PRESERVING THE SPATIAL MEMORY IN HISTORIC BUILDINGS AND SPACES AND ITS CONTRIBUTION TO THE URBAN IDENTITY: A CASE STUDY OF ÇANAKKALE URBAN SITE

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 4, 329 - 354, 29.10.2019

Kübra Yanmaz A. Esra Cengiz

https://doi.org/10.26900/jsp.3.034

Öz

In the present study, it is
aimed to preserve the place of historic buildings and spaces in the spatial
memory together with their images and to investigate its contributions to the
urban identity. In this context, an examination was made on eight historic
buildings and spaces selected from Çanakkale Urban Site (an avenue, a street, a
square, a garden, a courtyard, a religious building, an education building, and
a registered old building). Within the scope of this study, a specialist group
of 70 people was determined in the survey technique. The aim of the survey
technique was to question the spatial memory, urban image, and urban identity
cases and their relations with each other through the examples selected from
Çanakkale Urban Site.

In this context, when the
buildings and spaces which have acquired a place in the urban memory are
defined in terms of spatial memory parameters and urban images, this also
strengthens their contributions to the urban identity. The buildings and spaces
selected as the material in the study are still being used, which strengthens
the spatial memory parameters. The spatial memory parameters which affect the
places of the buildings and spaces concerned in the urban identity the most are
the parameters of “historical and cultural value”, “memory value and continuity
of use”, “originality and rarity value”, and “aesthetic and artistic value”,
respectively. The historic buildings and spaces identified with all these
parameters contribute to the city’s states as a city of “history”, “culture-art”,
and “tourism” the most. When the buildings and spaces concerned are evaluated
in terms of the urban images, they are mostly identified as “districts”,
“nodes”, “paths”, and “landmarks”, which strengthens their places in the urban
identity.

As a result of the study,
proposals were made for the preservation of the spatial memory parameters in
historic buildings and spaces and for the continuity of the historic buildings
and spaces by emphasizing the contribution to the formation of the urban image
and the urban identity.

Anahtar Kelimeler

Çanakkale Urban Site, Spatial Memory, Spatial Memory Parameters, Urban Identity, Urban Image, Conservation.

