SPORCU BESLENMESİ VE ERGOJENİK DESTEKLER

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 4, 34 - 46, 30.06.2024

Rumeysa Hatun Atalar

Öz

Her bireyin sağlıklı bir yaşam sürdürebilmesi, yaşam kalitesini arttırması ve günlük enerji gereksinimini karşılaması için besinlere ve besin içeriğindeki makro ve mikro besin ögelerine ihtiyacı vardır. Sağlıklı olabilmenin ön koşulu ise yeterli ve dengeli beslenmekten geçmektedir. Sporcuların olumlu bir performans başarısı elde etmek ve aynı zamanda vücutlarına iyi bakmak ve geliştirmek için sağlıklı beslenmeleri şarttır. Her sporcu bireyin ilgilendikleri spor dallarına, sporun yoğunluğuna ve farklılıklarına ayrıca kişin kilo, boy ve kişisel özelliklerine göre almaları gereken enerji ve besin ögeleri miktarı değişmektedir. Sporcuların besinlere ek olarak performanslarındaki, gücü, dayanıklığı arttırması için ek takviyelere ihtiyaç duyabilmektediler. Bu ek takviyelere ergojenik destek denmektedir. Olumlu etkisi için dozunda kullanımı çok önemlidir.
Bu derleme makalede sporcuların için ergojenik takviyelerin çeşitliliğinden, içeriklerinden ve ne tür etkileri olduğunu açıklamak amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Ergojenik destek, besin desteği, performans, sporcu beslenmesi

