Öz
Dünyada birçok ülke kendi yapı ve anlayışına uygun olarak, iyi birer vatandaş yetiştirme amacını gerçekleştirmek için sosyal bilgiler ve tarih programına başvurmaktadır. Bu ülkelerden birisi de Danimarka’dır. Danimarka bu amaç doğrultusunda, Sosyal Bilgiler dersi aracılığıyla toplumun değerlerine saygılı, demokratik topluma aktif bir şekilde katılan ve yaşadığı toplumun gelişmesi için katkıda bulunan bireylerin yetiştirilmesini hedeflemektedir. Son yıllarda ülkemizde Milli Eğitim Bakanlığı tarafından vatandaşlık eğitimi merkezli pek çok uygulama ve proje yapılmaktadır. Bu çalışmalara ışık tutmak ve öneriler getirmek için vatandaşlık eğitimini büyük bir ciddiyetle yürüten Danimarka’nın sosyal bilgiler ve tarih programları hedef, içerik, öğrenme öğretme süreçleri ve değerlendirme boyutları bakımından incelenmiştir. Çalışma; Danimarka’nın Odense Bölgesi’nde uygulanan sosyal bilgiler dersinin görüldüğü 7.-9. sınıf ve tarih dersinin görüldüğü 3.-9. sınıf düzeyleri ile sınırlı kalmıştır. Araştırmada, doküman analizi ile adı geçen programlar incelenmiştir. Programlar ülkenin Eğitim Bakanlığı kaynaklarına ulaşılarak elde edilmiştir. Danca diliyle yazılı olan dokümanlar önce İngilizceye sonra Türkçeye çevrilmiştir. Bu esnada Danimarkalı program uzmanları ve alan öğretmenlerinden gerektiğinde çeviri için destek alınmıştır. Bunun dışında veri toplamak amacıyla araştırmacı,çeşitli ders etkinliklerine katılarak gözlemlerde bulunmuştur. Elde edilen bulgulara göre; Danimarka’da vatandaşlık eğitiminde demokrasi, özgürlük, saygı kavramlarının üzerine odaklanıldığı; öğrencilere demokratik yaşama katılım için gerekli olan kuralların ve değerlerin kazandırılmaya çalışıldığı görülmüştür. Ayrıca, öğrencilere demokratik yaşama katılma konusunda seçim yapabilme ve fikirlerini özgürce söyleyebilme hakkına sahip oldukları anlayışının verilmeye çalışıldığı da tespit edilmiştir. Vatandaşlık eğitiminin sadece teoriye dayalı olmadığı, okulların öğrencilere bu dersin merkezinde olan demokrasi anlayışını, gerek düşünce gerekse de eylem olarak kazandırmaya çalıştığı görülmüştür. Bu bağlamda Danimarka’nın Sosyal Bilgiler Programının içeriğinin düşünce özgürlüğü, demokrasi, ideolojiler, politika ve anayasa gibi konulardan oluştuğu söylenebilir. Ayrıca Danimarka’nın sahip olduğu çok kültürlü yapının ortak yaşam açısından toplumdaki bireylerin birbirini anlaması gerekliliğini ortaya çıkardığı; vatandaşlık eğitiminin de öğrencilerin karmaşık sosyal yapıya uyum göstermesi ve farklılıkları anlaması konusunda önemli bir işleve sahip olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelimeler
Danimarka Sosyal Bilgiler ve Tarih Programı vatandaşlık eğitimi hedef içerik öğrenme öğretme süreçleri ve değerlendirme
Kaynakça
- Akbaş, O. (2008). Değerler eğitimi akımlarına genel bir bakış. Kırıkkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Değerler Eğitimi Dergisi, 16, 9-27.
- Alkın, S. (2007). İngiltere ve Türkiye’de ilköğretim programlarındaki vatandaşlık eğitiminin karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
- Argüden, Y. (2008). Küreselleşmeyi yönetebilmek: Küresel vatandaşlık eğitimi. Önce Kalite Dergisi, 40-42.
- Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi (2010). Avrupa Konseyi Demokratik Vatandaşlık Eğitimi ve İnsan Hakları Eğitimi Şartı. CM/Rec(2010)7 sayılı tavsiye kararı ve açıklayıcı not. Strasbourg: Avrupa Konseyi Yayınları
- Boobekova, K. (2001). Türkiye ve Kırgızistan ilköğretim sistemlerinin karşılaştırılmalı olarak incelenmesi (1. Kademe). Yayınlanmamış doktora tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul
- Cırık, İ. (2008). Çok kültürlü eğitim ve yansımaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 27-40.
