Presentation of Palliative Care Services in Turkey and Related to Regulations

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 3, 312 - 320, 23.12.2023

Elif Tiryaki , Fatma Güdücü Tüfekçi

https://doi.org/10.54061/jphn.1268631

Öz

Today, the number of individuals with incurable, life-threatening and chronic diseases is increasing. With this increase, the importance given by health professionals to the quality of palliative care services is increasing. Palliative care as a philosophy of care is a highly structured, systematic model of caregiving. Palliative care is an emerging discipline in the world. However, palliative care services have quickly integrated themselves into the health system. Although palliative care systems differ between countries, they basically have 3 approaches. Hospital-based palliative care comes first, home-based palliative care comes second, and community-based care services come third. In Turkey, the majority of palliative care services are carried out in state-supported hospitals. It is offered in certain services of hospitals or oncology clinics. In this review, it is aimed to examine the developmental process by addressing the basic information about palliative care services in Turkey and to summarize the current situation of the legal regulations within the scope of these services.

Anahtar Kelimeler

Nurse, palliative care, Türkiye

Türkiye'de Palyatif Bakım Hizmetlerinin Sunumu ve İlgili Düzenlemeler

Öz

Günümüzde tedavisi mümkün olmayan, yaşamı tehdit edici ve kronik, hastalığı olan bireylerin sayısı giderek artmaktadır. Bu artış ile sağlık profesyonellerinin de palyatif bakım hizmetlerinin niteliklerine verdikleri önem artmaktadır. Bakım felsefesi olarak palyatif bakım, üst düzeyde yapılandırılmış sistematik bakım verme modelidir. Dünya’da palyatif bakım gelişmekte olan bir disiplin olarak karşımıza çıkmaktadır. Bununla beraber palyatif bakım hizmetleri kendini hızlı bir şekilde sağlık sistemine entegre etmiştir. Palyatif bakım sistemleri ülkeler arası farklılık gösterse de temelde 3 yaklaşıma sahiptir. İlk sırada hastane temelli palyatif bakım ikinci sırada ev temelli palyatif bakım üçüncü sırada ise toplum temelli bakım hizmetleri karşımıza çıkmaktadır. Türkiye’de ise palyatif bakım hizmetlerinin büyük çoğunluğu devlet tarafından desteklenen hastanelerde yürütülmektedir. Hastanelerin belirli servislerinde ya da onkoloji kliniklerinde sunulmaktadır. Bu derlemede Türkiye’de palyatif bakım hizmetleriyle ilgili temel bilgileri ele alarak gelişimsel sürecini incelemek ve bu hizmetler kapsamında gerçekleştirilen yasal düzenlemelerin mevcut durumunu özetlemek amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hemşire, palyatif bakım, Türkiye

Destekleyen Kurum

Yok

Teşekkür

Yok

Kaynakça

• Akçakaya, A. (2019). Palyatif Bakım ve Tıp. 1. Baskı, İstanbul Tıp Kitabevleri.
• Akçakaya, A. (2020). Palyatif bakım: Ülkemizde ve dünyada son durum. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültür Dergisi, 54, 46-51.
• Aslan, Y. (2020). Türkiye’de ve Dünya’da palyatif bakım modellerine genel bakış. Anadolu Güncel Tıp Dergisi, 2(1), 19-27. https://doi.org/10.38053/agtd.632674
• Blümel, M., Spranger, A., Achstetter, K., Maresso, A. & Busse, R. (2020). Germany: Health system review. Health Systems in Transition, 22(6):185-188.
• Chow, K. & Dahlin, C. (2018). Integration of palliative care and oncology nursing. Seminars in Oncology Nursing, 34(3), 192-201. https://doi.org/10.1016/j.soncn.2018.06.001
• Ekinci, G. & Bölükbaş, RP. (2023) Türkiye’de palyatif bakım hizmetlerinin organizasyonuna yönelik bir değerlendirme. Sağlık Profesyonelleri Araştırma Dergisi, 5(1), 19-27. https://doi.org/10.57224/jhpr.1140949
• Eyüboğlu, G. & Göçmen Baykara, Z. (2021). Palyatif bakımda etik. İçinde Özveren, H., Gülnar, E. (Ed.), Palyatif bakım ve hemşirelik (s.607-621). Akademisyen Kitabevi.
• Institute for Clinical Systems Improvement (2023, 2 Ocak). Health care guideline: Palliative care for adults. https://www.icsi.org/guideline/palliative-care/
• Mcllfatrick, S. & Muldrew, D. (2022). Advanced nursing practice in palliative care: What is the evidence base. International Journal of Palliative Nursing, 28(7), 295-297. https://doi.org/10.12968/ijpn.2022.28.7.295
• Reymond, L., Parker, G., Gilles, L. & Cooper, K. (2018). Home-based palliative care. Australian Journal of General Practice, 47(11), 747-752. https://doi.org/10.31128/AJGP-06-18-4607
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2011). Hemşirelik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. T.C. Resmî Gazete, (Sayı no:27910)
• Sarman, A. (2019). Palyatif/pediatrik palyatif bakımın tarihsel gelişim süreci, ilkeleri ve hemşirelik bakımı. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(3), 153-160.
• Sertdemir Batbaş, C., Yakar, B. & Pirinçci, E. (2021). Palyatif bakım ve hospis. Journal of Continuing Medical Education, 30(2), 136-143. https://doi.org/10.17942/sted.625696
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2014). Palyatif Bakım Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönerge. https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/2817/0/palyatif-bakim-hizmetleri-yonergesipdf.pdf
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2022, 6 Aralık). Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü, Palyatif Bakım Hizmetleri. https://khgmozellikli.saglik.gov.tr/svg/palyatif.php.
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2016). 2013-2018 Ulusal Kanser Kontrol Planı. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Yayınları, 18-78. https://www.iccpportal.org/system/files/plans/Ulusal_Kanser_Kontrol_Plani_2013_2018.pdf
• Torun, P. (2019). Dünyada palyatif bakımın gelişimi. İçinde Akçakaya A, (Ed.), Palyatif bakım ve tıp (s.7-10). İstanbul Tıp Kitabevileri.
• Turgut, A.Ş., & Soylu, G. (2020). Palyatif bakım hasta yakınları ile nitel bir çalışma. Toplum ve Sosyal Hizmet, 31(2), 460-476.
• Voumard, R., Rubli Truchard, E., Benaroyo, L., Borasio, GD., Büla, C. & Jox, RJ. (2018). Geriatric palliative care: A view of its concept, challenges and strategies. BMC Geriatrics,18(1), 220-226. https://doi.org/10.1186/s12877-018-0914-0
• Yakar, B., Sertdemir Batbaş, C. & Pirinçci, E. (2021). Palyatif bakım ve hospis. Journal of Continuing Medical Education, 30(2), 136-143. https://doi.org/10.17942/sted.625696
• Widera, E. (2020). Primary Palliative Care. The Medical Clinics of North America, 104(3), 17-18. https://doi.org/10.1016/j.mcna.2020.02.001
• World Health Organisation (WHO) (2022, 23 Kasım). Cancer pain relief and palliative care: report of a WHO expert committee. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/39524/WHO_TRS_804.pdf?sequence=1
• World Health Organisation (WHO) (2023, 25 Nisan). Palliative care. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/palliative-care