İnsan faaliyetlerinin doğal koşullardaki baskı ve etki boyutlarının artması, jeomorfolojik unsurlarda da değişimlere yol açmaktadır. Bu çalışmada Muğla ilinin kuzey ve batısındaki 6 ilçe kapsamında zamansal ve mekânsal açıdan farklı kriterler kullanılarak antropo-jeomorfolojik etki yoğunluğunun modellenmesi ve ilişkisel bağlantılarının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Antropo-jeomorfolojik ayak izi modeli 5 temel etki alanı ve 10 ana parametreden oluşmaktadır. Bu parametreleri; eğim, topografik rölyef, yol ağı, arazi kullanımı, maden sahalarının dağılışı, antropojenik baskı yoğunluğu, 40 yıllık NDVI ve NDBI analizleri, rölyef değişim yoğunluğu ve M-SLLAAC verileri oluşturmaktadır. Veriler, antropo-jeomorfolojik yaklaşım kapsamında korelasyona tabi tutulmuş, elde edilen kantitatif bulgularla, jeomorfolojik unsurlardaki baskı, değişim ve stresi ifade eden ayak izi yoğunluğunun dağılışı ortaya konmuştur. Model bulgularına göre araştırma sahası toplam alanının %4,7’si (270,3 km2) yüksek düzeyde antropo-jeomorfolojik ayak izi yoğunluğuna sahiptir. Bu sahalar, Batı Menteşe Dağları ve plato sahasındaki (Muğla-Yatağan arası ve Milas kuzeyi) maden alanları ile Bodrum yarımadası ve Güllük kıyılarında yoğunlaşmaktadır. Yüksek düzeyde antropo-jeomorfolojik ayak izinin olduğu sahalarda diğer alanlara göre rölyef değişimi ve arazi yüzey sıcaklığının (AYS) 4 kat artış gösterdiği saptanmıştır.
Antropojenk Jeomorfoloji İnsan Etkisi Rölyef Değişimi CBS Muğla
The increasing pressure and impact of human activities on natural conditions leads to changes in geomorphological elements. In this study, it is aimed to model the density of anthropo-geomorphological impact using different temporal and spatial criteria within the scope of 6 districts in the north and west of Muğla province and to determine their relational connections. Anthropo-geomorphological footprint model consists of 5 main impact areas and 10 main parameters. These parameters consist of slope, topographic relief, road network, land use, distribution of mining sites, anthropogenic pressure intensity, 40-year NDVI and NDBI analyses, relief change intensity and M-SLLAAC data. The data were correlated within the scope of anthropo-geomorphological approach, and the distribution of footprint density, which expresses the pressure, change and stress on geomorphological elements, was revealed with the quantitative findings obtained. According to the model findings, 4.7% (270.3 km2) of the total area of the research area has a high level of anthropo-geomorphological footprint density. These areas are concentrated in the western Menteşe Mountains and mining areas in the plateau area (between Muğla-Yatağan and north of Milas) and in the Bodrum peninsula and Güllük coasts. Relief change and land surface temperature (LSS) were found to increase 4 times in areas with high anthropo-geomorphological footprint compared to other areas.
Anthropogenic Geomorphology Human Impact Relief Change GIS Muğla
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Coğrafi Bilgi Sistemleri, Jeoformoloji ve Yüzey Örtü Süreçleri, Uzaktan Algılama |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 4 Nisan 2025 |
| Kabul Tarihi | 7 Haziran 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: 7 |