75 Yaş ve Üzeri Yaşlıların Yaşam Koşulları ve Sağlık Durumları

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 3, 168 - 183, 29.12.2020

Serap Gökçe , Sakine Boyraz , Filiz Adana , Fatma Demirkıran , Emine Didem Evci Kiraz , Betül Aktaş , Safiye Ozvurmaz , Belgin Yıldırım

Öz

Amaç: Çalışmada 75 yaş ve üzeri yaşlılarda yaşam koşulları ve sağlık durumlarının değerlendirmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırma Ekim 2012 -Şubat 2013 tarihleri arasında kesitsel tipte yapılmıştır. Aydın merkezde yaşayan 75 yaş ve üzeri 5450 birey evreni oluşturmuştur. Örneklem, çok aşamalı örnekleme yöntemiyle seçilmiştir (n=783). Araştırma kriterlerine uyan 783 bireye ulaşılmıştır. Veriler, araştırmacılar tarafından literatür bilgisine ve yaşlı sağlığı konusunda uzmanların görüşleri doğrultusunda hazırlanan Yapılandırılmış Soru Formu ve Günlük Yasam Aktiviteleri Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Ölçümsel verilerde; sfigmomanometreli tansiyon aleti, steteskop, timpanik termometre, baskül ve esnemeyen mezuro kullanılmıştır. Verilerin toplanmasında; Aydın Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik son sınıf öğrencileri ve Aydın İl Emniyet Müdürlüğü Toplum Destekli Polislik Bürosunda çalışan polisler görev almıştır. Veriler IBM SPSS 22 paket programında değerlendirilmiştir.
Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması 80.54 ± 4.42’dir. Katılımcıların büyük bölümü (%66,3) bakımını kendisinin sürdürdüğünü ve (%37,3) eşiyle birlikte yaşadığını belirtmiştir. Katılımcıların çoğunlukla günlük yaşam aktivitelerinde bağımlı olmadıkları belirlenmiştir. Büyük çoğunluğu (99,0) saldırıya uğramadığını, evine hırsız girmediğini (%89,9); çoğunluğu ev içinde ve dışında kaza geçirmediğini (%94,5) belirtmişlerdir.
Sonuç: Toplum temelli kurumların işbirliği ve halk sağlığı hemşireliği öğrencilerinin katılımıyla gerçekleşmiş olan bu projede yaşlı bireylerin toplumsal yaşamın farklı alanlarında bakım gereksinimleri ve psikososyal desteğe ihtiyacı olduğu görülmektedir. Yaşlı bireylerin günlük yaşamda karşılaştıkları zorluklara çözüm bulabilmek, ihtiyaç ve isteklerinin tespit edilmesi resmi ve sivil kurum ve kuruluşların katılımı ile mümkündür. Bu amaçla kurumlar arası işbirliği sağlanarak yaşlı bakımına yönelik yeni stratejiler geliştirilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Günlük Yaşam Aktiviteleri, Sağlık, Yaşlı

Anahtar Kelimeler

yaşlı, günlük yaşam aktiviteleri, sağlık

Kaynakça

• 1. Akça, A.S.D., Saraçlı, Ö., Emre, U., Atasoy, N., Güdül, S., Barut, B. Ö., Atasoy, H. T. Hastanede Yatan Yaşlılarda Bilişsel İşlevlerin Günlük Yaşam Aktiviteleri, Depresyon, Anksiyete ve Klinik Değişkenlerle İlişkisi. Noropsikiyatri Arşivi.2014; 51, 267-274.
• 2. Arslantaş D, Metintaş S, Ünsal A, Kalyoncu C. Eskişehir’ de yaşlıların sosyoekonomik özellikleri ve sağlık durumları. STED. 2005; 14:113-9.
• 3. Bulucu GD, Ünsal A. Sosyoekonomik düzeyi düşük bir bölgede evde yaşayan yaşlıların bakım gereksinimleri. Gümüşhane University Journal of Health Sciences. 2014;3(1).
• 4. Clarke A, Powell J, Lansang MA. Needs assessment: a practical approach. R. Detels, R. Beaglehole, M.A. Lansang, M. Gulliford (Eds.), Oxford Textbook of Public Health, Oxford University Press, Oxford.2009: 1549-1561
• 5. Daniş, MZ. Loneliness and poverty conditions of the elderly population in Turkey and some inferences about social work interventions. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2009;20(1):67-83.
• 6. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ageing-and-health (erişim tarihi 01.06.2020).
• 7. Gökdoğan F, Yıldırım Y, Ayhan F, Alpteker H, Ocak Z, Can S. Bir yaşlı merkezine kayıtlı kronik hastalığı olan yaşlıların evde bakım gereksinimleri. 2. Ulusal Evde Bakım Kongresi Kitabı; Harbiye Askeri Müze ve Kültür Sitesi, İstanbul, 2008: s: 147.
• 8. Güler G, Güler N, Kocataş S, Akgül N. Yaşlıların sağlık bakım gereksinimleri. Cumhuriyet Tıp Derg. 2009; 31: 367-373.
• 9. Inocian EP, Inocian EP, Ysatam EI. The dependency needs in the activities of daily living performance among Filipino elderly International Research Journal of Medicine and Medical Sciences. 2014; 2(2): 44-50
• 10. Kankaya H, Karadakovan A. Yaşlı Bireylerde Günlük Yaşam Aktivite Düzeylerinin Yaşam Kalitesi ve Yaşam Doyumuna Etkisi. GÜSBD. 2017; 6(4): 21-29
• 11. Özbek Yazıcı S, Kalaycı I. Yaşlı hastaların günlük yaşam aktivitelerinin değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi 3(3), ÖS:Ergonomi2015. 385-390
• 12. Özdemir L, Akdemir N, Akyar İ. Hemşireler için geliştirilen yaşlı değerlendirme formu. Türk Geriatri Dergisi. 2005; 8: 94-100.
• 13. Stein J, Liegert P, Dorow M, König HH, Rieger-Heller SG. Unmet health care needs in old age and their association with depression – results of a population-representative survey. Journal of Affective Disorders. 2019; 245: 998-1006. DOI: 10.1016/j.jad.2018.11.096
• 14. Somrongthong R, Wongchalee S, Ramakrishnan C, Hongthong D, Yodmai K, Wongtongkam N. Influence of Socioeconomic Factors on Daily Life Activities and Quality of Life of Thai Elderly. J Public Health Res. 2017; 13;6(1): 862 doi: 10.4081/jphr.2017.862
• 15. Şahin A, Tekin O, Cebeci S, Işık B, Özkara A, Kahveci R, Canbal M, Kunt Ş, Şencan İ. Factors affecting daily instrumental activities of the elderly. Turk J Med Sci. 2015; 45: 1353-1359
• 16. Şahin S, Boyacıoğlu H, Tosun Taşar P, Kozan E, Sarıkaya O F. Bornova ilçesinde yaşayan 65 yaş üzeri nüfustaki fonksiyonel bağımlılık oranları. Ege Journal of Medicine. 2016;55(2):65-70
• 17. Şişe Ş, Özder A. Afyonkarahisar İlinde Evlerinde Yaşayan 85 Yaş ve Üstü İleri Yaşlıların Genel Yaşam Koşullarının Değerlendirilmesi. Konuralp Tıp Dergisi. 2016;8(2):124-131.
• 18. TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu). 2015. İstatistik Yıllığı, Ankara, T.C. Başbakanlık TÜİK yayını. http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist (Erişim tarihi 20.05.2020)