Ev Ortamında Yatağa Bağımlı Hastanın Bakım Vericilerinin Bakım Yükü ve Kaygı Düzeyine Yönelik Hemşirelik Girişimleri

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 89 - 101, 18.04.2022

Çiğdem Gamze Özkan , Betül Bayrak , Birsel Canan Demirbağ

https://doi.org/10.54061/jphn.964777

Cited By: 1

Öz

Sağlık bakım sistemi, hastane bakımı ve evde bakım sistemleri olmak üzere ayrı ayrı kurumsal işleyiş şeklinde devam etmektedir. Özellikle bireyin, evde sürekli bakım ihtiyacı olduğunda bu süreç kişinin hastaneye gitmesinden çok hastane hizmetinin eve gelmesi ve evde bakım hizmetinin desteklenmesi doğrultusunda olmaktadır. Bu süreç ülkemizde de olduğu gibi rutin ilaçlar, tekrarlı kontroller, izlemler ve en önemlisi de hastanın yatak içi bakımı üzerine odaklanmaktadır. Oysaki evde bakım sürecinde yalnızca hastaların değil, bakım vericilerin de belirli aralıklarla izlenmesi ve desteklenmesi gerekmektedir. Hasta ile birlikte bakım vericilerin de bu sürece dahil edilmesi, bakım vericilerin yaşayabilecekleri sorunların belirlenmesi ve baş etme stratejilerinin geliştirilmesi açısından önemlidir. Bu bağlamda, evde bakım sürecinde hemşire, geliştireceği planlı ve doğru bir yaklaşımla bakım vericinin, bakım yönetiminde yaşadığı bakım yükünü ve anksiyetesini en aza indirmesini sağlayabilir. Bu derlemenin amacı, hemşirenin düzenli ev ziyaretleri ile bakım vericilerin problemlerinin belirlenmesi ve bu doğrultuda uygulanacak hemşirelik girişimleri, bakım rehber kitapçığının oluşturulması ve telefon danışmanlığı girişimleriyle bakım güçlüğü ve kaygı düzeylerini azaltmaya etkisini ifade etmektir. Aynı zamanda bu derleme ile evde sürekli bakıma ihtiyacı olan hastaların bakım vericilerine yönelik hemşirelik girişimlerinin, bakım yönetiminde bakım yükü ve kaygı üzerine olan etkilerinin önemine dikkat çekilecektir.

Anahtar Kelimeler

Anksiyete, bakım verici, hemşire, yatağa bağımlı hasta

Nursing Intervention to Care Burden and Anxiety Level of Caregivers of Bedridden Patients at Home

Öz

The health care system continues as a separate institutional operation, including hospital care and home care systems. Especially when the individual needs continuous care at home, this process is in line with the hospital service coming home and supporting the home care service rather than going to the hospital. This process, as in our country, focuses on routine medications, repeated controls, follow-ups, and most importantly, in-bed care of the patient. However, in the home care process, not only patients but also caregivers need to be monitored and supported at regular intervals. This process, as in our country, focuses on routine medications, repeated controls and most importantly, in-bed care of the patient. Including the caregivers along with the patient in this process is important in terms of identifying the problems that the caregivers may experience and developing coping strategies. In this context, during the home care process, the nurse can ensure that the caregiver minimizes the care burden and anxiety experienced in care management with a planned and correct approach. The aim of this review is to determine the problems of caregivers with regular home visits of nurses and to express the effect of nursing interventions to be applied in this direction, the creation of a care guidebook and reducing the level of care difficulties and anxiety through telephone counseling interventions. At the same time, this review will draw attention to the importance of the effects of nursing interventions on caregivers of patients who need continuous care at home, on care burden and anxiety in care management.

