OSMANLILAR’DA BATI’DAN KÜLTÜR AKTARMASI ÜZERİNE

Yıl 2004, Cilt: 1 Sayı: 1, 195 - 200, 30.06.2004

Halil İnalcık

Öz

İlim, kültürün bir parçasıdır, ilim metodlarının yayılışını, bu çerçevede ince- lemek gerektiği kuşkusuz bir gerçektir1. Fakat, kültür değişimi ile kültür eleman- larının aktarılması (cultural borrowings) ayrı süreçlerdir2. Bir anlayışa göre, acculturation, kültür değişimi, bir kültürü belirleyen temel-değerler sisteminde değişiklik demektir. Gelenekçi toplumlarda ise, temel değerler sistemini din belirler3. Bazı sosyologlar ve tarihçiler, belli bir kültürün, meselâ Avrupa kültürünün hümanizm kadar Hıristiyan dininin bir sentezi olduğunu ileri sürerler. Bir bölüm tarihçiler ise, Avrupa medeniyetinin akılcı ve hümanist karakteriyle insanlığın ortak mirası olduğu, onun i ç i n her l a i k toplumun esas k ü l t ü r ü olabileceği noktasında birleşirler. Tabii, kültürü bir değeı-sistemi olarak benimseyenlerin, bu sonuncu yorumu kabul etmelerine imkân yoktur. Başka deyimle, sonunda yine, kültür değişimi sorusu, kültürü nasıl anladığımız ve yorumladığımız noktasına gelir, düğümlenir.

Anahtar Kelimeler

OSMANLI, BATI’, KÜLTÜR AKTARMASI

Kaynakça

• B. Barber, Science and tlıe Social Order, Glencoe: Free Press 1952; R. K. Merton, Social Theory and Social Structure, Glencoe: Free Press 1949, kısım 4. Ziya Gökalp, Turkish Nationalism and Western Civilization, çeviren ve neşreden Niyazi Berkes, New York: Columbia University Press, 1959; C. Geertz, The Interpretation of Cultures, New York: Basic Books, 1973, 97-125.
• M.D. Sahlins, Evolution and Culture, Ann Arbor: Univ. of Michigan Press, 1960; E. E. Hagen, On the Theory of Social Change, Homewood: Dorsey, 1962.
• Z. Gökalp, op. cit, 89-109. MN. Berkes, The Developnıent of Secularism in Tıırkey, Montreal: McGiıll University Press,