A Comparison of International Norms and Turkey’s National Maritime Legislation on Accessibility and Safety of Disabled Passengers in Maritime Transportation

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 2, 129 - 142, 20.11.2020

Fatih Yılmaz

https://doi.org/10.26650/JTL.2020.0013

Öz

Providing easy and accessible transportation to persons with disabilities is a responsibility imposed by the Convention on the Rights of Persons with Disabilities (2006) of the United Nations (UN) to the States Parties. The issue of accessibility in maritime transportation is regulated by the norms of the Maritime Organisation (IMO) and the European Union (EU). These international norms have been transposed onto national legislation with various regulations adopted at different times and scopes, especially Law No. 5378 on Diasabled Persons. The aim of this study is to carry out an analysis to compare the norms of the IMO and EU and the national legislation of Turkey on accessibility and safety of disabled passengers in maritime transportation, and to identify gaps in national legislation, if any. In accordance with this aim, the relevant international norms and topics have been examined. Then, Turkey’s national legislation on accessibility and safety of disabled passengers in terminals and ships has been analyzed compared with the norms of the IMO and EU. It has been concluded that Turkey’s national legislation has widely covered the relevant IMO and EU requirements. Additionally, some recommendations concerning effective implementation and the gaps identified, which include particularly training of the relevant personnel of ships/terminals, have been also presented

Anahtar Kelimeler

Maritime transportation, Passenger transportation, Disabled passengers, Accesibility in transport, Safety in transport

Deniz Ulaşımında Engelli Yolcuların Erişilebilirlik ve Emniyetine İlişkin Uluslararası Normlar ile Türkiye’nin Ulusal Denizcilik Mevzuatının Karşılaştırması

Öz

Engellilere kolay ve erişilebilir ulaşım imkânları sunulması, Birleşmiş Milletler (BM) Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme (2006)’nin taraf ülkelere yüklediği bir sorumluluktur. Deniz ulaşımında erişilebilirlik konusu ise, Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) ve Avrupa Birliği (AB) normları ile düzenlenmiştir. Söz konusu uluslararası normlar, başta 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun olmak üzere farklı zamanlarda ve kapsamlarda kabul edilen çeşitli düzenlemeler ile ulusal mevzuata aktarılmıştır. Bu çalışmada; deniz ulaşımında engelli yolcuların erişilebilirlik ve emniyetine ilişkin IMO ve AB normları ile Türkiye’nin ulusal mevzuatının karşılaştırması ve varsa ulusal mevzuattaki boşlukların belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla; öncelikle engellilik ve erişilebilirlik kavramları, dünyada ve Türkiye’de engellilerin durumu, engellilerin ihtiyaçları ve çevresel etkenler, Türkiye’de denizyolu ile yolcu taşımacılığının durumu, BM’nin “evrensel tasarım” ilkesi gibi literatüre ilişkin konular sistematik olarak incelenmiştir. Akabinde, yolcu gemilerinde/terminallerde engellilerin erişilebilirliği ve emniyetine ilişkin IMO ve AB normlarına göre Türkiye’nin ulusal mevzuatına yönelik bir boşluk analizi yapılmıştır. Sonuçta ise, incelenen IMO ve AB normlarının büyük ölçüde Türkiye’nin ulusal mevzuatına aktarılmış durumda olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, yolcu terminalleri ve gemilerindeki ilgili ve sorumlu personelin erişilebilirlikle ilgili eğitimlerine ağırlık verilmesi konusu başta olmak üzere belirlenen bazı boşluklar ve etkin uygulama hakkında öneriler de sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Deniz ulaşımı, Yolcu taşımacılığı, Engelli yolcular, Ulaşımda erişilebilirlik, Ulaşımda emniyet