Anahtar Kelimeler

Anxiety, bedridden patients, caregivers, nursing

Kaynakça

• Adib-Hajbaghery, M., & Ahmadi, B. (2019). Caregiver burden and its associated factors in caregivers of children and adolescents with chronic conditions. International Journal of Community Based Nursing and Midwifery, 7(4), 258.
• Afik, A., & Pandin, M.G.R. (2021). Telenursing as a new nursing paradigm in the 21 century:A literature review. Preprints, 2021030704 https://doi.org/10.20944/preprints202103.0704.v1.
• Altuntaş, M., Yılmazer, T., Güçlü, Y., & Öngel, K. (2010). Evde sağlik hizmeti ve günümüzdeki uygulama şekilleri. Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dergisi, 20, 153-158.
• Avcı, Y.D., Gözüm, S., & Özer, Z. (2016). Interventions to develop caregivers competence of families caregivers of patients with stroke: a systematic review. Turkish. J Family Med Prim Care, 10(3), 164-174.
• Bekdemir, A., & İlhan, N. (2019). Predictors of caregiver burden in caregivers of bedridden patients. The Journal of Nursing Research, 27(3), e24.
• Beyazıt , İ., Özdemir, Ç., Aslan, D., Erdoğdu, D., Çalagan, F., Bilgili, N., & Ersoy, V. (2016). Evde bakım hizmetleri ile ilgili sağlık emek ve meslek örgütlerinin görüş ve yaklaşımları. Türk Tabipleri Birliği Yayını. Ankara.
• Brickman, K.R., & Silvestri, J.A. (2020). The emergency care model: A new paradigm for skilled nursing facilities. Geriatric Nursing, 41(3), 242-247.
• Cingil, D., Gözüm, S., & Bodur, S. (2015). Bağımlı yaşlısına bakım veren aile üyelerine sunuş yolu ile verilen eğitimin bakım verme yeterliliği ve yaşlı bakımı bilgi düzeyine etkisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 18(4), 259-267.
• Cingil, D., & Gözüm, S. (2016). Hastasına evde bakım veren aile bakım vericilerinin güçlendirilmesi: Sistematik derleme. Türkiye Klinikleri Halk Sağlığı Hemşireliği Özel Dergisi (E-Dergi), Sağlık ve Sosyal Boyutlarıyla Evde Bakım Özel Sayısı, 2(3), 60-72.
• Cloyd, B. & Thompson, J. (2020). Virtual care nursing: The wave of the future. Nurse Leader, 18(2), 147-150.
• Cooke L, Grant M, Elredge DH, Maziarz RT. & Nail LM. (2011). Informal Caregiving in Hematopoietic Blood and Marrow Transplant Patients. European Journal of Oncology Nursing.;15: 500-507.
• Dang, S., Penney, L. S., Trivedi, R., Noel, P. H., Pugh, M. J., Finley, E., ... & Leykum, L. (2020). Caring for caregivers during COVID‐19. Journal of the American Geriatrics Society, 68(10), 2197-2201.
• Del-Pino-Casado, R., Priego-Cubero, E., López-Martínez, C. & Orgeta, V. (2021). Subjective caregiver burden and anxiety in informal caregivers: A systematic review and meta-analysis. PloS one, 16 (3), e0247143.
• Demirbağ B.C., Bayrak. B. & Özkan Ç.G. (2018). Yatağa bağımlı hastalara evde bakım hizmeti veren bakım vericilerin kaygı düzeyi ve bu süreçte yüzleşilen bakım yüklerini karşılamada yeterlilikleri üzerine müdahale tipi bir araştırma (TSA-2017-6011) [Temel Araştırma Projesi (BAP 01)]. T.C.Karadeniz Teknik Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi.
• Dobkin, B.H. (2011). Rehabilitation and recovery of the patient with stroke. In Stroke (pp. 1116-1133). Elsevier.
• Egici, M.T., Kök Can, M., Toprak, D., Zeren Öztürk, G., Esen, E.S. & Özen, B. (2019). Palyatif bakım merkezlerinde tedavi gören hastalara bakım veren bireylerin bakım yükleri ve tükenmişlik durumları. Journal of Academic Research in Nursing, 5(1), 1-8.
• Gel, K.T. & Kesgin, M.T. (2017). İnformal bakım verenlerin bakım yüküne ilişkin hemşirelerin görüşleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 20(4), 267-278.
• Gök Uğur, H. & Çatıker, A. (2019). Evde bakım hastalarının bakım vericilerindeki stres düzeyi ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi , 35(3), 115-122 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/egehemsire/issue/50903/552421
• Hintistan, S. & Çilingir, D. (2012). Hemşirelik uygulamalarında güncel bir yaklaşım: Telefon kullanımı. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 9(1), 30-35.
• Küçükgüçlü, Ö., Şentürk, S. G. & Söylemez, B. A. (2017). Alzheimer hastalığı olan bireye bakım veren aile üyelerinin bakım verme sürecindeki deneyimleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 10(2), 68-78.
• Liu, Z., Heffernan, C. & Tan, J. (2020). Caregiver burden: A concept analysis. International Journal of Nursing Sciences. 7 (4), 438-445.
