Lise Öğrencilerinde Kontrolsüz İnternet Kullanımı ve İnternet Bağımlılığının Belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 105 - 116, 30.08.2024

Arzu Şahin , Nurcan Kolaç

https://doi.org/10.54061/jphn.1475593

Öz

Amaç: Bu araştırma, lise öğrencilerinde kontrolsüz internet kullanımı ve internet bağımlılığının belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır.
Yöntem: Araştırma, Ocak-Nisan 2024 tarihleri arasında yapıldı. Araştırmanın evrenini İstanbul’ da devlete bağlı iki lisede okuyan toplam 3484 öğrenci oluşturdu. Tabakalı örnekleme yöntemine göre, seçilen 384 öğrenci araştırmanın örneklemini oluşturdu. Veriler Tanımlayıcı Bilgi Formu, Transteoretik Model Ölçeği ve Young İnternet Bağımlılığı Testi-Kısa Formu ile toplandı. Veriler tanımlayıcı istatistikler sayı ve yüzdelik, aritmetik ortalama, standart sapma, ölçek puanları ile bağımsız değişkenlerin karşılaştırılması için One Way ANOVA, çoklu karşılaştırma testlerinden LSD testi, doğrusal ilişki araştırması için Pearson Korelasyon testi kullanıldı.
Bulgular: Öğrencilerin %35.9‘u interneti kontrollü kullanmayı düşünmediği bulunmuştur. Young İnternet Bağımlılığı Testi Kısa Form Ölçek puan ortalaması 27.820±9.010‘dur. Transteoretik Model Ölçekleri alt boyut puan ortalamaları sırasıyla, Davranış Değişim Süreci Ölçeği Davranışsal Süreçler 36.870±10.719, Bilişsel Süreçler 24.247±7.574, Karar Alma Ölçeği Yarar Algısı 41.401±10.236, Zarar Algısı 19.643±7.485, Öz Etkililik Ölçeği Pozitif Faktörler 34.073±8.185 ve Negatif Faktörler 5.495±2.399 olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin kontrolsüz internet kullanmalarında bilişsel süreçleri ile davranışsal süreçleri arasında % 1 önem düzeyinde pozitif yönde, yüksek düzeyde, anlamlı ve doğrusal bir ilişki olduğu bulundu (r=0.744, p< .001). Öğrencilerin %60.4’ünün iki saat ve üzeri bilgisayar/telefon kullanımı yüzünden ödevlerini/derslerini, %51.8’inin ise aile ile geçireceği zamanı ertelediğini ifade etmiştir.
Sonuç: Öğrencilerin üçte birinden fazlası interneti kontrolsüz kullanmakta ve bu alışkanlığına devam etmek istemektedirler. Günlük olarak interneti kullanma saati 4-6 saat ve üstü olan öğrencilerin internet bağımlılıkları artmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Lise öğrencisi, kontrolsüz internet kullanımı, internet bağımlılığı, okul sağlığı hemşiresi

Etik Beyan

"154" protokol numaralı 'Lise Öğrencilerinde Kontrolsüz İnternet Kullanımı ve İnternet Bağımlılığının Belirlenmesi' isimli projeniz fakültemiz etik kurulu tarafından incelenmiş oy birliği ile etik yönden uygun olduğuna karar verilmiştir.

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

28.12.2023/154

Teşekkür

Çalışmaya katılan öğrencilere, destek veren velilere ve öğretmenlere teşekkür ederiz.

Determination of Uncontrolled Internet Use and Internet Addiction among High School Students

Öz

Objective: This research was conducted descriptively for determining uncontrolled internet use and internet addiction in high school students.
Methods: The research was conducted between January-April 2024. The population of the research consisted 3484 students studying in two public high schools in Istanbul. The stratified sampling method constituted a sample of 384 students. Data were collected with Descriptive Information, Transtheoretic Model Scale and Young Internet Addiction Test-Short Forms. In the evaluation of the data, number and percentage, arithmetic mean, standard deviation, scale scores for descriptive data, One Way ANOVA for comparison of independent variables, LSD from multiple comparison tests, Pearson Correlation test for linear relationship research were used.
Results: 35.9% of the students did not consider using the internet in a controlled manner. Young Internet Addiction Test Short Form Scale mean score is 27.820±9.010. Transtheoretical Model Scales subscale scores are found: Behavioral Change Process Scale Behavioral 36.870±10.719 and Cognitive Processes 24.247±7.574, Decision Making Scale Benefit 41.401±10.236 and Harm Perception 19.643±7.485, Self-Efficacy Scale Positive 34.073±8.185 and Negative factors 5.495 ±2.399. A positive, high level, significant and linear relationship between students cognitive processes and behavioral processes in uncontrolled internet use were found (r=0.744, p<.001).60.4% of the students stated that they postponed their homework/lessons because of computer/phone use for two hours or more and 51.8% time they spent with family.
Conclusion: Over one third of the students use the internet uncontrollably and they want to continue this habit. Internet addiction increases in the students daily usage for 4-6 hours or more.

