A GEOGRAPHICAL OVERVIEW of TRAFFIC ACCIDENTS LEADING to DEATH or INJURY in TÜRKİYE BETWEEN THE PERIOD of 2012-2021

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 2, 1 - 20, 30.12.2022

Hüseyin Şahbaz

https://doi.org/10.58606/jwgdp.1179588

Öz

The findings obtained from this study, which aims to examine the fatal accidents and the accidents resulting in injuries in Turkey between the period of 2012-2021 geographically, are as follows: During the specified period, there were 1,710,652 traffic accidents with death and injury in Turkey. 55,592 people died in these traffic accidents. The number of people who lost their lives due to traffic accidents is almost as much as the population of Greenland in 2020. 77.12% of those who lost their lives in accidents are men and 22.88% are women. This shows that traffic accidents are one of the most important reasons for the short life expectancy at birth for men in the country. 2,827,769 people were injured in these traffic accidents. The number of people injured in traffic accidents is almost the same as the population of Albania in 2020. Traffic accidents occurred in summer with a maximum of 31.08% and in winter with a minimum of 19.09%. 75.82% of the accidents took place inside the residential zones and 24.18% occurred outside the residential zones. Among the vehicles involved in the accidents, automobiles took the biggest share with 51.49%. Accordingly, in order to reduce traffic accidents, what needs to be done by both the public and the citizens is to give priority to public transportation. The provinces with the highest accident rate per million population in the country are respectively; Muğla, Kilis and Burdur.

Anahtar Kelimeler

Road Traffic Accidents, Deaths, Injuries, Population Characteristics, Turkey

2012-2021 Döneminde Türkiye’de Ölüm veya Yaralanmayla Sonuçlanan Trafik Kazalarına Coğrafi Bir Bakış

Öz

2012-2021 döneminde Türkiye’deki ölümlü yaralanmalı trafik kazalarını, coğrafi açıdan incelenmeyi amaçlayan bu çalışmadan elde edilen bulgular şunlardır: Belirtilen dönemde Türkiye’de 1.710.652 ölümlü yaralanmalı trafik kazası meydana gelmiştir. Bu trafik kazalarında 55.592 kişi ölmüştür. Trafik kazası sebebiyle hayatını kaybedenlerin sayısı, neredeyse Grönland’ın 2020 yılındaki nüfusu kadardır. Kazalarda hayatını kaybedenlerin %77,12’si erkek, %22,88’i ise kadındır. Bu durum ülkede doğuştan beklenen ortalama yaşam süresinin erkeklerde kısa olmasının en önemli sebeplerinden birinin, trafik kazaları olduğunu göstermektedir. Yine bu trafik kazalarında 2.827.769 kişi de yaralanmıştır. Trafik kazalarında yaralanan insan sayısı ise neredeyse Arnavutluk’un 2020 yılındaki nüfusu kadardır. Trafik kazaları; en fazla %31,08 ile yaz, en az ise %19,09 ile kış mevsiminde meydana gelmiştir. Kazaların %75,82’si yerleşim yeri içinde, %24,18’i ise yerleşim yeri dışında gerçekleşmiştir. Kazalara karışan araçlar içinde de en büyük payı, %51,49 ile otomobiller almıştır. Buna göre trafik kazalarını azaltmak için gerek kamu ve gerekse vatandaşlar açısından yapılması gereken şey, toplu taşımaya öncelik verilmesidir. Milyon nüfus başına düşen kaza ortalamasının ülkede en yüksek olduğu illerse sırasıyla; Muğla, Kilis ve Burdur’dur.

