Sürdürülebilir Kalkınma Sürecinde Yeşil Ekonomide Kadın Girişimciliğin Rolü

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 1, 1 - 22, 07.10.2024

Suna Köse

Öz

Dünyada insan nüfusunun, sanayileşmenin ve kentleşmenin hızla artmasına bağlı olarak, ortaya çıkan doğal kaynakların düzensiz kullanıldığı sınırsız üretim ve tüketim faaliyetleri, birçok çevre sorunlarına yol açmıştır. Doğanın tahrip edilmesi, ekolojik krizler gibi insanlığın karşı karşıya kaldığı, gelecek nesilleri tehdit eden çevre sorunlarının önlenebilmesi için sürdürülebilir kalkınmanın tamamlayıcı konumunda değerlendirilen yeşil ekonomi modelinde yeşil yakalı işler karakterize edilerek yeni girişimcilik faaliyetleri ortaya çıkmıştır. Bu noktada özellikle dünya nüfusunun yarısını oluşturan ve çevre bilincinin gelişmesinin ilk aşaması olan çevre farkındalığının oluşmasındaki önemli rollerinden dolayı kadınların, bir ülkenin kalkınmasında itici güç kabul edilen girişimcilik faaliyetlerinde yer alması ve desteklenmesi ayrı bir önem teşkil etmektedir. Bu çalışma, sürdürülebilir kalkınma sürecinde yeşil ekonomide kadın girişimcilerin rollerini açıklamaya yönelik literatür incelemesi sunmayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, nitel bir araştırma olarak tasarlanan çalışmada ilgili konu üzerine tanımlayıcı uluslararası ve ulusal literatür araştırması yapılmıştır. Veri toplama yöntemi olarak doküman analiz tekniği kullanılmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen bulgular ışığında, genel olarak kadınların, sürdürülebilir kalkınma sürecinde yeşil ekonomide girişimcilik faaliyetlerinde yer alabilmesi için karar alıcılar ve uygulayıcılar tarafından yüksek teknolojiye erişime izin veren yeşil büyüme politikaların oluşturulması, eğitim alması ve becerilerinin geliştirmesi üzerine yatırımların yapılması, sürdürülebilir kalkınmanın gerçekleştirilmesinde yeşil ekonomik büyümede önemli bir rol oynamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir kalkınma, yeşil ekonomi, girişimcilik, kadın girişimciliği, yeşil büyüme politikaları