Anahtar Kelimeler

Ergojenik destek, Besin desteği, Performans, Sporcu Beslenmesi

Kaynakça

• KAYNAKLAR Akgül, A. (2020). Sitrülin kullanımının sporcu performansı üzerine etkisi: Meta-analizi çalışması, Biruni Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Beslenme Ve Diyetetik Anabilim Dalı, (Yüksek lisans Tezi), İstanbul.
• Antonio, J. (2019). High-protein diets in trained individuals. Research in Sports Medicine, 27(2):195-203.
• Bayır, E., Cebe, G. E., & Öztürk, B. (2023). Sporcular Tarafından Kullanılan Doğal Kaynaklı Ergojenik Destekler. Journal of Faculty of Pharmacy of Ankara University, 47(3):8-8.
• Baykara, C., Cana, H., Sarikabak, M., & Aydemİr, U. (2019). Beslenme ve Sporcu Beslenmesİ. Her Yönüyle Spor: S: 65-68.
• Burkhart, S. J., & Pelly, F. E. (2016). Dietary intake of athletes seeking nutrition advice at a major international competition. Nutrients, 8(10):635-638.
• Campbell, B., Wilborn, C., La Bounty, P., Taylor, L., Nelson, M. T., Greenwood, M., … Kreider, R. B. (2013). International Society of Sports Nutrition position stand: Energy drinks. Journal of the International Society of Sports Nutrition, 10(1): 1-4.
• Coqueiro, A. Y., Rogero, M. M., & Tirapegui, J. (2019). Glutamine as an anti-fatigue amino acid in sports nutrition. Nutrients, 11(4): 863.
• Cristina-Souza, G., Santos-Mariano, A. C., Lima-Silva, A. E., Costa, P. L., Domingos, P. R., Silva, S. F., … Osiecki, R. (2022). Panax ginseng supplementation increases muscle recruitment, attenuates perceived effort, and accelerates muscle force recovery after an eccentric-based exercise in athletes. The Journal of Strength & Conditioning Research, 36(4):991-997.
• Çağın, M., & Çetin, E., (2022). Kafein ve Sportif Performans. Spor Bilimleri Alanında Uluslararası Araştırmalar V (ss. 81-89), Konya: Eğitim Yayınevi.
• Çağıran, İ. H. (2020). Nutrıtıonal Ergogenıc Supplements. Sakarya Üniversitesi Holistik Sağlık Dergisi, 3(3): 148- 149.
• Çelik, G., Bayram, H. M., & Ozturkcan, A. (2021). Ergojenik Destekler: Özel Bir Grup" Veteran Sporcular". Ulusal Spor Bilimleri Dergisi, 5(1):109-110.
• De Souza, J. G., Del Coso, J., Fonseca, F. D. S., Silva, B. V. C., De Souza, D. B., Da Silva Gianoni, R. L., … Claudino, J. G. (2022). Risk or benefit Side effects of caffeine supplementation in sport: a systematic review. European Journal of Nutrition, 61(8): 3823-3834.
• Erdoğan, E., & Apaydın, C. S. C. (2019). Sporda Doping Ve Ergojenik Yardimcilar. Spor Bilimleri, S:63-68. Ersoy, G. (1995). Sağlıklı yaşam, spor ve beslenme. Damla Matbaacılık, Ankara.
• Eyceöz, M. (2022). Hafif şişman ve şişman bireylerin diyetlerinin diyet inflamatuar indeksinin araştırılması. Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beslenme ve Diyetetik Anabilim Dalı,( Yüksek Lisans Tezi), Gaziantep.
• Gençoğlu, C., Demir, S. N., & Demircan, F. (2021). Sporda Beslenme Ve Ergojenik Destek Ürünleri: Bir Geleneksel Derleme. Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi, 23(4): 56-99.
• Gnoni, A., Longo, S., Gnoni, G. V., & Giudetti, A. M. (2020). Carnitine in human muscle bioenergetics: Can carnitine supplementation improve physical exercise. Molecules, 25(1): 182-183.
• Guest, N. S., VanDusseldorp, T. A., Nelson, M. T., Grgic, J., Schoenfeld, B. J., Jenkins, N. D. M., … Campbell, B. I. (2021). International society of sports nutrition position stand: Caffeine and exercise performance. Journal of the International Society of Sports Nutrition, 18(1): 3-6.
• Gutiérrez-Hellín, J., & Varillas-Delgado, D. (2021). Energy drinks and sports performance, cardiovascular risk, and genetic associations; future prospects. Nutrients, 13(3):1-5.
• Günay, M., Şıktar, E., Cicioğlu, H., & Kara, E. (2018). Egzersiz-Antrenman ve Hormonal Uyumlar. Gazi Kitapevi, Ankara.
• Hwang, Kwak, Yoon, Kang, Park, Lee, & Um. (2007). Combined Effects of Swim Training and Ginseng Supplementation on Exercise Performance Time, ROS, Lymphocyte Proliferation, and DNA Damage Following Exhaustive Exercise Stress. International Journal for Vitamin and Nutrition Research, 77(4): 289-296.
• Karaarslan, T., Özdemir, E., & Sungur, S. (2019). Besin Destek Ürünleri ve İlaçlarla Etkileşimleri: Vitamin ve Mineraller. Journal of Medical Sciences, 9-19. Kaya, Ş., & Türker, P. (2022). Covid-19 Pandemisinde İmmünonütrientlerin Önemi: Arjinin, Glutamin ve Omega- 3 Yağ Asitleri. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(2):279-290.
• Kerksick, C. M. (2018). ISSN exercise & sports nutrition review update: research & recommendations. Journal of the International Society of Sports Nutrition, S: 13-14.
