Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Toplumsal Cinsiyetin Ana Akımlaştırılma-sının Yönetimsel Yapıdaki Yansıması: Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Dairesi

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 2, 49 - 68, 06.01.2023

Seda Yücel , Can Azer

Öz

Dördüncü Dünya Kadın Konferansı’nda ulusal mekanizmaların kadın odaklı hareket seyrinin tartışmaya açılması, ana akımlaştırma stratejisinin bir yönetişim metodu olarak ulusal ve uluslararası gündeme taşınmasını sağlamıştır. Kadınların güçlendirilmesi amaçlayan Pekin Eylem Platformu, kadın –erkek arasındaki eşitliğin bir insan hakları meselesi; sosyal adaletin önemli bir şartı ve aynı zamanda kalkınma ve barışın vazgeçilmez bir önkoşulu olduğunu hatırlatarak, hükümetlere ve diğer aktörlere toplumsal cinsiyet eşitliğini tüm politika alanlarına yerleştirme konusunda açık çağrıda bulunmuştur. Bu düzlemde de kadınların ilerlemesini yaygınlaştıracak politikaların düzenlenmesi, uygulanması, yürürlüğe konması, izlenmesi, değerlendirilmesi, savunulması ve desteğin harekete geçirilmesi yönünde beklentiler dile getirilerek, tüm bunları üstlenecek ulusal mekanizmaların heterarşik dizge içerisinde işlerlik kazanabileceği bir yönetişim modelinin kurgulanması gerektiği belirtilmiştir. Çalışmamız bu düzlemden hareketle Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti özelinde ana akımlaştırma stratejisinin portresini çizmeye çalışacaktır. Bu bağlamda kurumsal yapı olarak inşa edilen Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Dairesi’nin yönetişim alanındaki işlevi değerlendirilerek, devlet feminizminin gelişimine bağlı olarak yasallaşan bu yönetimsel alanın eşitliği kurumsallaştırma ve eril düzeni dönüştürebilmedeki yetkinliği tartışmaya açılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal cinsiyet eşitliği, devlet feminizmi, ana akımlaştırılma, Kıbrıs Türk Cumhuriyeti

Kaynakça

• Aliefendioğlu, H. (2007). Kıbrıs’ta Kadın/Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları ve Kadın Hareketi Üzerine Bir Değerlendirme. Kıbrıs Araştırmalar Dergisi, 13 (33), 127-141.
• Bacchi, C. & Eveline, J. (2003). Mainstreaming and Neoliberalism: A Contested Relationship. Policy and Society, 22(2), 98-118.
• Bacchi, C. & J. Eveline. (2010). Gender Mainstreaming or Diversity Mainstreaming? The Politics of Doing. İçinde, C. Bacchi & J. Eveline (Eds.). Mainstreaming Politics, Adelaide: University of Adelaide, 311-334.
• Bacchi, C.J. Eveline, J. Binns, C. Mackenzie & S. Harwood. (2010). Gendering Practices and Feminist Theory. C. Bacchi & J. Eveline (Eds.) Mainstreaming Politics. Adelaide: University of Adelaide, 253-261
• Benhabib, S. (1997). The Generalized and The Concrete Other. Feminisms. S. Kemp & J. Squires (Ed.). Oxford: Oxford University Press.
• Beveridge, F., S. Nott & K. Stephen. (2000). Mainstreaming and the Engendering of Policy – Making: A Means to an End? Journal of European Public Policy, 7(3), 385– 405.
• Connell, R.W. (2019). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Daly, M. E. (2005). Gender Mainstreaming in Theory and Pratice. Social Politics: International Studies in Gender, State and Society,12 (3), 433- 450.
• Donovan, J. (2019). Feminist Teori, (Çev. A. Bora, F. Sayılan, M. Ağduk-Gevrek) İstanbul: İletişim Yay.
• Eveline, J. & C. Bacchi. (2005). What are We Mainstreaming When We Mainstream Gender? International Feminist Journal of Politics, 7 (4), 496-512.
• Foucault, M. (2016). Entelektüelin Siyasi İşlevi. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Frye, M. (1983). The Politics of Reality: Essays in Feminist Theory. Crossing Press: Freedom, 2-7.
• MacKinnon, A. C. (2020). Feminist Bir Devlet Kuramına Doğru. İstanbul: Metis Yay.
• March, J. G. ve J. P. Olsen. (1984). The New Institutionalism: Organizational Factors in Political Life. The American Political Science Review, 78(3), 734-749.
• Mazey, S. (2000). Introduction: Integrating Gender-Intellectual and Real World Mainstreaming. Journal of European Public Policy, 7(3), 333-345.
• Özdemir, N. (2020). Iris Marion Young Teorisine Genel Bir Bakış: Yapısal Adaletsizlik ve Adaletsizlikten Sorumluluğa İlişkin Sosyal Bağlantı Modeli. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 146, 247-329.
• Rao, A. & Kelleher D. (2005). Is There Life After Gender Mainstreaming? Gender & Development, 13(2), 57-69.
• Savran Acar, G. (2018). Feminizm Yazıları Kuramdan Politikaya, Ankara: Dipnot.
• Squires, J. (2005). Is Mainstreaming Transformative? Theorizing Mainstreaming in the Context of Diversity and Deliberation. Social Politics, 12(3), 366-388.
• Verloo, M. (2005). Displacement and Empowerment: Reflections on the Concept and Practice of the Council of Europe Approach to Gender Mainstreaming and Gender Equality. Social Politics, 12(3), 344-365.
• Walby, S. (2005a). Gender Mainstreaming: Productive Tensions in Theory and Practice. Social Politics: International Studies in Gender, State & Society, 12(3), 321–343.
• Walby, S. (2005b). Introduction: Comparative Gender Mainstreaming in a Global Era/ International Feminist Journal of Politics, 7(4), 453-470.
• Walby, S. (2021). Patriyarka Kuramı, Ankara: Dipnot.
• Young, I. M. (2006). Taking the Basic Structure Seriously. Perspectives on Politics, 4(1), 91-97.
• Young, I. M. (2011). Responsibility for Justice. Oxford: Oxford University Press.