Sosyal Bilgiler Dersinde De?erler Eğitimi Uygulamalar?n?n Öğretmenler Taraf?ndan Uygulanma Düzeyleri-The Application Levels of Practices of Values Education in Social Studies Course by Teachers

Yıl 2013, Cilt: 4 Sayı: 1, - , 22.05.2013

Öz

Özet: Bu ara?t?rma, Sosyal Bilgiler dersinde de?erler eğitimine yönelik yap?labilecek olan uygulamalar?n öğretmenler tarafından uygulanma düzeylerini belirlemek amac?yla gerçekle?tirilmi?tir. Ara?t?rman?n örneklemi, seçkisiz örnekleme kullan?larak olu?turulmu?tur. Ara?t?rman?n örneklemi, 2011-2012 eğitim-ö?retim Adana il ve ilçe merkezindeki 60 ilkö?retim okulundaki 4 ve 5. Sınıf öğretmeni (n=104) ile sosyal bilgiler öğretmeni (n=109) olu?turmu?tur. Ara?t?rman?n verileri yüzde, frekans, t-testi, ANOVA ve Pearson Korelasyonu analizleri ile elde edilmi?tir. Veriler ara?t?rmac?lar tarafından geli?tirilen 38 maddelik ve 5’li likerten olu?an ölçekten elde edilmi?tir.Analiz sonuçlar?nda, KMO de?erinin ,872 ve Bartlett’s de?eri 3908,065 olarak bulunmu?tur (p< .05). Yap?lan güvenirlik analizi sonucunda testin Cronbach Alpha iç tutarl?l?k katsay?s? toplamda,928 olarak bulunmu?tur. Ayr?ca ölçek 5 faktör alt?nda toplanm??t?r. Ölçekteki 5 faktörün aç?klad??? varyans %52,11’dir. Ara?t?rmada de?erler eğitimine yönelik yap?labilecek olan etkinliklerin uygulanma durumlar?n?n cinsiyete,bran?a, görev yerine, mesleki k?dem ve de?erler eğitimi alma durumuna göre farkl?la??p-farkl?la?mad??? incelenmi?tir. Kad?n öğretmenler erkek öğretmenlere göre belirginle?tirme boyutundaki etkinlikleri daha iyi düzeyde uygulamaktad?r. ?lçe merkezinde görev yapan öğretmenler il merkezinde görev öğretmenlerden hem belirginle?tirme hem de toplam boyuttaki etkinlikleri daha iyi düzeyde uygulamaktad?r.

Abstract: While globalisation provides many opportunities in political, social, economic, and cultural fields nowadays, it has caused the problems which threaten the social life to rise. National, moral, social, ethical, and cultural values which form the foundation of our social life are the most important sources of reference for the solution of risks and problems which threaten the individual, family, society we live in and the world. Since values education is of particular concern to the whole society, it must be dealt with multi dimensionally. So, all the elements that compose education system require to gain sensibility and awareness. The teachers are not only practitioners of education programs but also they have the leading roles and missions to have the students acquire the values.(MEB TTKB,2010). Because of this, the teachers are required to be equipped with enough skills and knowledge about values education. The teacher who does not have enough knowledge and skills about the approaches of values education will try to realize this mission either unconsciously or implicitly.
Social Studies course is a course of value education. It is important in terms of value education due to its content having a historical quality, telling the stories of different cultures and life and having a very disciplined structure (Kan, 2010, p,140). The typology of values education approaches was first formulated by Superka in his PhD thesis in 1973. Five approaches about values education were introduced. These approaches were called “values clarification”, “action learning”, “moral development”, “value analysis” and “inculcation” by Superka, Ahrens, Hedstrom, Ford & Johnson (1976,p.3). The aim of this study is to determine the implementation levels of the activities about values education done by the 4th and 5th grade teachers and social studies teachers. In this context, three research questions are tried to be answered:
1- What is the frequency level of the use of the activities done by the teachers relating to the values education in Social Studies course?
2-Do the activities the teachers do about values education in Social Studies course differentiate according to gender, place of duty, branch, position of values education and professional seniority?
3- Is there a meaningful difference between the activities the teachers do and their sub-dimensions related to values education in Social Studies course?
The research is both quantitative and relational study aimed at analysing the relations between the variables. The data of the research was collected by using Likert type scale. The data of the research was obtained by the analysis of frequency and percentages, t-test, arithmetic average, ANOVA and Pearson correlation.