Kaynakça

• Affholder, J., & Box, T. M. (2004). Struggles of female entrepreneurs. In Allied Academies International Conference. Academy of Entrepreneurship. Proceedings, 10 (1): 3-8. Jordan Whitney Enterprises, Inc.
• Aybas, M. & Özçelik, G. (2020). Entrepreneurship as a career choice for women: A successful case study from Turkey. In Macro and Micro-Level Issues Surrounding Women in the Workforce: Emerging Research and Opportunities, 4: 89-108.
• Aşıcı, A. A. (2012). İktisadi düşüncede çevrenin yeri ve yeşil ekonomi: Karşılaştırmalı bir analiz. Yeşil Ekonomi, (Ed. Ahmet Atıl Aşıcı, Ümit Şahin), Yeni İnsan Yayınevi, II. Baskı, İstanbul: 35-56.
• Ahi, B. ve Özsoy, S. (2015). İlkokullarda görev yapan öğretmenlerin çevreye yönelik tutumları: Cinsiyet ve mesleki kıdem faktörü, Kastamonu Eğitim Dergisi, 23 (1): 31-56.
• Barbier, E. B. (2012). The green economy post Rio+ 20. Science, 338(6109): 887-888. https://doi.org/10.1126/science.1227360
• Bilgili, M. Y. (2017). Ekonomik, ekolojik ve sosyal boyutlarıyla sürdürülebilir kalkınma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 10(49): 559-569. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2017.1608
• Bozkurt, Ö., Xheneti, M., & Vicky. (2022). On the front line of the circular economy: The entrepreneurial, identity and institutional work of a female entrepreneur towards the circular transition. Work, Employment And Society, 36(1): 156-166. https://doi.org/10.1177/09500170211043005
• Barbiroli, G. (2011). Economic consequences of the transition process toward green and sustainable economies: Costs and advantages. International Journal Of Sustainable Development & World Ecology, 18(1): 17-27. https://doi.org/10.1080/13504509.2011.541592
• Barbiroli, G., & Raggi, A. (2003). A method for evaluating the overall technical and economic performance of environmental innovations in production cycles. Journal of Cleaner Production, 11(4): 365-374. https://doi.org/10.1016/S0959-6526(02)00058-6
• Barbiroli, G. (1996). New indicators for measuring the manifold aspects of technical and economic efficiency of production processes and technologies. Technovation, 16(7): 341-356. https://doi.org/10.1016/0166-4972(96)00024-7
• Brand, U. (2012). Green economy–the next oxymoron? no lessons learned from failures of implementing sustainable development. Gaıa-Ecological Perspectives For Science And Society, 21(1): 28-32. https://doi.org/10.14512/gaia.21.1.9
• Bozlağan, R. (2005). Sürdürülebilir gelişme düşüncesinin tarihsel arka planı, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 50: 1011-1028.
• Bowen, D. D., & Hisrich, R. D. (1986). The female entrepreneur: A career development perspective. Academy of Management Review, 11(2): 393-407. https://doi.org/10.5465/amr.1986.4283366
• Calás, M. B., Smircich, L., & Bourne, K. A. (2009). Extending the boundaries: Reframing “entrepreneurship as social change” through feminist perspectives. Academy of Management Review, 34(3): 552-569. https://doi.org/10.5465/amr.2009.40633597
• Chen, X., Li, H., Qin, Q., & Peng, Y. (2021). Market-oriented reforms and china’s green economic development: An empirical study based on stochastic frontier analysis. Emerging Markets Finance And Trade, 57(4): 949-971. https://doi.org/10.1080/1540496X.2019.1694885
• DeMartino, R., & Barbato, R. (2003). Differences between women and men MBA entrepreneurs: exploring family flexibility and wealth creation as career motivators. Journal of Business Venturing, 18(6): 815-832. https://doi.org/10.1016/S0883-9026(03)00003-X
• Domaracká, L., Seňová, A., & Kowal, D. (2023). Evaluation of eco-innovation and green economy in eu countries. Energies, 16(2): 962. https://doi.org/10.3390/en16020962
• Ecevit, Y. (1993), Kadın girişimciliğin yaygınlaşmasına yönelik bir model önerisi”, kadın girişimciliğe özendirme ve destekleme paneli bildiriler ve tartışmalar (Devlet Bakanlığı Kadın ve Sosyal Hizmetler Müsteşarlığı Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü, Eğitim Serisi), 74: 15-34.
• Eagles, P. F, Demare, R. (1999). Factors influencing children's environmental attitudes. The Journal of Environmental Education, 30(4): 33-37. https://doi.org/10.1080/00958969909601882
• European Commission (2019) (2023, 7 Temmuz), What is The European Green Deal. European Commission: https:// Ec.Europa.Eu/ Commission/ Presscorner/ Api/ Files/Attachment/859152/What_İs_The_Europea N_Green_Deal_En.Pdf.Pdf.
