The Place of Gakh Rayon in Azerbaijan's Hazelnut Production

Yıl 2024, Sayı: 5, 50 - 60, 14.06.2024

Sabina Çetinkaya

https://doi.org/10.58606/jwgdp.1466120

Öz

One of the important production areas of hazelnut, whose homeland is Anatolia and especially the Eastern Black Sea coast, is Caucasus. Azerbaijan and Georgia, two Caucasian countries, are generally in the top ten in the world hazelnut production ranking. Especially in Azerbaijan, hazelnut agriculture has been developing rapidly in recent years. Gah Rayon is one of the six rayons in the Sheki-Zagatala Region of Azerbaijan, where most hazelnuts are produced. One important economic activity in Gah, an agricultural and animal husbandry district, is fruit growing. It is known that physical and human geographical conditions shape farming activities and production. Gakh Rayon, located northwest of Azerbaijan, has suitable climatic and soil conditions for hazelnut cultivation. The humid temperate climate seen especially in the middle and high mountainous lands in the northern part of Gah Rayon has enabled the development of hazelnut cultivation throughout history. In addition, hazelnut trees also grow wild in the forests in this region. Hazelnut cultivation is mainly developed in the northern parts of the rayon and the Eyrichay Valley. This research focused on hazelnut cultivation, which is the most important economic activity in Gah Rayon. The study took into account the geographical conditions of the rayon. Both qualitative and quantitative data were collected and analyzed using a mixed research method. The study evaluated Gah Rayon's role in hazelnut production in Azerbaijan, and the quantitative data obtained from the Azerbaijan State Statistics Committee were interpreted using descriptive statistical techniques. Maps of the research area were created using ArcGIS 10.5. Hazelnut cultivation, which provides added value and employment to the national economy, is an economic activity that should be supported. Since hazelnut cultivation is an essential source of income for those living in this region, it has a large share in the economy of Gah Rayon. The reasons for the fluctuations observed in hazelnut production in the rayon over the years were investigated, and necessary suggestions were made.

Anahtar Kelimeler

Azerbaijan, Gah Rayon, Hazelnut, Hazelnut Cultivation

Azerbaycan Fındık Üretiminde Gah Rayonu’nun Yeri

Öz

Ana yurdu Anadolu ve özellikle de Doğu Karadeniz kıyıları olan fındığın önemli üretim alanlarından biri de Kafkaslardır. Kafkas ülkelerinden Azerbaycan ve Gürcistan ise dünya fındık üretimi sıralamasında genellikle ilk onda yer almaktadır. Özellikle, Azerbaycan’da fındık tarımı son yıllarda hızla gelişmektedir. Gah Rayonu, Azerbaycan’ın en çok fındık üretiminin yapıldığı Şeki-Zagatala Bölgesi’nde bulunan altı rayondan biridir. Tarım ve hayvancılık rayonu olan Gah’ta önemli ekonomik faaliyetlerden biri de meyveciliktir. Tarımsal faaliyetler ve üretimin fiziki ve beşeri coğrafi koşullara bağlı olarak şekillendiği bilinmektedir. Azerbaycan’ın kuzey batısında bulunan Gah Rayonu fındık yetiştiriciliği için uygun iklim ve toprak koşullarına sahiptir. Özellikle Gah Rayonu’nun kuzey kesimindeki orta ve yüksek dağlık arazilerde görülen nemli ılıman iklim burada tarih boyu fındık yetiştiriciliğinin gelişmesi için olanak sağlamıştır. Ayrıca, fındık ağaçları bu bölgedeki ormanlarda yabani şekilde de yetişmektedir. Fındık yetiştiriciliği daha çok rayonun kuzey kesimlerinde ve Eğriçay Vadisi’nde gelişmiştir. Bu araştırmada Gah Rayonu’nun en önemli ekonomik faaliyeti olan fındık yetiştiriciliği, rayonun coğrafi koşulları dikkate alınarak araştırılmıştır. Çalışmada karma araştırma yöntemi kullanılarak hem nitel hem de nicel veriler toplanmış ve analiz edilmiştir. Gah Rayonu’nun Azerbaycan’ın fındık üretimindeki rolü ile ilgili değerlendirme yapılmış, Azerbaycan Devlet İstatistik Komitesi’nden elde edilmiş nicel veriler betimsel istatistik tekniği kullanılarak yorumlanmıştır. Araştırma sahasının haritaları ArcGIS 10.5 programında çizilmiştir.
Ülke ekonomisine katma değer ve istihdam sağlayan fındık yetiştiriciliği, desteklenmesi gereken bir ekonomik faaliyettir. Fındık bu bölgede yaşayanlar için önemli bir gelir kaynağı olduğu için fındık yetiştiriciliğinin Gah Rayonu’nun ekonomisindeki payı büyüktür. Rayondaki fındık üretiminde yıllar içinde gözlenen dalgalanmaların nedenleri araştırılmış ve gerekli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Azerbaycan, Gah Rayonu, Fındık, Fındık Yetiştiriciliği