The sampling of the study was formed by the 4th and 5th grade class teachers (n=104) in 60 primary schools in the centre and town of Adana and social studies teachers (n=109). The scale used in the study was composed of the activity examples related to values education which take place in the regulation with the number of 2010/53 sent to primary schools by Ministry of Education in 2010-2011 education year and the answers the 15 social studies teachers gave to the open-ended question that is “what kind of activities do you do to have the students acquire the values in the program?” The activity scale made up of 38 items was a 5-point Likert scale and in the grading and interpretation of the points obtained, the given point intervals of 5- 4,20 “always” ,4,19-3,40“frequently”, 3,39-2,60“sometimes”, 2,59-1,80“rarely ”, 1,79-1 “never” were used as the base.
The data were obtained from the scale made up of 38 items and a 5-point Likert scale. As a result of the analysis, the KMO value was found to be 872 and Bartlett’s value was 3908,065(p< .05). As a result of the reliability analysis, Cronbach Alpha internal consistency coefficient of the test was found to be 928 in total. Moreover, the scale was collected under 5 factors. The variance explained by 5 factors in the scale is %52,11.
As a result of the findings obtained from the study, while the activities in clarification level were done by the teachers at the level of always, the other 4 activities in sub-dimensions were done at the level of frequently. The main activity practised most by the teachers are suggesting books and trying to be a model. The least used activity by the teachers is organizing trips with the purpose of visit to such institutions such as nursing home and orphanage. The clarification activities done by the teachers about values education were practised better by the female teachers and the teachers working in the town centre.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Akbaş, O. (2009). İlköğretim okullarında görevli branş öğretmenlerinin değer öğretimi yaparken kullandıkları etkinlikler: 2004 ve 2007 Yıllarına İlişkin Bir Karşılaştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 403–414.
• Akın, U. ve Özdemir, M.(2009).Öğretmen adaylarının demokratik değerlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Eğitim Bilimleri Fakültesi örneği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi,42(2),183-198.
• Aktepe, V. ve Yel, S. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin değer yargılarının betimlenmesi: Kırşehir ili örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 7 (3), 607- 622.
• Altunay, E ve Yalçınkaya, M. (2011).Öğretmen adaylarının bilgi toplumunda değerlere ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 17(1), 5-28.
• Balcı, F. A. ve Yelken, T.Y.(2010). İlköğretim öğretmenlerinin “değer” kavramına yükledikleri anlamlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 81-90.
• Başçiftçi, G.N., Akdoğan, T. ve Koç, Z. (2011) Öğretmen adaylarının değer tercihleri ile epistomolojik inançlarının incelenmesi. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications 27-29 April, 2011 Antalya-Turkey
• Baydar, P. (2009).İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler programında belirlenen değerlerin kazanım düzeyleri ve bu süreçte yaşanılan sorunların değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Bolay, S. H. (2007). Aşkın değerler buhranı. Değerler ve Eğitimi Uluslar arası Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (s.55–69), İstanbul.
• Bulach, C. R. (2002). Implementing a Character Education Curriculum and Assessing Its Impact. The Clearing House. 76(2), p.79-83 from http://www.westga.edu/~cbulach/sclimate/characterinstdescription.htm
• Can, Ö.(2008).Dördüncü ve beşinci sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Coşkun, Y. ve Yıldırım, A. (2009). Üniversite öğrencilerinin değer düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (6), 311-328.
• Çetin, T.Kuş, Z. ve Karatekin, K. (2010). Sınıf ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin gezi- gözlem yöntemine iliskin görüşleri. Sosyal Bilimler Arastırmaları Dergisi, 2, (2010), 158-180
• Dilmaç, B.,Bozgeyikli, H. ve Çıkılı, Y.(2008). Öğretmen adaylarının değer algılarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 69-91.
• Doğanay, A. (2006). Degerler Egitimi. İçinde C. Öztürk (ed.) Hayat bilgisi ve sosyal
• bilgiler ögretimi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Doğanay, A. (2009). Değerler eğitimi. İçinde C. Öztürk (ed.), Sosyal bilgiler öğretimi .Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Fidan, N.K.(2009). Öğretmen adaylarının değer öğretimine ilişkin görüşleri. Kuramsal Eğitim Bilim, 2 (2), 1-18.
• Germaine, R. W. (2001) Values education ınfluence on elementary students’ self- esteem. PhD Thesis. San Diego University
• Glenn,C.L.(1998).What real education requires. Journal of Education,180(3),41-50
• Johansson, E. (2002). Morality in preschool ınteraction: Teachers’ strategies for working with children’s morality. Early Child Development and Care, 172(2), p. 203–221. http://dx.doi.org/10.1080/03004430210887
• Kan Ç. (2010). Sosyal bilgiler dersi ve değerler eğitimi. Milli Eğitim Dergisi, 187,138– 145.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yay.
