ichınohe, M., Mita, R., Saito, K., Shinkawa, H., Nakaji S., Coombs, M., et all. (2005). The prevalence of obesity and its relationship with lifestyle factors in Jamaica. Tokohu J. Exp. Med. 207, 21-35.
• Karadeniz, O. (2011). Türkiye’de atipik çalışan kadınlar ve yaygın sosyal güvencesizlik. Çalışmave Toplum, 2, 83-127.
• Keskin, G., Kaplan, G., & Başaran, H. (2017). Türkiye’de aile çiftçiliği, işgücü prodüktivitesi ve sürdürülebilirlik. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi21(2), 209-218.
• Kirunda, B.E., Fadnes, L.T., Waman, H., Broeck, J.V., &Tylleskar, T. (2015). Population-basedsurvey of overweightandobesityandtheassociatedfactors inperi-urban andruralEastern Uganda. BMC PublicHealth, 15, 1168.
• Kongtip, P., Nankongnap, N., Mahaboonpeeti, R., Bootsikeaw, S., Batsungnoen, K.,Hanchenlaksh, C., et all. (2018).Differences among thai agricultural workers’ health, working conditions, and pesticide use by farm type. Annals of Work Exposures and Health, 62(2), 167–181.
• Kutlar, İ., Turhanoğulları, Z., &Kızılay, H. (2013). Kırsal alanda kadınların işgücüne ve kararlara katılımını etkileyen sosyo ekonomik faktörlerin belirlenmesi: Burdur İli örneği. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 26(1), 27-32.
• Menemencioğlu, K. (2012). Tarım ve Orman İşçiliğinde Çalışma Yeri Koşulları ve Karşılaşılan Sorunlar. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi,5 (2), 72-76.
• Matias, S.L., Stoecklin-Maois, M.T, Tancredi, D.J., &Schenker, M.B. (2013). Adherence to dietary recommendations ıs associated with acculturation among latino farmworkers. The Journal of Nutrition, 143, 1451-1458.
• Nozue, M., Miyoshi, M., Okumura, J., Sanchez, H., Andreu, J., &Kuroiwa, C. (2007). Prevalence and determinants of obesity and dietary habits among adults in rural area, Chile. BioScienceTrends, 1(3), 140-148.
• Pampel, F.C., Denney, J.T., &Krueger, P.M. (2012). Obesıty, SES, and economic development: a test of there versal hypothesis. SocSciMed. 74(7), 1073–1081.
• Pei, L., Cheng, Y., Kang, Y., Yuan, S., & Yan, H. (2015). Association of obesity with socioeconomic status among adults of ages 18 to 80 years in rural North West China. BMC Public Health, 15, 160.
• Qenani, E., Roy, S., &MacDougall, N. (2016). Vigorous Physical Work and Obesity?—the Paradox of the Californian Farmworker Population. J. Racia land Ethnic Health Disparities. DOI 10.1007/s40615-016-0273-5.
• Özkan, B. (2000). Antalya İlinde sera sebzeciliğinde kadın üreticilerin rolü. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13 (2), 133-143.
• Pekcan G, Marcheish R (ESNA-FAO) (2001). FAO Nutrition Country Profiles – Turkey, 2001. http://www.fao.org/ag/agn/nutrition/tur_en.stm.
• Saneei, P., Fallahi, E., Barak, F., Ghasemifard, N., Keshteli, A.H., Yazdannik, A.R., &Esmailzadeh, A. (2014). Adherence to the DASH diet and prevalence of the metabolic syndrome among Iranian women. Eur J Nutr. DOI 10.1007/s00394-014-0723-y.
• Serra-Majem, L., & Bautista-Castan˜o I. (2015). Relationship between bread and obesity. British Journal of Nutrition,113, 29–S35. Sümbüloğlu, K., & Sümbüloğlu, V. (2012) Biyoistatistik. Hatipoğlu Basım ve Yayım San.Tic. Ltd. Şti.
• Şahin, K., & Yılmaz, İ.H. (2008) Van İlinde yem bitkileri tarımı, mera kullanımı ve sosyo ekonomik yapı üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 14 (4), 414-419.
• Tilev, F. (2018). Esnek çalışma ve kadın istihdamı. Fırat Üniversitesi İİBF Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(2), 121-150.
• Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması 2010. Beslenme Durumu ve Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi Sonuç Raporu. Şubat 2014. Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü Yayın No : SB-SAG-2014/02.
• Türkiye Beslenme Rehberi (TÜBER) 2015. Ankara. T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1031.
• Türkiye ve Dünyada Tarım Sektöründe Sosyal Güvenlik. T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu. Yayın No : 74 Sosyal Güvenlik Bilgisi : 2013/7 ISBN: 978-605-86447-8-62013/7.
• Türkiye Tarım Meclisi Sektör Raporu. 2013. TOBB Yayın No: 2014/230. http://www.tobb.org.tr/Documents/yayinlar/2014/turkiye_tarim_meclisi_sektor_raporu_2013_int.pdf.
• Vardavas, C.I., Linardakis,M.K., Hatzis,C.M., Saris,W.H.M., & Kafatos, A.G. (2009). Prevalence of obesity and physical inactivity among farmers from Crete (Greece), four decades after the seven countries study. Nutrition, Metabolism &Cardiovascular Diseases, 19, 156-162.
• Yıldırım, İ., Yıldırım, Y., Tortop, Y., & Poyraz, A. (2011). Afyon Kocatepe Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu öğrencilerinin beslenme alışkanlıkları ve bunları etkileyen faktörler. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi,8(1), 1375-1391.
• Yıldırak, N., Gülçubuk, B., Gün, S., Olhan, E.,& Kılınç, M.(2002). Türkiye’de gezici ve geçici kadın tarım işçilerinin çalışma ve yaşam koşulları ve sorunları. Uluslararası çalışma örgütü Türkiye temsilciliği, Ankara, http://www.ilo.org/public/turkish/region/eurpro/ankara/publ/kadintarim.pdf.
• Uysal, H.B., & Sönmez, H.M. (2013). Aydın ili'nde meslek kesimleri arasında kardiyovasküler tehlike etkenlerinin farklılıkları. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 14(3), 7-12.