Anahtar Kelimeler

Karayolu Trafik Kazaları, Ölümler, Yaralanmalar, Nüfus Özellikleri, Türkiye

Kaynakça

• Alavcı, T., Gümüş, G., Tekin, M. E., Tekeş, B. ve Üzümcüoğlu, Y. (2021). “Kişilik Özellikleri ve Risk Algısının Motosiklet Kullanım Tarzı İle İlişkisi”. DEÜ SBE Dergisi, 23(1). 299-320.
• Al-Balbissi, A. H. (2003). “Role of Gender in Road Accidents”. Traffic Injury Prevention, 4(1), 64–73. doi: 10.1080/15389580309857
• Alıcıoğlu, B., Yalnız, E., Eşkin, D. ve Yılmaz, B. (2008). Injuries associated with motorcycle accidents. Acta Orthopaedica et Traumatologica Turcica, 42(2), 106-111.
• Altun, A. H. (t.y.). Elektrikli Bisiklet ve Scooterlara Dikkat. Erişim adresi https://www.mmo.org.tr/konya/basin-aciklamasi/elektrikli-bisiklet-ve-scooterlara-dikkat
• Arıkan-Öztürk, E. (2016). “Türkiye’deki İllerin Trafik Risk Endeksi”. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 22(6), 405-412. doi: 10.5505/pajes.2015.93446
• Avcı, S. (2005). “Ulaşım Coğrafyası Açısından Türkiye’nin Ulaşım Politikaları ve Coğrafî Sonuçları”. Ulusal Coğrafya Kongresi Bildiri Kitabı, İstanbul, 87-96.
• Aydın, F. ve Oral, M. (2018). “Türkiye’de Karayolu Ulaşımının Tarihsel Gelişimi”. Journal of Awareness, 3, 257-266. doi: 10.26809/joa.2018548635
• Bahar, O. (2008). “Muğla Turizminin Türkiye Ekonomisi Açısından Yeri ve Önemi”. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 61-80.
• Balgores Motor Group (t.y.). Are accidents more common in the summer than in the winter?. https://www.balgores.com/are-accidents-more-common-in-the-summer-than-in-the-winter/ (7 Haziran 2022).
• Başıbüyük,. A. (2005). “Doğu Anadolu Bölgesinde Nüfusun Cinsiyet ve Yaş Yapısı”. Doğu Coğrafya Dergisi, 14, 67-94.
• Can, A. (2008). Gelişen Burdur. Burdur Ticaret ve Sanayi Odası.
• Çağlar-Kuyumcu, Z. C. ve Aslan, H. (2018). “Ölümlü ve Yaralanmalı Trafik Kazalarının Parametrik Veri Madenciliği Analizi: Sakarya Örneği”. Academic Perspective Procedia, 1(1), 1221-1231. doi: 10.33793/acperpro.01.01.193
• Çoban, A. (2014, Ekim). “Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Nüfus ve Nüfus Hareketleri”. TÜCAUM VIII. Coğrafya Sempozyumu, 329-340. Ankara Üniversitesi, Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi.
• Doğanay, H. (1997). Türkiye Beşeri Coğrafyası. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Ekren, N. (1999, Şubat). Büyük şehirlerin ekonomik gelişimi ve geleceği: İstanbul’a ilişkin bir değerlendirme. İ. Öztürk (Ed.), Kent Yönetimi ve Çevre Sorunları Sempozyumu (Cilt: 2) içinde (50-61 ss.). İBB, İSTAÇ Genel Müdürlüğü.
• Elitaş, T. ve Keskin, S. (2015). “At, Avrat, Silah" Kavrayışı Bağlamında Dan Bilzerian'ın Sosyal Medyadaki "Erkek" Profili”. Tarih Okulu Dergisi, 8(XXIV), 561-574. doi: http://dx.doi.org/10.14225/Joh771
• Evren, M. (2013). Trafik Kazalarının Soruşturulmasında Kusur Tespitine Yardımcı Disiplinler Arası Ekip Çalışmasının Gerekliliği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• FIA Otomobil ve Toplum Vakfı. (2011). Kasklar Karar Organları ve Uygulayıcılar İçin Karayolu Güvenliği El Kitabı. Ankara: Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri Başkanlığı Yayınları.
• Göç İdaresi Başkanlığı. (2021). İkamet İzinleri, Geçici Koruma. Erişim adresi https://www.goc.gov.tr/ikamet-izinleri (20 Şubat 2022).
• Güneş, S. (2012). “Türk Toplumu ve Otomobil”. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25, 213-230.
