Heteroseksüel Gençlerin Flört Şiddeti Üzerine Söylemleri

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 1, 93 - 112, 17.09.2022

Olga Çimen , Umut Şah

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de yaşayan heteroseksüel gençlerin flört şiddetine dair konuşmalarına kaynaklık eden ‘açıklayıcı repertuarlar’ın ve konuşmalar esnasında ortaya çıkan ‘ideolojik ikilemler’in incelenmesidir. Çalışmanın katılımcılarını 18-30 yaş aralığında 8 kadın ve 7 erkek oluşturmaktadır. Her bir katılımcıyla bireysel olmak üzere toplamda 15 ayrı görüşme yapılmıştır. Görüşmeler ses kayıt cihazına kaydedilmiş, bilgisayar ortamında yazılı hale dönüştürülmüş ve metinler söylem analizi ile incelenmiştir. Analiz sonucunda; ‘gelenek’, ‘biyolojik yapı’, ‘sevgi’ ve ‘ilişkinin doğası’olmak üzere olmak üzere dört açıklayıcı repertuara ulaşılmıştır. Bunlara ek olarak, ‘şiddet kabul edilemez/kabul edilebilir şiddet’şeklinde adlandırabileceğimiz bir ideolojik ikilemin söz konusu olduğu görülmüştür. Bulgulara genel olarak bakıldığında, geleneksel toplumsal cinsiyet normlarına dayalı beklentilerin karşılanmamasının flört şiddetinin sebebi olarak görülebildiği, şiddete meşruiyet kazandırabildiği ve partnerlerin ‘sevgi’yi sorgulamasına neden olabildiği görülmektedir. Söz konusu toplumsalcinsiyet normlarıyla bağlantılı olarak, katılımcılar ‘romantik ilişkinin doğası ve gereklilikleri’, ‘insanın ve/veya erkeğin biyolojik/doğal yapısı’ ve/veya ‘sevgi’ üzerinden flört ilişkilerinde görülen şiddeti olağanlaştırabilmekte, meşrulaştırmakta ve/veya şiddetin varlığını kabul etmeyebilmektedirler.

Anahtar Kelimeler

flört şiddeti, toplumsal cinsiyetsöylem analizi, açıklayıcı repertuarlar, ideolojik ikilemler