- Coşkun-Keskin, S. (2007). Sosyal bilgiler derslerinde empati becerilerine dayalı öğretim tekniklerinin kullanılması. Yayınlanmamış doktora tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul
- Coşkun, S. (2008). Çocuk ve barış: Çocuklar nasıl bir dünya istiyor? Safran M., Dilek D. (Ed.), 21. yüzyılda kimlik, vatandaşlık ve tarih eğitimi içinde (s.286-301). İstanbul: İnsan yayınevi
- Demirel, Ö. (2007). Eğitimde program geliştirme. 10. Baskı. Ankara. Pegem A Yayıncılık
- Gazibey-Sağlam, D. (2004). Almanya’da Gymnasium 5.,6, ve 7/8. sınıf tarih, coğrafya ve vatandaşlık eğitimi programlarının amaç ve içerik açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: İstanbul
- Gün, E. S. (2007). Türkiye ve İngiltere ilköğretim 4. ve 5. sınıflar sosyal bilgiler dersi öğretim programlarının karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
- Gültekin, M., Karadağ, R. ve Yılmaz, F. (2007). Yapılandırmacılık ve öğretim uygulamalarına yansımaları. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 50-528
- Güven, A. (2008). Demokratik vatandaşlık ve tarih eğitimi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (2), 337-350.
- Hazır-Bıkmaz, F. (2006). Yeni ilköğretim programları ve öğretmenler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, 39, 97-116.
- Historie (2009). Tarih. http://www.uvm.dk/~/media/Publikationer/2009/Folke/Faelles% 20Maal /Filer/Faghaefter/090707_historie_12.ashx adresinden 14.05. 2009 tarihinde edinilmiştir.
- Kan, Ç. (2009). Sosyal bilgiler eğitiminde küresel vatandaşlık. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 25-30.
- Karaman Kepenekçi, Y. (2008). Eğitimciler için insan hakları ve vatandaşlık. Ankara: Ekinoks Kitapevi
- Keskin, Y. ve Coşkun-Keskin, S. (2011). Amerika Birleşik Devletleri. İçinde C. Öztürk (ed.), Farklı ülkelerin sosyal bilgiler öğretim programları (s.73-104). Ankara: Pegem A
- MEB (2005). Sosyal bilgiler 4.-7. sınıf programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı
- National Council for the Social Studies (NCSS) (1992): National Curriculum Standards for Social Studies: Executive Summary.
- http://www.socialstudies.org/standards/
- execsummary adresinden 08.03.2009 tarihinde edinilmiştir.
- National Council for the Social Studies (NCSS) (2010): National Curriculum Standards for Social Studies: Chapter 2—The Themes of Social Studies. http://www.socialstudies.org/standards/strands adresinden 31.12.2012 tarihinde erişilmiştir.
- Oruç, Ş., ve Ulusoy, K. (2008). Sosyal bilgiler öğretimi alanında yapılan tez çalışmaları, Selçuk Üniversitesi, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 121-132.
- Safran, M. (2008). Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem A Yayınevi
- Sağırlı, M.. (2005). Bir konu alanı olarak vatandaşlık bilgisi. İçinde E. Töre Temiz (ed.), Vatandaşlık Bilgisi (s. 10-26). İstanbul: Lisans Yayıncılık
- Samfundsfag. (2009). Sosyal Bilgiler. http://www.uvm.dk/~/media/Publikationer/2009/ Folke/Faelles%20Maal/Filer/Faghaefter/090709_samfund_12.ashx adresinden 14.05.2009 tarihinde edinilmiştir.
- Ulusavaş, M. (tarihsiz) Temel yurttaşlık eğitimi (global boyutlu, karşılaştırmalı bir çalışma).
- http://pauegitimdergi.pau.edu.tr/Makaleler/144138815_17- TEMEL%20YURTTA
- %C5%9ELIK%20E%C4%9E%C4%B0T%C4%B0M%C4%B0.pdf adresinden
- 2011 tarihinde edinilmiştir.
- Yeşil, R. (2004). İnsan hakları ve demokrasi eğitiminde yöntem. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi.5 (1), 35-41.