• Gürer, N. (2004). “Trafikte Yol, Çevre ve Meteorolojik Faktörler”. II. Trafik Şurası. Ankara: 385-399.
• Høye, A. K. (2021). Safety Effects of Cross Section Elements. Oslo: Institute of Transport Economics.
• İBB. (2020). 2020 Faaliyet Raporu. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi.
• İslamoğlu, G. (2019, Mart). Trafik ve Kaza Veri Analitikleri. AUSDER 1. Uluslararası Akıllı Ulaşım Sistemleri Zirvesi. Akıllı Ulaşım Sistemleri Derneği. doi:10.13140/RG.2.2.30627.27685
• Kahraman, M. (2018). Menteşe Yöresinde Şehirler ve Şehirleşme: Muğla Şehri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Kapluhan, E. (2014). “Ulaşım Coğrafyası Açısından Türkiye’de Karayolu Ulaşımının Tarihsel Gelişimi ve Mevcut Yapısı”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(33), 426-439.
• Karadayı, E. (2002). “Türkiye'deki Trafik Kazalarının Oluşma Sebeplerinin Araştırılması ve Eskişehir-Bozüyük Karayolunun Geometrik Standartlarının Yol Güvenliği ile Olan İlişkisinin İncelenmesi.” Trafik ve Yol Güvenliği Kongresi, 110. Ankara.
• Karakuş, O. (t.y.). Türkiye’deki Trafik Kazalarına İstatistiksel Bir Bakış.
• https://www.caginpolisi.com.tr/eski_sitemiz/117/7-8-9-10-11-12.htm (4 Haziran 2022).
• Karaşahin, M. ve Terzi, S. (2003). “Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Isparta-Antalya-Burdur Karayolunun Kara Nokta Analizi”., Mühendislik Bilimleri Dergisi, 9(3), 305-311.
• Karayolları Trafik Yönetmeliği. (1997). TC Resmî Gazete (23053, 18 Temmuz 1997).
• Karluk, S. R. (2009). Cumhuriyetin İlanından Günümüze Türkiye Ekonomisinde Yapısal Dönüşüm. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• KGM. (2009). Devlet Yolları Trafik Akımı Özellikleri ve Trafik Parametreleri. Ankara: Karayolları Genel Müdürlüğü.
• Kondu, M. (1975). Türkiye’de Planlı Dönemde Yatırımların Dağılımı ve Dengeli Kalkınma. Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı.
• Moya, M., Expósito, F. ve Ruiz, J. (2000). “Close Relationships, Gender, and Career Salience”. Sex Roles, 42(9), 825-846. doi: 10.1023/A:1007094232453
• Özen, M. ve Zorlu, F. (2018). “Türkiye’de Devlet Karayollarında Kaza Oranlarının ve Kaza Örüntüsünün Analizi”. Teknik Dergi, 29(5), 8589-8604.
• Paksoy, H. M., Kılınç, E. ve Koçarslan, H. (2015). İç Savaştan Kaçarak Kilis’te Yaşamını Sürdüren Suriyelilerin Kilis’in İktisadi, Ticari ve Sosyal Yaşamına Etkileri. Kilis: Kilis 7 Aralık Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Yönetim Birimi.
• Razi-Ardakani, H., Ariannezhad, A. ve Kermanshah, M. (2018, Haziran). “A Study of Sex Differences on Road Crash Severity”. Proceedings of the 3rd International Conference on Civil, Structural and Transportation Engineering. Niagara Falls, Canada, 113, 1-14. doi: 10.11159/iccste18.113
• Sarıtaş, H., Genç, A. ve Avcı, T. (2018). “Türkiye’de Enerji İthalatı, Cari Açık ve Büyüme İlişkisi: Var ve Granger Nedensellik Analizi”. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14(2), 181-200.
• Solakoğlu-Uçar, M., Bakırcı, N. ve Harmancı, H. (2006). “İstanbul'daki Motosikletli Kuryelerde İş Kazası Niteliğindeki Trafik Kazaları”. TTB Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi , 7(25) , 48-52 .
• Steg, L. (2003). “Can Public Transport Compete With The Private Car?”. IATSS Research, 27(2), 27-35. doi: 10.1016/S0386-1112(14)60141-2