• Mollaoğlu , M., Özkan Tuncay, F. & Kars Fertelli, T. (2011). İnmeli hasta bakım vericilerinde bakım yükü ve etkileyen faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu E-Dergisi 4(3), 125-130.
• OECD. (2019). Health at a Glance 2019. https://doi.org/doi:https://doi.org/10.1787/4dd50c09-en
• Orak, O. S. & Sezgin, S. (2015). Kanser hastasına bakım veren aile bireylerinin bakım verme yüklerinin belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireleri Dergisi, 6(1), 33-39.
• Öğür Z., Gözüm S., Taş E., Yalçındağ N., Alpak M. & Hayran O. (2019). Evde sağlık hizmeti alan bağımlı hastalara bakım veren aile üyelerine verilen eğitimin hastalara ve bakım verenlere etkisi: Randomize kontrollü bir Çalışma. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 13(3), 318-334.
• Özyeşil, Z., Oluk, A. & Çakmak, D. (2014). State and trait anxiety levels of load procedure giving care to elderly patients. Anatolian Journal of Psychiatric Nursing, 15, 39-44.
• Pehlivan, S., Özgür, Y. F., Yıldız, H., Dalkılıç, H. E. & Pehlivan, Y. (2018). Romatolojik hastalıklarda sosyal destek ve bakım veren yükü. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 44(1), 19-25.
• Roth, D. L., Fredman, L. & Haley, W. E. (2015). Informal caregiving and its impact on health: A reappraisal from population-based studies. The Gerontologist, 55(2), 309-319. ,
• Sağlık Bakanlığı, (2011). Hemşirelik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. (Resmî Gazete, 19 Nisan 2011, Sayı: 27910). https://www.saglik.gov.tr/TR,10526/hemsirelik-yonetmeliginde-degisiklik-yapilmasina-dair-yonetmelik.html
• Sağlık Bakanlığı, (2012). Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı Değerlendirme Raporu (2003-2011). https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/SDPturk.pdf
• Sağlık Bakanlığı, (2015). Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Tarafından Evde Sağlık Hizmetlerinin Sunulmasına Dair Yönetmelik. (27.02.2015 sayısı: 29280). Resmi Gazete. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/02/20150227-14.html
• Selçuk, K. T. & Avcı, D. (2016). Kronik hastalığa sahip yaşlılara bakım verenlerde bakım yükü ve etkileyen etmenler. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(1), 1-9.
• Siriwardhana, Y., Gür, G., Ylianttila, M. & Liyanage, M. (2021). The role of 5G for digital healthcare against COVID-19 pandemic: Opportunities and challenges. ICT Express, 7(2), 244-252
• Sotoudeh R, Pahlavanzadeh S, Alavi M (2019). The effect of a family-based training program on the care burden of family caregivers of patients undergoing hemodialysis. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research 24(2): 144.
• Soyanıt, Ş. & Avcı, İ. A. (2021). Göçmen bireylere bakım verenlerin bakım yükü ile özyeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 24(1), 59-67.
• Taşdelen P. & Ateş M. (2012). Evde bakım gerektiren hastaların bakım gereksinimleri ile bakım verenlerin yükünün değerlendirilmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 9(3):22-29.
• Tel, H., Demirkol, D., Kara, S. & Aydın, D. (2012). KOAH'lı hastaların bakım vericilerinde bakım yükü ve yaşam kalitesi. Türk Toraks Dergisi, 13(3), 87-92.
• Watkins, S. & Neubrander, J. (2020). Primary-care registered nurse telehealth policy implications. Journal of Telemedicine and Telecare, 1357633X20940142.
• Yeşil, T., Uslusoy, E. Ç. & Korkmaz, M. (2016). Kronik hastalığı olanlara bakım verenlerin bakım yükü ve yaşam kalitesinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(4), 54-66.
• Yıldız, E., Dedeli, Ö. & Pakyüz, S. (2016). Evaluation of care burden and quality of life among family caregivers of patients with cancer. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 13(3), 216-225.
• Zaybak, A., Güneş, Ü. Y., Ismailoğlu, E. G. & Ülker, E. (2012). Yatağa bağımlı hastalara bakım veren bireylerin bakım yüklerinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 15(1), 48-54.
• Zeliha, K., Sağlam, Z. & Çınarlı, T. (2016). Kanser tanısı almış olan bireylere bakım veren hasta yakınlarının bakım verme yükü ile etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(1), 99-116.
• www. caregiving.org (2020) Support Family Caregivers. Erişim: https://www.caregiving.org/wp-content/uploads/2020/05/Caregiver-COVID19-Group Statement-03.30.20.pdf Erişim Tarihi:25.11.2021.