• Kuşoğluları, B., & Ökmen, A. Ş. (2019). Farklı branştaki sporcuların beslenme alışkanlıkları ve beslenme bilgi düzeylerinin karşılaştırılması. Balıkesir Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, (Yüksek Lisans Tezi), Balıkesir.
• Larson, N., DeWolfe, J., Story, M., & Neumark-Sztainer, D. (2014). Adolescent consumption of sports and energy drinks: Linkages to higher physical activity, unhealthy beverage patterns, cigarette smoking, and screen media use. Journal of nutrition education and behavior, 46(3): 181-187.
• Lee, N. H., Jung, H. C., & Lee, S. (2016). Red ginseng as an ergogenic aid: A systematic review of clinical trials. Journal of exercise nutrition & biochemistry, 20(4): 13.
• Lorenzo Calvo, J., Fei, X., Domínguez, R., & Pareja-Galeano, H. (2021). Caffeine and cognitive functions in sports: A systematic review and meta-analysis. Nutrients, 13(3):2-4.
• Nakilcioğlu-taş, E., Hacıhasanoğlu, F. E., & Ötleş, S. (2019). 18 Yaş Altı İle 18 Yaş Ve Üstü Bireylerin Enerji İçeceği Tüketimi Eğilimlerinin Belirlenmesi: İzmir İli Örneği. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 8(1):111-120.
• Oliveira, C., & Sousa, M. (2019). The effects of L-carnitine supplementation in athletic performance. Science & Sports, 34(2): 63-72.
• Öcal, Z. S. S. (2022). Sporcu Beslenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimi, (1):169-171.
• Özdoğan, Y., Karataş, E., & Uçar, A. (2018). Vücut geliştirme sporu yapan erkeklerin beslenme alışkanlıkları ve ergojenik besin destekleri kullanma durumları. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(4): 379-380.
• Peterson, C. T., Rodionov, D. A., Osterman, A. L., & Peterson, S. N. (2020). B vitamins and their role in immune regulation and cancer. Nutrients, 12(11): 3380.
• Pickering, C., & Grgic, J. (2019). Caffeine and Exercise: What Next? Sports Medicine, 49(7):1007-1030.
• Rothschild, J. A., Kilding, A. E., & Plews, D. J. (2020). What should I eat before exercise? Pre-exercise nutrition and the response to endurance exercise: current prospective and future directions. Nutrients, 12(11):1-3.
• Salimi, H. H., & Rahmini-Nia, F. (2019). The Effect of Beta-Hydroxy-Beta-MethylbutyrateSupplementation on Performance Adaptations Following ResistanceTraining in Young Males. Turkish Journal of Sport and Exercise, 21(2):349-354.
• Sansar, D. D., & Yeşilkaya, B. Y. (2021). The Relation Between L-Carnitine Metabolism and Nutritional Therapy. Bosphorus Medical Journal, 8(1): 54. Schubert, M. M., Irwin, C., Seay, R. F., Clarke, H. E., Allegro, D., & Desbrow, B. (2017). Caffeine, coffee, and appetite control: A review. International Journal of Food Sciences and Nutrition, 68(8):901-912.
• Sezer, D., & Şahin, M. (2023). Sporda Supplement Ve Ergojenik Yardımcıların Kullanımının Etik Açıdan İncelenmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 10(3): 170-185.
• Shimomura, Y., Murakami, T., Nakai, N., Nagasaki, M., & Harris, R. A. (2004). Exercise promotes BCAA catabolism: Effects of BCAA supplementation on skeletal muscle during exercise. The Journal of nutrition, 134(6):1585S-1586S.
• Thielecke, F., & Blannin, A. (2020). Omega-3 fatty acids for sport performance—are they equally beneficial for athletes and amateurs? A narrative review. Nutrients, 12(12):3712.
• Toguç, H., & Yılmaz, H. Ö. (2022). Yoğun Bakım Hastalarında Omega-3 Takviyesinin Mortalite ve Morbidite ile İlişkisi. Van Tip Dergisi, 29(3):351.
• Toprak, K., & Ayaz, A. (2019). Koenzim Q10: Biyolojik Aktivitesi ve Sağlık Üzerine Etkisine Güncel Bakış. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 6(2): 95-111.
• Turnagöl, H., Aktitiz, S., Korur, D. C., & Kuru, D. (2020). Farklı spor dallarında spor ve enerji içeceklerinin kullanımı ve performansa etkileri. Spor Bilimleri Dergisi, 31(1): 29-44.
• Türkmen, N. S., & Pınarlı, Ç. (2022). Güncel Verilerle Vücut Geliştirme Sporcularında Beslenme. Journal of Medical Sciences, 3(2): 96-105.
• Wax, B., Kerksick, C. M., Jagim, A. R., Mayo, J. J., Lyons, B. C., & Kreider, R. B. (2021). Creatine for exercise and sports performance, with recovery considerations for healthy populations. Nutrients, 13(6): 1915.
• Yarar, H., Gökdemir, K., Eroğlu, H., & Özdemir, G. (2011). Elit seviyedeki sporcuların beslenme bilgi ve alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 13(3): 369—370.
• Yasul, Y. (2023). Aerobik ve Anaerobik Egzersiz Modellerinde Koenzim Q10 Takviyesinin Serum, Kalp ve İskelet Kasında Tümstatin Salınımını Etkisi. Fatih, Efe Akademi Yayınları:1(3): 18-20.