- Yıldırım, A. ve H. Şimşek (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık
- Yılmaz-Önkür ,Ş. (2004). Fransız eğitim sisteminin ilköğretim ikinci kademesinde (college) uygulanan sosyal bilgiler programının analizi ve Türkiye’deki programlarla karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: İstanbul
- Yüceer, D. (2011). Danimarka ve Türkiye’de uygulanan sosyal bilgiler programlarının analizi ve karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Sakarya
- Yüceer, D. ve Coşkun-Keskin S. (2012). Danimarka ve Türk Eğitim sistemlerinin ilköğretim düzeyinde karşılaştırılması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 31 (1), 325-349
Öz
Many countries in the world refer to the social studies and history program to achieve the objective training a good citizen according to its own structure and approach. Denmark is one of these countries. For this purpose Denmark aims to educate individuals who are respectful to the values of community, actively participate in the democratic society and contribute to the development of living community. In this context, the content of Social Studies Program in Denmark forms such as freedom of thought, democracy, ideology, policy and constitutional issues. In recent years in our country makes many applications and project that is based to citizenship education by the Ministry of Education. To shed light on these studies and bring recommendations, social studies and history curriculum of Denmark carrying out citizenship education very seriously is investigated in terms of dimensions of goals, content, learning and teaching process and evaluation. This study is limited with social studies lesson in 7th-9th class and history lesson in 3th-9th class which is applied in Odense of Denmark. In this study it is examined metioned the programs by document analysis. The Programs are obtained reaching the country’s Education Ministry sources. The documents which were written Danish language are translated into first English and then Turkish language. In the meantime it is receieved the support for translation fromDanish programs professionals and teachers where it is needed. In addition to data collection, the researcher is observed participating various course activities. According to results of analysis of the data, these findings are reached: It is ofte emphasized on concept of democracy, freedom, and respect in citizenship education in Denmark. It is intended to give the students required the rules and values for participation in the democratic life and it is attempted to be given approach that the students have a right to say their ideas freely and to choose to participate in democratic life. It is seen that citizenship education is not only based on theory in the process and democracy approach is at the center of this course is tried to gain the students in the schools in both of thought and action, it is shown the student council as an example. In this context it can be said that Danish Social Studies Program’s content occurs from issues such as freedom of thought, democracy, ideologies, policies, constitution It is seen to reveal that individuals need to understand each other that Denmark has a multicultural structure. It is also seen to have an important function about adoption complex social structure and understand differences of students in citizenship education.
Anahtar Kelimeler
Curriculums of History and Social Studies in Denmark Citizenship education aim learning and teaching process and evaluation
Kaynakça
- Akbaş, O. (2008). Değerler eğitimi akımlarına genel bir bakış. Kırıkkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Değerler Eğitimi Dergisi, 16, 9-27.
- Alkın, S. (2007). İngiltere ve Türkiye’de ilköğretim programlarındaki vatandaşlık eğitiminin karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
- Argüden, Y. (2008). Küreselleşmeyi yönetebilmek: Küresel vatandaşlık eğitimi. Önce Kalite Dergisi, 40-42.
- Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi (2010). Avrupa Konseyi Demokratik Vatandaşlık Eğitimi ve İnsan Hakları Eğitimi Şartı. CM/Rec(2010)7 sayılı tavsiye kararı ve açıklayıcı not. Strasbourg: Avrupa Konseyi Yayınları
- Boobekova, K. (2001). Türkiye ve Kırgızistan ilköğretim sistemlerinin karşılaştırılmalı olarak incelenmesi (1. Kademe). Yayınlanmamış doktora tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul
- Cırık, İ. (2008). Çok kültürlü eğitim ve yansımaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 27-40.