Kaynakça

• Acar, E. ve Sey, Y. (2006). Teknolojik yenilik üzerine kalitatif bir araştırma deneyimi. ITÜ Dergisi Mimarlık, Planlama, Tasarım, 5(2): Kısım 1, 56.
• Birleşmiş Milletler (BM). (2006). Convention on the Rights of Persons with Disabilities (CRPD). 25.09.2019 tarihinde https://www.un.org/development/desa/disabilities/convention-on-the-rights-of-persons-with-disabilities.html adresinden erişildi.
• Birleşmiş Milletler (BM) Department of economic and social affairs (DESA). (2019). Ageing and Disability. 25.09.2019 tarihinde https://www.un.org/development/desa/disabilities/disability-and-ageing.htmladresinden erişildi.
• Denizcilik Genel Müdürlüğü. (2020). Kabotaj Hattı İstatistikleri. 14.09.2020 tarihinde tarihinde https://denizcilikistatistikleri.uab.gov.tr/kabotaj-hatti-istatistikleri adresinden erişildi.
• Deniz Yolu ile Yapılacak Düzenli Seferlere Dair Yönetmelik. (2010). 03.10.2019 tarihinde http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.14463&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch= adresinden erişildi.
• Duman, Ü. (2017). evrensel tasarımın kamusal yapılarda engelliler için önemi: K.T.T.C. İçişleri Bakanlığı binasının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Yakın Doğu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Lefkoşa.
• Dünya Sağlık Örgütü (WHO). (2011). Dünya engellilik raporu – yönetici özeti (Türkçe). 25.09.2019 tarihinde http://siteresources.worldbank.org/TURKEYINTURKISHEXTN/Resources/455687-1328710754698/YoneticiOzeti.pdf adresinden erişildi.
• Engelliler Hakkında Kanun. (2005). 25.09.2019 tarihinde http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5378.pdf adresinden erişildi.
• Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2018). Engelli ve yaşlı bireylere ilişkin istatistiki bilgiler –İstatistik Bülteni Ekim 2018. 25.09.2019 tarihinde https://www.tuseb.gov.tr/enstitu/tacese/yuklemeler/ACSHB_2018_engelli_istatistiki_bilgiler.pdf adresinden erişildi.
• Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Yönetmeliği (EİDY). (2013). 03.10.2019 tarihinde https://ailevecalisma.gov.tr/uploads/eyhgm/uploads/pages/2016-07-sayili-erisilebilirlik-izleme-ve-denetleme-formlari-hakkinda-genelge/erisilebilirlik-ek-3-vapurlar.pdf adresinden erişildi.
• European Council. (2009). Directive 2009/45/EC of the European Parliament and of the Council of 6 May 2009 on Safety Rules and Standards for Passenger Ships. 03.10.2019 tarihinde https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2009:163:0001:0140:EN:PDF adresinden erişildi. Gemilerin Teknik Yönetmeliği (GTY). (2009). 03.10.2019 tarihinde http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.13556&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch= adresinden erişildi.
• International Maritime Organisation (IMO). (1996). MSC/Circ.735- Recommendation on the Design and Operation of Passenger Ships to Respond to Elderly and Disabled Persons’ Needs. 03.10.2019 tarihinde https://puc.overheid.nl/nsi/doc/PUC_1834_14/1/ adresinden erişildi.
• İstanbul Bilgi Üniversitesi (İBÜ). (2019). Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme. 25.09.2019 tarihinde https://humanrightscenter.bilgi.edu.tr/tr/content/132-engellilerin-haklarna-iliskin-sozlesme/ adresinden erişildi.
• Kıyı Tesislerine İşletme İzni Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik. (2007). 03.10.2019 tarihinde http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.11118&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=kıyı%20tesislerine adresinden erişildi.
• Langford, G., Raymond, Franck, R.E., Huynh, T., Lewis, I.A. (2018). GAP Analysis: Rethinking the Conceptual Foundations. 5th Annual Acquisition Research Symposium of the Naval Postgraduate School, May 14-15, California. 03.10.2019 tarihinde https://apps.dtic.mil/dtic/tr/fulltext/u2/a493822.pdf adresinden erişildi.
• Mace, R.L. (1998). A Perspective on Universal Design. Designing for the 21st Century: An International Conference on Universal Design. FAIA.
• Şehirler Arası Yolcu Taşıma Hizmeti İle Servis ve Turizm Taşımacılığı Hizmetinin Erişilebilir Hâle Getirilmesine Dair Yönetmelik. (2017). 03.10.2019 tarihinde https://ailevecalisma.gov.tr/eyhgm/mevzuat/ulusal-mevzuat/yonetmelikler/sehirler-arasi-yolcu-tasima-hizmeti-ile-servis-ve-turizm-tasimaciligi-hizmetinin-erisilebilir-hale-getirilmesine-dair-yonetmelik/ adresinden erişildi.
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. (1982). 25.09.2019 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2709.pdf adresinden erişildi.
• Usta, A. (2012). Bilimsel Araştırmalarda yapısal etmenler ve evreler. İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi İdari Bilimler, 1(1), 102-103.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yolcu Gemilerinin Emniyetine ve Gemilerdeki Yolcuların Kayıt Altına Alınmasına İlişkin Yönetmelik (YGEY). (2007). 03.10.2019 tarihinde http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.11770&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=yolcu%20gemilerinin adresinden erişildi.