• Koca, A. İ. (2009). Üniversite öğrencilerinin değerleri ve bireysel özellikleri ile kariyer tercihleri arasındaki ilişki: Çukurova Üniversitesi’nde bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi.
• Mazman, F. (2007). Sosyal bilgiler eğitiminde gezi-gözlem metodunun uygulanmasına ilişkin bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• MEB.(2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6-7.sınıflar öğretim programı ve kılavuzu (Taslak Basım). Milli Eğitim Bakanlığı Talim Ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Devlet Kitapları Müdürlüğü, Ankara.
• MEB. (2008). İlköğretim 7.sınıf sosyal bilgiler öğretmen kılavuz kitabı. Gizem Yayıncılık, Ankara.
• MEB. (2010). İlköğretim 6.sınıf sosyal bilgiler öğretmen kılavuz kitabı. Gizem Yayıncılık, Ankara
• MEB TTKB(2010) Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı B.08.0.TTK.0.72.02.00 Sayı,İlk Ders Konulu Genelge
• Moosmayer, D. C. ve Siems Florian U. (2012). Values education and student satisfaction: German business students' perceptions of universities' value influences. Journal of Marketing for Higher Education, 22(2),257-272,To link to this article: http://dx.doi.org/10.1080/08841241.2012.746254
• Okudan, A, Y.(2010). Eğitim yöneticilerinin değerler eğitiminin önemi, etkileri ve uygulamalar hakkındaki görüşleri,Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Pauw Jelle Boeve-de (2012): Valuing the invaluable: effects of individual, school and cultural factors on the environmental values of children, Environmental Education. To link to this article: http://dx.doi.org/10.1080/13504622.2012.700700
• Pedder, D., James, M. ve MacBeath, J.(2005). How teachers value and practise professional learning. Research Papers in Education, 20(3), 209-243 To link to this article: http://dx.doi.org/10.1080/02671520500192985
• Revell, L.(2002). Children ’s Responses to character education. Educational Studies. 28(4), 421-431.Doi number:http://dx.doi.org/10.1080/0305569022000042426
• Sarı, E.(2005). Öğretmen adaylarının değer tercihleri: Giresun eğitim fakültesi örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 3(10),73-88.
• Sezer, T.(2008). İlköğretim 6.sınıf sosyal bilgiler dersinde sorumluluk değerinin öğretimine ilişkin öğretmen görüşleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Superka, D.P., Ahrens,C.,Hedstrom,J,E.,Ford,L.,J. ve Johnson,P,L.(1976). Values education sourcebook: conceptual approaches, materials analyses, and an annotated bibliography. Social Science Education Consortium ERIC Clearinghouse For Social Studies Social Science Education
• Tay, B. (2009). Prospective teachers’ views concerning the values to teach in the course of social sciences. Social and Behavioral Sciences, 1, 1187-1191.
• Tepecik,B.(2008). Sosyal bilgiler dersinde sorumluluk değerinin kazandırılmasına ilişkin öğretmen görüşleri. Eskişehir Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Theodore, Philip. A. (1986). A study of attitudes concerning values and values education held by students and faculty members at the Univeristy of South Alabama. PhD Thesis. University of Alabama
• Turan, S. ve Aktan,D.(2008). Okul hayatında var olan ve olması düşünülen sosyal değerler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi Bahar,6(2), 227-259.
• UNESCO. Sinclair, M. (2004). Learning to live together: building skills, values and attitudes for the twent-fisrt century. Geneva: International Bureau of Education.
• Yapıcı, A. ve Zengin, Z. S. (2003). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin değer tercih sıralamaları üzerine psikolojik bir araştırma: Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(4), 173-206
• Yeşil, R. ve Aydın, D. (2007). Demokratik değerlerin eğitiminde yöntem ve zamanlama. TSA, 11( 2), 65-84.
• Yiğittir,,S. ve Öcal,A.(2011). Lise tarih öğretmenlerinin değerler ve değerler eğitimi konusundaki görüşleri. KMÜ Sosyal ve Ekonomı̇ k Araştırmalar Dergı̇si 13 (20), 117- 124
• Whitney, Iris.B.(1986). The status of values education in the middle and junior high schools of Tennessee. PhD Thesis. Tennessee State University from http://digitalscholarship.tnstate.edu/dissertations/AAI8802627