Kaynakça

• Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi (2020). Azərbaycan Respublıkası Dövlət Standartı. İNZİBATİ ƏRAZİ BÖLGÜSÜ TƏSNİFATI 2019. AZS882:2020, Resmi baskı
• Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi (2023, Aralık 1). Kənd təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı və balıqçılıq. (Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet İstatistik Komitesi’nin Resmi İnternet Sayfası (ADİK)) https://www.stat.gov.az/source/agriculture/
• Doğanay, H. (2012). Türkiye Fındık Meyveciliğindeki Yeni Gelişmeler. Doğu Coğrafya Dergisi, 17 (27), 1-22.
• Doğanay, H. & Coşkun,O. (2015). Tarım Coğrafyası, 3.Baskı. Pegem Akademi
• Əyyubov, Ə. (2001). İqlim ehtiyatları ve problemləri. Azərbaycan Respublikasının Regional Coğrafi Problemləri. Qax Rayonu. B. Budaqov (Ed.) Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisi H.Aliyev adına Coğrafya Enstitüsü, Şeki Bölgesel Bilim Merkezi (s.44-48). İsmayıl NPM
• Food and Agriculture Organization, FAO (2023, Aralık 1). Crops and livestock products. https://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL
• Qurbanov, İ., Əliyev V., Xankişiyeva, E. & Bəyəhmədov, İ. (2017). Dünyada Fındıq İstehsalı. Azərbaycan Aqrar Elmi, s. 57-63.
• Xəlilov, M. (2014). Azerbaycan’ın Bitki Örtüsü. Azərbaycan Respublikasının Coğrafiyası. Fiziki Coğrafiya. I CİLD Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisi H.Aliyev adına Coğrafya Enstitüsü. Avrupa Yayın Evi
• İbrahimov, Z. (2018). Qərzəkli meyvə bitkiləri. Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi
• İslam, A. (2019). Fındık ıslahında gelişmeler. Akademik Ziraat Dergisi, Cilt: 8, Özel Sayı: 167-174
• Koday, S. (2002). Bursa İlinde Meyvecilik. 29. Coğrafya Meslek Haftası, Bildiriler. 109-126.
• Məmmədov, E. & Əlizadə, Z. (2001). Geoloji - Geomorfoloji Problemləri və Mineral Xammal Ehtiyatları. Azərbaycan Respublikasının Regional Coğrafi Problemləri. Qax Rayonu B. Budaqov (Ed.). Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisi H.Aliyev adına Coğrafya Enstitüsü, Şeki Bölgesel Bilim Merkezi (s.41-44). İsmayıl NPM
• Müseyibov, M. (1998). Azərbaycanın Fiziki Coğrafiyası. Maarif
• Özbek, S. (1978). Özel Meyvecilik. Adana: Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları
• Ренгартен Г. А (2022). Селекционная Работа С Фундуком За Рубежом И В. Вестник КрасГАУ. № 7. 28–35