Kaynakça

• ALGÖR, İ., 2007, Çanakkale Yalı Hanı ve Han Sakinleri, Everest Yayınları-İstanbul, ISBN: 975-289-409-9.
• ALTUĞ TURAN, İ. and GÜLGÜN, B., 2016, Kentsel Kimlik ve Kentli İlişkisi Üzerine Bir Araştırma, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 53 (2), 203-211.
• ASAR, H., 2013, Mimari Mekân Okumasında Algısal Deneyim Analizinin Bir Yöntem Yardımıyla İrdelenmesi, Thesis (MSc.), Eskişehir Osmangazi University.
• ASLAN, S. and KİPER, P., 2016, Kimlik ve Bellek Sorunu Sarmalında Kentler: Amasra Kenti Örneğinde Fırsatlar ve Tehditlerin Değerlendirilmesi, İdeal Kent Dergisi, 20 (7), 881-905.
• AYYILDIZ, S. and ERTÜRK, F., 2017, Kentsel Kimlik Bileşenleri ile Yerel Kimliğin İzlerini Sürmek: Kapanca Sokak Örneği, Mimarlık ve Yaşam Dergisi, 2 (1), 65-88.
• BAŞARAN UYSAL, A., 2013, Katılımcı Senaryo Tekniği Yardımıyla Tarihi Kentsel Alan İçin İyileştirme Stratejisinin Belirlenmesi, METU JFA, 2, 137-162.
• BİROL, G., 2007, Bir Kentin Kimliği ve Kervansaray Oteli Üzerine Bir Değerlendirme, Arkitekt Dergisi, 514, 46-54.
• BOZDAĞ, A., 2015, Kentsel Dönüşüm Uygulamalarının Uzlaşmacı Arazi Kullanım Planlaması Açısından Analizi, Thesis (Ph.D.), Selçuk University.
• BÜBERCİ, M., 2003, 19. Yüzyılda Sosyo-Ekonomik Yapı Çanakkale, Thesis (MSc.), Marmara University.
• CALVINO, I., 2002, Görünmez Kentler (Çeviren: Işıl Saatçıoğlu), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, ISBN: 978-975-08-0466-3.
• DIRECTORATE OF THE COUNCIL FOR THE CONSERVATION OF CULTURAL AND NATURAL PROPERTIES OF ÇANAKKALE (ÇKTVKK), 1996, EKTVKK’nun 14.11.1996 Gün / 2416 Sayılı Kararı ile Onaylanan Koruma Amaçlı İmar Planı Örneği, 1: 100, Çanakkale: T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Çanakkale Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu.
• DIRECTORATE OF THE REGIONAL COUNCIL FOR THE CONSERVATION OF CULTURAL PROPERTIES OF ÇANAKKALE (ÇKVKBK), 2018, Çanakkale Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Kararları, Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü, Çanakkale.
• ÇAVUŞ, C. Z. and KOÇ, T., 2004, Çanakkale Kenti’nde Yerleşmenin Tarihçesi ve Cumhuriyet Öncesi Gelişim - Çanakkale Yerleşmesinin Durum Raporu 2003, Çanakkale Kent Konseyi Yayınları, Olay Gazetesi, Çanakkale.
• CHVIP (ÇANAKKALE HOUSES VITALIZATION PROJECT)-THE HISTORIC CITY COMMISSION, 1997, Çanakkale Evleri Yaşatma Projesi (Editör: İsmail Erten), Çanakkale Belediyesi/ÇEYAP, Çanakkale, ISBN: 975-94753-0-8.
• CHVIP (ÇANAKKALE HOUSES VITALIZATION PROJECT)-THE HISTORIC CITY COMMISSION, 2016, Çanakkale Yapıları Tasarım Rehberi, Çanakkale Olay Gazetesi, Çanakkale, ISBN: 975-94753-1-6.
• DİKER, M. and ÇOLPAN ERKAN, N., 2017, Kent Kimliğinde İbadet Yapıları: Antakya Örneği, Planlama Dergisi, 27 (2), 180-192.
• DÜNDAR, M., 2017, Çanakkale’de Geç Osmanlı Dönemi Camileri, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 15 (23), 61-92.
• ER, N., 2014, Günlük Bellek Ölçeklerinin Geliştirilmesi: Bir Faktör Analizi Çalışması, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 54 (1), 191-228.
• ERDÖNMEZ M. E. and AKI, A., 2005, Açık Kamusal Kent Mekanlarının Toplum İlişkilerindeki Etkileri, MEGARON YTÜ Mim. Fak. e-Dergisi, 1 (1), 67-87.
• ERDURAN NEMUTLU, F., GÜNAL, İ. and KABAŞ, S., 2008, Çanakkale Halk Bahçesi Bitkisel Potansiyeli ve Alınması Gerekli Önlemler, Çanakkale İli Değerleri Sempozyumu, 25-26 Ağustos 2008, Çanakkale: Aynalı Pazar Matbaası, 201-209.
• EREN, R., 1990, Çanakkale ve Yöresi Türk Devri Eserleri, Çanakkale Seramik A.Ş. Yayınları, İstanbul.
• FARRELLY, L., 2011, Mimarlığın Temelleri (Çeviren: Neslihan Şık). Literatür Yayıncılık, İstanbul, ISBN: 978-975-04-0576-1.
• GÜLER, T., ŞAHNAGİL, S. and GÜLER, H., 2016, Kent Kimliğinin Oluşturulmasında Kültürel Unsurların Önemi: Balıkesir Üzerine Bir İnceleme, PARADOKS Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 11, 85-104.
• GÜLERYÜZ N., 2017. Çanakkale’de İki Tarihi Yapı Aynalı Çarşı ve Saat Kulesi [online], http://www.salom.com.tr/haber-103931 canakkalede_iki_tarihi_yapi__aynali_carsi_ve_saat_kulesi.html, [Date Accessed: 17 May 2018].