Anahtar Kelimeler

High school student, uncontrolled internet usage, internet addiction, school health nurse

Proje Numarası

28.12.2023/154

Kaynakça

• Altundağ, Y. (2016). Lise öğrencilerinde sanal zorbalık ve problemli internet kullanımı ilişkisi. Online Journal of Technology Addiction and Cyberbullying, 3(1), 27-43.
• Altunkürek, Ş., Özçoban, K. (2020). Lise öğrencilerinin internet bağımlılıkları ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları, Bağımlılık Dergisi, 21(4), 275-284.
• Anand, N., Thomas, C., Jain, P. A., Bhat, A., Thomas, C., & Prathyusha, P. V. (2018). Internet use behaviors, internet addiction and psychological distress among medical college students: A multi centre study from South India. Asian Journal Psychiatry, 37(1), 71-77. https://doi.org/10.1016/j.ajp.2018.07.020
• Anlı, G. (2018). İnternet bağımlılığı: Sosyal ve duygusal yalnızlık. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3(2), 389-397. https://doi.org/10.21733/ibad.414862
• Aydıl, Ö. (2020). Ergenlerde düzenli bir sosyal aktivitenin ve algılanan sosyal destek düzeyinin internet bağımlılığı ile ilişkisinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Gelişim Üniversitesi
• Bayrak, M. (2021). Transteoretik modelin kontrolsüz internet kullanım sürecine uyarlanması [Yayınlanmamış doktora tezi]. Gaziantep Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü
• Bilgehan, T. (2018). Lisede öğrenim gören adölesanların internet kullanımının ve psikososyal uyum düzeylerinin değerlendirilmesi [Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü
• Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı. (2020, Mayıs). Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları. Sağlık ve Kaliteli Yaşam. https://turkıye.un.org/tr/sdgs
• Chen, C. Y., Lee, K. Y., Fung, X. C. C., Chen, J. K., Lai, Y.C., & Lin, C. Y. (2024). Problematic use of ınternet associates with poor quality of life via psychological distress in ınvididuals with adhd. Psychology Research and Behavior Management, 17(1), 443-455. https://doi.org/10.2147/PRBM.S449369
• Çalık, G., Maç, Ç. E., & Öztürk, G. Z. (2021). Adölesanlarda internet bağımlılığının aile içi uyuma ve okul başarısına etkileri. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 25(4), 120-127. http://doi.org/10.54308/tahd.2021.51523
• Gezgin, D. M., Şahin, Y. L., & Yıldırım, S. (2017). Sosyal ağ kullanıcıları arasında nomofobi yaygınlığının çeşitli faktörler açısından incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 7(1), 1-15. https://doi.org/10.17943/etku.288485
• Gupta, R., Taneja, N., & Singh, S. (2021). Internet addiction, sleep quality and depressive symptoms amongst medical students ın Delhi, India. Community Mental Health Journal, 57(4),771-76. https://doi.org/10.1007/s10597-020-00697-2
• Hamarta, E., Akbulut, Ö. F., & Baltacı, Ö. (2021). Ulusal düzeydeki problemli internet kullanımını önleme programlarının incelenmesi, Okul Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 4(1), 1-34
• Hendekçi, A., Avcı, İ. A. (2020). Adölesanlarda internet bağımlılığı ile beslenme egzersiz davranışları arasındaki ilişki. Ankara Medical Journal, 20(2), 315-326. https://doi.org/10.5505/amj.2020.52533
• Internet World Stats. (2024, Nisan). Number of internet and social media users worldwide as of April 2024. https://www.statista.com/statistics/617136/digital-population-worldwide/
• Kayastha, B., Gurung, A., & Chawal, R. (2018). A descriptive study to assess the level of internet addiction among adolescents: A case study of high schools in Mangalore. Journal of Child Adolescent Behavior, 6(3), 378-387. https://doi.org/10.4172/2375-4494.1000378.
• Kılıç, M. (2022). Çocuklarda internet bağımlılığı: hemşirelik alanında yapılan ve Yöktez’de yayınlanan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Muş Alparslan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(2), 34-41.
• Kojima, R., Sato, M., Akiyama, Y., Shinohara, R., & Yamagata, Z. (2019). Problematic ınternet use and ıts associations with health-related symptoms and lifestyle habits among rural Japanese adolescents. Psychiatry Clinical Neurosciences, 73(1), 20–26. https://doi.org/10.1111/pcn.12791
• Köyceğiz, E., Vançelik, S., & Yılmaz,S. (2022). Adölesanlar arasında internet bağımlılığı prevalansı ve etkili faktörler: Erzurum ili örneği. Turkish Journal of Publıc Health, 20(3), 294-304. https://doi.org/10.20518/tjph.923433
• Masaeli, N., Billieux, J. (2022). Is problematic ınternet and smartphone use related to poorer quality of life? A systematic review of available evidence and assessment strategies. Current Addiction Reports, 9(3),1-16. https://doi.org/10.1007/s40429-022-00415-w