• TC İçişleri Bakanlığı (2021). 81 İl Valiliğine Kademeli Normalleşme Tedbirleri Genelgesi Gönderildi. https://www.icisleri.gov.tr/81-il-valiligine-kademeli-normallesme-tedbirleri-genelgesi-gonderildi (7 Haziran 2022).
• The World Bank. (t.y.). All Countries and Economies. https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL?most_recent_value_desc=false (30 Mayıs 2022).
• Tolan, B. (1991). “Aile, Cinsiyet ve Cinsel Roller”. Türk Aile Ansiklopedisi 1. Cilt. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu, 208-214.
• Tombaklar, Ö. H. (2002). “Çocuklar ve Trafik Kazaları”. Uluslararası Trafik ve Yol Güvenliği Kongresi. Ankara: Gazi Üniversitesi, 1-17.
• Tuncel, M. (1992). Burdur. İslâm Ansiklopedisi. 6, 426-429. İstanbul: TDV İSAM.
• TÜİK. (2013). Trafik Kaza İstatistikleri (Karayolu) 2012. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu.
• TÜİK. (2014). Karayolu Trafik Kaza İstatistikleri, 2013. Erişim adresi https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Road-Traffic-Accident-Statistics-2013-18510
• TÜİK. (2014). Trafik Kaza İstatistikleri (Karayolu) 2013. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu.
• TÜİK. (2015). Karayolu Trafik Kaza İstatistikleri, 2014. Erişim adresi https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Road-Traffic-Accident-Statistics-2014-18760
• TÜİK. (2016). Karayolu Trafik Kaza İstatistikleri, 2015. Erişim adresi https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Karayolu-Trafik-Kaza-Istatistikleri-2015-21611
• TÜİK. (2017). Karayolu Trafik Kaza İstatistikleri, 2016. Erişim adresi https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Karayolu-Trafik-Kaza-Istatistikleri-2016-24606
• TÜİK. (2018). Karayolu Trafik Kaza İstatistikleri, 2017. Erişim adresi https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Karayolu%20-Trafik-Kaza-Istatistikleri-2017-27668#:~:text=%C3%9Clkemiz%20karayolu%20a%C4%9F%C4%B1nda%202017%20y%C4%B1l%C4%B1nda,ise%20%C3%B6l%C3%BCml%C3%BC%20yaralanmal%C4%B1%20trafik%20kazas%C4%B1d%C4%B1r.
• TÜİK. (2019). Karayolu Trafik Kaza İstatistikleri, 2018. Erişim adresi https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Karayolu-Trafik-Kaza-Istatistikleri-2018-30640
• TÜİK. (2020). Karayolu Trafik Kaza İstatistikleri, 2019. Erişim adresi https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Karayolu-Trafik-Kaza-Istatistikleri-2019-33628
• TÜİK. (2021). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr (27 Mayıs 2022).
• TÜİK. (2021). Karayolu Trafik Kaza İstatistikleri, 2020. Erişim adresi https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Karayolu-Trafik-Kaza-Istatistikleri-2020-37436
• TÜİK. (2022). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr (20 Haziran 2022).
• TÜİK. (2022). Karayolu Trafik Kaza İstatistikleri, 2021. Erişim adresi https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Karayolu-Trafik-Kaza-Istatistikleri-2021-45658
• Tüylüoğlu, Ş. ve Albayrak, A. S. (2010). “Hayat Pahalılığı ve Türkiye’de İllerin Hayat Pahalılığı Sıralamasını Belirleyen En Önemli Faktörlerin Ridge Regresyon Analiziyle İncelenmesi”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 63-91.
• Uyurca, Ö. (2018). Ankara İlinde Meydana Gelen Trafik Kazalarının Mekânsal ve Mekânsal Olmayan Analizi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Yeni Binyıl Sürücü Kursu. (t.y.). Motor Ehliyetleri. Erişim adresi https://yenibinyil.net/motor-ehliyetleri/