Kuzey Kıbrıs’ta Toplumsal Cinsiyet’ in Sağlık, Eğitim, İşgücü ve Siyaset Alanına Yansımaları

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 55 - 63, 18.04.2021

Dilay Necipoğlu , Hatice Bebiş , Ümit Seviğ

Öz

Toplumsal cinsiyet toplumun kadın ve erkeğe verdiği rol, görev ve sorumluluklar ile toplumun algıladığı ve beklediği rolleri ifade eden kavramlardır. Toplumsal cinsiyet rolü iki biyolojik cinsiyet için bazı riskleri beraberinde getirse de “ayrımcılıktan" en çok kadınlar etkilenmektedir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin en belirgin yansımaları kadın grubu aleyhine sağlık alanı olmakla birlikte eğitimden daha az yararlandığı, işgücüne katılım oranının düşük olduğu ve siyaset yaşamında daha az yer alabildiği belirlenmiştir. Kadınlar, birçok alanda toplumsal cinsiyet eşitsizliği açısından erkeklere oranla daha dezavantajlıdır.
Bu derlemede, zaman içinde değişen toplumsal dinamiğin ve sosyo-demografik değişkenlerin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kadınları üzerindeki etkisinin “toplumsal cinsiyet olgusu” bağlamında yansımalarını, Dünya ve Türkiye verileriyle karşılaştırılarak günümüzdeki durumu belirlemek amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

KKTC, toplumsal cinsiyet, halk sağlığı hemşireliği

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

yok

Reflections of Gender on Health, Education, Labor and Politics in Northern Cyprus

Öz

Gender is the concept that expresses the roles, duties and responsibilities that society gives to women and men, and the roles that society perceives and expects. Although the gender role brings some risks for both biological sexes, women are most affected by “discrimination”. Although the most prominent reflections of gender inequality in the Turkish Republic of Northern Cyprus are the health field against the female group, it has been determined that they benefit less from education, have a low participation rate in the workforce and take a less place in political life.Women are more disadvantaged than men in terms of gender inequality in many areas.
In this review, the impact of the Northern Cyprus Turkish Republic women of varying social dynamics and socio-demographic variables over time "gender phenomenon" in the context of reflections, is intended to determine situation today compared with Turkey and world data.