- Coşkun-Keskin, S. (2007). Sosyal bilgiler derslerinde empati becerilerine dayalı öğretim tekniklerinin kullanılması. Yayınlanmamış doktora tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul
- Coşkun, S. (2008). Çocuk ve barış: Çocuklar nasıl bir dünya istiyor? Safran M., Dilek D. (Ed.), 21. yüzyılda kimlik, vatandaşlık ve tarih eğitimi içinde (s.286-301). İstanbul: İnsan yayınevi
- Demirel, Ö. (2007). Eğitimde program geliştirme. 10. Baskı. Ankara. Pegem A Yayıncılık
- Gazibey-Sağlam, D. (2004). Almanya’da Gymnasium 5.,6, ve 7/8. sınıf tarih, coğrafya ve vatandaşlık eğitimi programlarının amaç ve içerik açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: İstanbul
- Gün, E. S. (2007). Türkiye ve İngiltere ilköğretim 4. ve 5. sınıflar sosyal bilgiler dersi öğretim programlarının karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
- Gültekin, M., Karadağ, R. ve Yılmaz, F. (2007). Yapılandırmacılık ve öğretim uygulamalarına yansımaları. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 50-528
- Güven, A. (2008). Demokratik vatandaşlık ve tarih eğitimi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (2), 337-350.
- Hazır-Bıkmaz, F. (2006). Yeni ilköğretim programları ve öğretmenler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, 39, 97-116.
- Historie (2009). Tarih. http://www.uvm.dk/~/media/Publikationer/2009/Folke/Faelles% 20Maal /Filer/Faghaefter/090707_historie_12.ashx adresinden 14.05. 2009 tarihinde edinilmiştir.
- Kan, Ç. (2009). Sosyal bilgiler eğitiminde küresel vatandaşlık. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 25-30.
- Karaman Kepenekçi, Y. (2008). Eğitimciler için insan hakları ve vatandaşlık. Ankara: Ekinoks Kitapevi
- Keskin, Y. ve Coşkun-Keskin, S. (2011). Amerika Birleşik Devletleri. İçinde C. Öztürk (ed.), Farklı ülkelerin sosyal bilgiler öğretim programları (s.73-104). Ankara: Pegem A
- MEB (2005). Sosyal bilgiler 4.-7. sınıf programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı
- National Council for the Social Studies (NCSS) (1992): National Curriculum Standards for Social Studies: Executive Summary.
- http://www.socialstudies.org/standards/
- execsummary adresinden 08.03.2009 tarihinde edinilmiştir.
- National Council for the Social Studies (NCSS) (2010): National Curriculum Standards for Social Studies: Chapter 2—The Themes of Social Studies. http://www.socialstudies.org/standards/strands adresinden 31.12.2012 tarihinde erişilmiştir.
- Oruç, Ş., ve Ulusoy, K. (2008). Sosyal bilgiler öğretimi alanında yapılan tez çalışmaları, Selçuk Üniversitesi, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 121-132.
- Safran, M. (2008). Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem A Yayınevi
- Sağırlı, M.. (2005). Bir konu alanı olarak vatandaşlık bilgisi. İçinde E. Töre Temiz (ed.), Vatandaşlık Bilgisi (s. 10-26). İstanbul: Lisans Yayıncılık
- Samfundsfag. (2009). Sosyal Bilgiler. http://www.uvm.dk/~/media/Publikationer/2009/ Folke/Faelles%20Maal/Filer/Faghaefter/090709_samfund_12.ashx adresinden 14.05.2009 tarihinde edinilmiştir.
- Ulusavaş, M. (tarihsiz) Temel yurttaşlık eğitimi (global boyutlu, karşılaştırmalı bir çalışma).
- http://pauegitimdergi.pau.edu.tr/Makaleler/144138815_17- TEMEL%20YURTTA
- %C5%9ELIK%20E%C4%9E%C4%B0T%C4%B0M%C4%B0.pdf adresinden
- 2011 tarihinde edinilmiştir.
- Yeşil, R. (2004). İnsan hakları ve demokrasi eğitiminde yöntem. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi.5 (1), 35-41.
- Yıldırım, A. ve H. Şimşek (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık
- Yılmaz-Önkür ,Ş. (2004). Fransız eğitim sisteminin ilköğretim ikinci kademesinde (college) uygulanan sosyal bilgiler programının analizi ve Türkiye’deki programlarla karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: İstanbul
- Yüceer, D. (2011). Danimarka ve Türkiye’de uygulanan sosyal bilgiler programlarının analizi ve karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Sakarya
- Yüceer, D. ve Coşkun-Keskin S. (2012). Danimarka ve Türk Eğitim sistemlerinin ilköğretim düzeyinde karşılaştırılması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 31 (1), 325-349
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Bölüm | Democracy and Human Rights Education |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 22 Mayıs 2013 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2013 Cilt: 4 Sayı: 1 |