Kaynakça

• Arslan, A. (2020). Erkeklerde Cinsiyetçilik ve Meşrulaştırmaya Dair Söylemsel Bir İnceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi, İstanbul.
• Aslan, D., Vefikuluçay, D., Zeyneloğlu, S., Erdost, T. ve Temel, F. (2008). Ankara’daki İki Hemşirelik Yüksekokulunun Birinci ve Dördüncü Sınıflarında Okuyan Öğrencilerinin Flört Şiddetine Maruz Kalma, Flört İlişkilerinde Şiddet Uygulama Durumlarının ve Bu Konudaki Görüşlerinin Saptanması Araştırması: Teknik Rapor. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma Merkezi. http://www.huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/SayfaDosya/flort_siddeti.pdf
• Arkonaç, S. (2014). Psikolojide Söz ve Anlam Analizi. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Atakay, C. (2014). Romantik yakın ilişkilerde şiddetin öncülleri. Nesne Dergisi, 2(3), 1-9.
• Bianet (2021). https://bianet.org/kadin/bianet/133354-bianet-siddet-taciz-tecavuz-cetelesi-tutuyor (Erişim Tarihi: 20 Temmuz 2021)
• Billig, M., Condor, S., Edwards, D., Gane, M., Middleton, D. ve Radley., A. (1988). Ideological Dilemmas: A Social Psychology of Everyday Thinking. London: Sage.
• Bookwala, J., Frieze, I., Ryan, K. ve Smith, C. (1992). Predictors of dating violence: A multivariate analysis. Violence and Victims, 7(4), 297-311. https://doi.org/10.1891/0886-6708.7.4.297
• Burr, V. (2003). Social Constructionism. London: Routledge.
• CEDAW (1981). Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Tasfiye Edilmesine Dair Sözleşme.https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/kefe/belge/uluslararasi_belgeler/ayrimcilik/CEDAW/CEDAW_Sozlesmesi_ve_Ihtiyari_Protokolu.pdf
• Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği (ÇŞMD) (2017). Gençler Arası İlişkilerde Flört Şiddeti: Eğitimciler İçin Bilgilendirici Broşür. https://cinselsiddetlemucadele.org/wp-content/uploads/2017/07/flort-brosur-internet.pdf
• Spencer, R., Renner, L. ve Clark, C.J. (2016). Patterns of dating violence perpetration and victimization in U.S. young adult males and females. Journal of Interpersonal Violence, 31(15), 2576-97. https://doi.org/10.1177/0886260515579506
• Clarke, V. ve Braun, V. (2012). Toplumsal Cinsiyet. D. Fox, I. Prilleltensky ve S. Austin (Ed.), Eleştirel Psikoloji içinde (s.306-327). İstanbul: Ayrıntı.
• Demren, Ç. (2003). Erkeklik, Ataerkillik ve İktidar İlişkileri. A. Akın (Ed.), Toplumsal Cinsiyet, Sağlık ve Kadın içinde. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Dişsiz, M. ve Şahin, N.H. (2008). Evrensel bir kadın sağlığı sorunu: Kadına yönelik şiddet. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 1(1), 50-58.
• Dökmen, Z.Y. (2017). Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Gemici, İ. (2008). İlk Öğretim Kurumlarında Görülen Şiddetin Nedenleri ve Önlenmesine İlişkin Yönetici ve Öğretmen Görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Halpern, C.T., Oslak, S., Young, M., Martin, S. ve Kupper, L. (2001). Partner violence among adolescents in opposite-sex romantic relationships: Findings from the national langitudinal study of adolescent health. American Journal of Public Health, 91(10), 1679-1685.
• Hatipoğlu, S. (2010). Başkent Üniversitesi Öğrencilerinde Flört Şiddeti Prevalansı Anketi. Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi, Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı, Ankara.
• Kocacık, F. (2001). Şiddet olgusu üzerine. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(1), 1-7.
• Kocadaş, B., Özbulut, M. ve Özgür, Ö. (2010). Gençlik ve Şiddet: Toplumsal Alanda Şiddetin Yükselişi. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Mıhçıokur, S. ve Akın, A. (2015). Flört şiddeti - 'şiddet'li sevgi. Sağlık ve Toplum, 25(2), 9-15.
• Nightingale, H. ve Morrissette, P. (1993). Dating violence: Attitudes, myths, and preventive programs. Social Work in Education, 15(4), 225-233.
• Öngün, E. (2016). Üniversite Öğrencilerinin Kişilik Özelliklerinin Romantik İlişkileri Üzerine Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Polat, O. (2015). Şiddet. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 22(1), 15-34.
• Salman, Y. (2015). The Role Of Childhood Maltreatment and Witnessing Interparental Conflict on Dating Violence Through Psychological Distress. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Graduate School of Social Sciences of Bahçeşehir University, İstanbul.
• Sakarya, A.K. (2013). Üniversitede Öğrenim Gören Gençlerde Flörtte Şiddet. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Selek, P. (2008). Sürüne Sürüne Erkek Olmak. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Stone, A. (2015). Feminist Felsefeye Giriş. İstanbul: Otonom Yayıncılık.
• Wetherell, M. ve Potter, J. (1988). Discourse Analysis and the Identification of Interpretative Repertoires. C. Antaki (Ed.), Analysing Everyday Explanation: A Casebook of Methods içinde (168-183). London: Sage.
• Yaşar, M. R. (2017). İki şiddet arası kadın. Akademik Matbuat, 1(1), 1-19.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yumuşak, A. (2013). Üniversite Öğrencilerinin Flört Şiddetine Yönelik Tutumları, Toplumsal Cinsiyetçilik ve Narsistik Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.