Anahtar Kelimeler

Gender identity, North Cyprus, public health nursing

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Aydın, M., Bekar, E.Ö., Gören, Ş.Y. & Sungur, M.A. (2016). Hemşirelik öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1):223-242.
• Bal, M.D. (2014). Toplumsal cinsiyet eşitsizliğine genel bakış. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 1(1):15-28.
• Başar, F. (2017). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği: kadın sağlığına etkisi. ACU Sağlık Bilimleri Dergisi, 2017(3):131-137.
• Beidoğlu, M. & Batman, K.A. (2014). Üniversite öğrencilerinin kadının toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin görüşleri: Kuzey Kıbrıs örneği. Kadın/Woman 2000 Dergisi, 15(1):45-71.
• Bingöl, O. (2014). Toplumsal cinsiyet olgusu ve Türkiye’de kadınlık. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(1):108-114.
• Coşkun, A. & Özdilek, R. (2012). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği: Sağlığa yansıması ve kadın sağlığı hemşiresinin rolü. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 9(3):30-39.
• Kabaoğlu, Q.S. (2017). Toplumsal cinsiyet ve siyaset. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2): 1-4.
• Kahraman, D.S. (2010). Kadınların toplumsal cinsiyet eşitsizliğine yönelik görüşlerinin belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 3(1): 30-35.
• KAYAD. (2011). Kıbrıs’ın Kuzey kesiminde kadınların profili. Lefkoşa: KAYAD. Pekel, E. (2019). Toplumsal cinsiyet rolleri ve kadının çalışma hayatındaki konumu. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 5, 30-39.
• Öngen, B. & Aytaç, S. (2013). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları ve yaşam değerleri ilişkisi. Sosyoloji Konferansları Dergisi, 48(2):1-18.
• Özaydınlık, K. (2014). Toplumsal cinsiyet temelinde Türkiye’de kadın ve eğitim. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 14(33): 93-112.
• Özden, S. & Gölbaşı, Z. (2018). Sağlık çalışanlarının toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarının belirlenmesi. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(3), 95-100.
• Subaşı, N. & Akın, A. (2003). Kadına yönelik şiddet; Nedenleri ve sonuçları. Toplumsal Cinsiyet, Sağlık ve Kadın, 231-249.
• Şen, S. & Kavlak, O. (2011). Çocuk gelinler: erken yaş evlilikleri ve adölesan gebeliklere yaklaşım. Aile ve Toplum, Eğitim- Kültür ve Araştırma Dergisi, 7(25):35-44.
• KKTC Devlet Planlama Örgütü. (2020, 15 Nisan). http://www.devplan.org/Ecosos/BOOK/SEG-2017.pdf
• KKTC İstatistik Yıllığı. (2020, 15 Nisan). Nüfus ve Hayati İstatistikler. http://www.stat.gov.ct.tr/IST-YIL-2018.aspx
• KKTC Evlilik Yasası. (2018, 28 Mayıs). http://mevzuat.kamunet.net/mmd/yasalar/Aile%20(Evlenme%20ve%20Bo%C5%9Fanma)%20Yasas%C4%B1.pdf
• KKTC Milli Eğitim Yasası. (2018, 10 Ağustos). http://www.yodak.gov.ct.tr/Portals/1119/Yasalar/milliegitim%20yasas%C4%B1.pdf
• KKTC Milli Eğitim Bakanlığı. (2020, 03 Haziran) http://eohd.mebnet.net/sites/default/files/2019-2020%20MEKB%20IstatistikYilligi.pdf
• KKTC İstatistik Kurumu. (2019, 20 Temmuz). İş Gücü Anketi. http://www.stat.gov.ct.tr/HIA-BULTEN-YIL-6.aspx.
• KKTC Seçim Yasası. (2017, 2 Şubat). http://www.mahkemeler.net/cgi-bin/elektroks.aspx (28.05.2018).
• KKTC Yüksek Seçim Kurulu. (2018, 20 Ağustos). http://ysk.mahkemeler.net/
• KKTC Devlet Planlama Örgütü. (2018, 28 Mayıs). İstatistik Yıllığı. http://www.devplan.org/ISTYILLIK/IST-YILLIK-2016.pdf
• KKTC Devlet Planlama Örgütü. (2011, 05 Mart) Nüfus Sayım Sonuçları. http://www.devplan.org/Frame-tr.html.
• KKTC Devlet Planlama Örgütü. (2018, 28 Mayıs). İstatistik Yıllığı. http://www.devplan.org/ISTYILLIK/IST-YILLIK-2015.pdf
• KKTC Devlet Planlama Örgütü (DPÖ). (2018, 5 Haziran). Ekonomik ve Sosyal Göstergeler. http://www.devplan.org/Ecosos/BOOK/SEG-2016.pdf
• The World Bank (WB). (2020, 15 Haziran). Life Expectancy. https://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.LE00.IN
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2019, 5 Mart). Hayati İstatistikler. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1060.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2018, 28 Mayıs). Doğum İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21514
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2018, 28 Mayıs). Doğum İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24647
• TC Eğitim Reformu Girişimi Raporu. (2018, 19 Ağustos). http://www.egitimreformugirisimi.org/egitim-reformu-girisimi-10-egitim-izleme-raporunu-acikladi/
• TC Başbakanlık Kadın Statüsü Genel Müdürlüğü. (2018, 28 Mayıs). http://kadininstatusu.aile.gov.tr/data/542a8e0b369dc31550b3ac30/Toplumsal%20Cinsiyet%20Esitligi.pdf
• United Nations International Children's Emergency Fund (UNİCEF). (2020, 28 Mayıs) https://www.unicef.org/
• United Nations International Children's Emergency Fund, Girl Education. (2020, 28 Mayıs). https://www.unicef.org/education/girls-education
• World Bank, Fertilty Rate. (2020, 28 Mayıs). https://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.TFRT.IN
• World Economic Forum (WEF). (2020, 15 Haziran). http://www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2020.pdf