• GÜNEROĞLU, N. and BEKAR, M., 2017, Dönüşüm ve Kimlik Kavramı: Trabzon Örneği, Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17 (4), 580-593.
• KAYPAK, Ş., 2010, Antakya’nın Kent Kimliği Açısından İrdelenmesi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (14), 373-392.
• KOÇ, T., 2004. Giriş - Çanakkale Yerleşmesinin Durum Raporu 2003, Çanakkale Kent Konseyi Yayınları, Olay Gazetesi, Çanakkale.
• KOÇ, T., 2006, Çanakkale’nin Kentsel Gelişimi (1462-2006) ile Fiziki Coğrafya İlişkisi / Kentsel Gelişim Alanları Çalışma Grubu (İsmail Erten, Kemal Albayrak, Seda Özkök, Özgür Sınmaz, İsmail Tümay, Ali Aygün) Raporu, Çanakkale Kent Konseyi Yayınları Kitap Dizisi, Çanakkale.
• KORKMAZ, Ş., 2010, Tanzimat Sonrası Çanakkale’nin İdari ve Nüfus Yapısı, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 3, 108-133.
• KUBAN, D., 2016, Mimarlık Kavramları, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul, ISBN: 978-975-7438-09-0.
• KURTMAN, N., 1991, Çanakkale Eserlerinden Örnekler, Vakıf Haftası Dergisi, 1 (8), 171-178.
• TOLUN, V., 2013. Osmanlı’nın Akdeniz’e Açılan Kapısı: Çanakkale (Aşklar, Savaşlar, Kahramanlar ve Çanakkale) (Ed. Filiz ÖKTEM), Yapı Kredi yayınları, İstanbul, ISBN: 978-975-0823-98-5.
• KÜRKÇÜOĞLU, E. and OCAKÇI, M., 2015, Kentsel Dokuda Mekânsal Yönelme Üzerine Bir Algı-Davranış Çalışması: Kadıköy Çarşı Bölgesi, MEGARON Dergisi, 10 (3), 365-388.
• LYNCH, K., 2014, Kent İmgesi (Çeviren: İrem Başaran), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları (6. Basım), İstanbul, ISBN: 978-9944-88-948-3.
• ÖNEM, B. A. and KILINÇASLAN, İ., 2005, Haliç Bölgesinde Çevre Algılama ve Kentsel Kimlik, İTÜ Mimarlık, Planlama, Tasarım Dergisi, 4 (1), 115-125.
• ÖYMEN ÖZAK, N., 2008. Bellek ve Mimarlık İlişkisi Kalıcı Bellekte Mekansal Öğeler, Thesis (Ph.D.), İstanbul Technical University.
• ÖYMEN ÖZAK, N. and PULAT GÖKMEN, G., 2009, Bellek ve Mekân İlişkisi Üzerine Bir Model Önerisi, İTÜ Mimarlık, Planlama, Tasarım Dergisi, 8 (2), 145-155.
• SUHER, H., OCAKÇI, M., KARABAY AYATAÇ, H. and ERTEKİN, Ö., 2004, An Indicator of Sustainable Development: Urban Identity, İTÜ A/Z, 1 (2), 26-42.
• TAŞÇIOĞLU, S. and ALTUNKASA, M. F., 2018, Kilis Kentsel Sit Alanında Kullanıcı Odaklı Mekânsal Algı Belirlemeleri, İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 8 (18), 1-16.
• TOMBUL, M., 2015, Çanakkale Kültür Envanteri: Arkeolojik Yerleşim Alanları ve Sanat Tarihi Yapıları, T. C. Çanakkale Valiliği Yayınları, Çanakkale, ISBN: 978-605-4701-63-6.
• TOPÇU, K., 2011, Kent Kimliği Üzerine Bir Araştırma: Konya Örneği, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8 (2), 1048-1072.
• TURAN, S. and YALÇINER ERCOŞKUN, Ö., 2017, Meydanlardaki İsim Değişikliklerinin Kent Belleğine Etkisi: Ankara Örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi, 2 (1), 55-68.
• TURGAY, O., 2013, Mekânların "Arayüz" Nitelikleri Bağlamında Gündelik Yaşantıdaki Kalıcılığı. Beykent University Journal of Science and Engineering, 6 (1), 27-46.
• TURKSTAT (THE TURKISH STATISTICAL INSTITUTE), 2018. Population Data about the Central Districts of Çanakkale Province [online], https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr, [Date Accessed: 30 August 2019].
• TURKEY SHAPEFILE, 2019, Türkiye ve Marmara Bölgesi Haritaları [online], http://www.turkeyshapefile.com/index.html, [Date Accessed: 24 July 2019].
• URALMAN, H., 2012, Müze Halkla İlişkileri Aracılığıyla Kentlilik Bilinci Oluşturma: Çanakkale’deki Müzelerin Değerlendirilmesi, Thesis (Ph.D.), Marmara University.
• UYGUN, S., 2015, Çanakkale’nin Eğitim Mirası, Eğitim Araştırmaları Birliği Yayını [online], http://www.eab.org.tr/eab/media/kitap/canakkale_egitim_mirasi.pdf, [Date Accessed: 20 June 2018].
• WIRTH, L., 2002, Bir Yaşam Biçimi Olarak Kentleşme, 20.Yüzyıl Kenti (Derleme ve Çeviri: Ayten Alkan, Bülent Duru). İmge Kitabevi Yayınları, Ankara, ISBN: 978-975-5333-48-9.
• YILDIRIM ERNİŞ, İ. I., 2012, Fiziksel Elemanların Yüzer Yapılarda Mekân Algısına Olan Etkileri: Çevre ve İnsan Davranışı İlişkisi Bağlamında İrdelenmesi, Thesis (Ph.D.), Dokuz Eylül University.