• Mihara, S., Osaki, Y., Nakayama, H., Sakuma, H., Ikeda, M., & Higuchi, S. (2016). Internet use and problematic internet use among adolescents in Japan: A nationwide representative survey. Addiction Behavior Reports, 4(1), 58–64. https://doi.org/10.1016/j.abrep.2016.10.001
• Moreno, M.A., Lauren Jelenchick, B. S., & Cox, E. (2011). Problematic ınternet use among us youth: a systematic review. Archives of Pediatrics Adolescent Medicine, 165(9), 797–805. https://doi.org/10.1001/archpediatrics.2011.58
• Otsuka, Y.,Kaneita,Y., İtani,O., & Matsumoto, Y. (2023). A school-based program for problematic ınternet use for adolescents in Japan. Children(Basel), 10(11), 17-54. https://doi.org/10.3390%2Fchildren10111754
• Özdemir, S., Bülbül, F., & Türköz, A. (2020). 11-18 yaş arasındaki adölesanların internet bağımlılık düzeyleri. Balıkesir Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 83-92
• Pakpour, A.H., Fazeli, S., Zeidi, I.M., Alimoradi, Z., Georgsson, M., Brostrom, A., & Potenza, M. N. (2022). Effectiveness of a mobile app-based educational intervention to treat internet gaming disorder among Iranian adolescents: Study protocol for a randomized controlled trial. Trials, 23(1), 229-244. https://doi.org/10.1186/s13063-022-06131-0
• Sohn, S. Y., Rees, P., Wildridge, B., Kalk, N. J., & Carter, B. (2019). Prevalence of problematic smartphone usage and associated mental health outcomes amongst children and young people: A systematic review, meta-analysis and GRADE of the evidence. BMC Psychiatry,19(1), 350-356. https://doi.org/10.1186/s12888-019-2350-x
• Solmaz, P., Başkaya, E., Kaya, Ç., & Türkmen, İ. (2022). Hemşirelik öğrencilerinin problemli internet kullanımı ile öz-etkililik-yeterlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi: tanımlayıcı araştırma. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi, 14(1), 185-195. http://doi.org/10.5336/nurses.2020-79149
• Sözer, E. E. (2021). Lise öğrencilerinde internet bağımlılığı ve etkileyen etmenlerin belirlenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü
• Sümbüloğlu, K., Sümbüloğlu,V. (2017). Biyoistatistik. Hatipoğlu Yayıncılık, 18. Baskı, Ankara
• Şimşek N., Akça N., & Şimşek M. (2015). Lise öğrencilerinde umutsuzluk ve internet bağımlılığı.TAF Preventive Medicine Bulletin, 14(1), 7-14. http://dx.doi.org/10.5455/pmb.1-1393401116
• Tatlı, Z., Aydanur, A., & Gündüz, A. (2018). Hemşirelerin ve hemşirelik öğrencilerinin bilişim teknolojilerini kullanma durumları. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 1(1),18-27.
• Tenzin, K., Dorji, T., Choeda, T., Wangdi, P., Oo, M. M., Tripathy, J. P., & Tobgay, T. (2019). Internet addiction among secondary school adolescents: A mixed methods study. Journal of the Nepal Medical Association, 57(219), 344-351. https://doi.org/10.31729/jnma.4292
• Torlak, S. E. (2023). Hemşirelik son sınıf öğrencilerinde aleksitimi ve internet bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi: Konya İli Örneği [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. KTO Karatay Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
• Torres-Rodríguez, A., Griffiths, M., Carbonell, X., Farriols-Hernando,N., & Torres-Jimenez, E. (2019). Internet gamıng disorder treatment: a case study evaluation of four different types of adolescent problematic gamers. International Journal of Mental Health Addiction, 17(2), 1–12. https://link.springer.com/article/10.1007/s11469-017-9845-9
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2023, Ağustos). Hanehalkı bilişim teknolojileri (bt) kullanım araştırması. https://data.tuık.gov.tr/Bulten/Index?p=49407&dil=1
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2024, Mayıs). İstatistiklerle Gençlik 2023. https://data.tuık.gov.tr./Bulten/Index?p=Genclik2023-53677
• Yanardağ, R., Lale, S. (2022). Lise öğrencilerinin internet bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, 20(1), 50-66. http://doi.org/10.46218/tshd.1170282
• Yılmaz, D., Çınar, H., & Özyazıcıoğlu, N. (2017). Hemşirelik öğrencilerinde akıllı telefon ve internet bağımlılığı ile üst ekstremite fonksiyonel aktivite düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(3), 34-39. https://doi.org/10.22312/sdusbed.311497
• Yılmaz, E., Şahin, Y. L., Haseski, H. İ., & Erol, O. (2014). Lise öğrencilerinin internet bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi: Balıkesir ili örneği. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 133-144. http://dx.doi.org/10.12973/jesr.2014.41.7
• Yorulmaz, M., Yorulmaz, S. (2020). Lise öğrencilerinin sosyal ağ sitelerini kullanma sürelerinin akademik başarılarına etkisi. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(3), 27-39.