• Goyal, J., & Grewal, H. S. (2017). Impact of environmental awareness on environmental attitudes a comparative study of males and females ın Uttarakhand, India . Indian Journal Of Health And Well-Being, 8 (12): 1468- 1471.
• Görmüş, A. (2019). Yeşil ekonominin istihdam üzerindeki yansımaları ve yeşil işler: Cinsiyet temelli bir modelleme ile ingiliz işgücü anketinden bulgular, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 76: 29-66.
• Grifford, R., Hay, R. & Boros, K. (1983). Individual differences in environmental attitudes, The Journal Of Environmental Education, 14: 19-23. https://doi.org/10.1080/00958964.1983.10801933
• Gustafsson, S., & Jacobsson, R. (1985). Trend in female labor force participationin Sweden . Journal of Labor Economics, 3 (1): 256-274.
• Güney, S. (2006). Kadın girişimciliğine genel bir bakış. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 1(1): 25-43.
• Halkos, G., & Gkampoura, E. C. (2021). Where do we stand on the 17 sustainable development goals? an overview on progress. Economic Analysis And Policy, 70: 94-122. https://doi.org/10.1016/j.eap.2021.02.001
• Hounshell, P. B. & Liggett, L. (1973). Assessing the effectiveness of environmental education. The Journal of Environmental Education, 5(2): 28-30. https://doi.org/10.1080/00958964.1973.10801810
• Hisrich, R.D. & Peters, M.P. (2002), Entrepreneurship, Fifth Edition, McGraw Hill.
• Iula-Emme (1997), Yerel gündem 21, Türkiye’de yerel gündem 21’lerin teşviki ve gelitirilmesi projesi bülteni, İstanbul, Kasım. İGDAŞ (İstanbul Gaz Dağıtım Anonim Şirketi) (1997); Dünya Dinleri ve Ekoloji Dizisi, 1, 2, 3, 4, 5, İGDAŞ Yayınları, İstanbul.
• International Labour Organization (ILO), (2023a, 4 Ağustos). https://www.ilo.org/.
• International Labour Organizational (ILO), (2023b, 15 Temmuz). https://www.ilo.org/ankara/areas-of-work/lang--tr/index.htm.
• International Labour Organization (ILO) (2015), Yeşil Ekonomide İnsana Yakışır İşler: Türkiye’den İyi Örnekler Vaka Çalışması / International Labour Organization (ILO) Office for Turkey, Ankara. https://www.ilo.org/tr/publications/yesil-ekonomide-insana-yakisir-isler-turkiyeden-iyi-ornekler-vaka-calismasi
• İrmiş, A., Durak, İ. ve Özdemir, L. ( 2017), Girişimcilik Anadolu Kent Girişimciliğinden Örnekler, Ekin Kitabevi, 2.Baskı, Bursa.
• Keskin, S. (2017). Kadın ve erkek girişimciler arasındaki farklılıklar. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1): 64-76.
• Kızılgöl, Ö. A. (2012). Kadınların işgücüne katılımının belirleyicileri: Ekonometrik bir analiz. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13 (1): 88-101.
• Kuşat, N. (2013). Yeşil sürdürülebilirlik için yeşil ekonomi: Avantaj ve dezavantajlari, Türkiye incelemesi. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 8(29): 4896-4916.
• Mastini, R., Kallis, G., & Hickel, J. (2021). A green new deal without growth?. Ecological Economics, 179: 106832. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2020.106832
• Lawson, R. (2006). An overview of green economics, International Journal of Green Economics, 1(2): 23-36. https://doi.org/10.1504/IJGE.2006.009335
• Loiseau, E., Saikku, L., Antikainen, R., Droste, N., Hansjürgens, B., Pitkänen, K., ... & Thomsen, M. (2016). Green economy and related concepts: an overview. Journal Of Cleaner Production, 139: 361-362. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2016.08.024
• Lobo, N. S. ( 2021). Ulusötesi şirketlerin doğa, müşterekler ve kadınların yaşamı üzerinde ilerlemesi. Şirket İktidarına Feminist Eleştiri, 1. Baskı, Ankara: 59-82.
• Lorek, S., & Spangenberg, J. H. (2014). Sustainable consumption within a sustainable economy–beyond green growth and green economies. Journal Of Cleaner Production, 63: 33-44. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2013.08.045
• Maziriri, E. T., Mapuranga, M., Maramura, T. C., & Nzewi, O. I. (2019). Navigating on the key drivers for a transition to a green economy: Evidence from women entrepreneurs in South Africa. Entrepreneurship and Sustainability Issues, 7(2): 1686-1703.
• Mealy, P., & Teytelboym, A. (2022). Economic complexity and the green economy. Research Policy, 51(8): 1-24. https://doi.org/10.1016/j.respol.2020.103948
• Mitić, N., Srebro, B., Popović, J., Kvrgić, G., & Dedjanski, S. (2021). Factors influencing the development of green women’s entrepreneurship in Serbia. Economics of Agriculture, 68(3), 627-645.
• Munasinghe, M. (1993). Environmental economics and sustainable development, 3, World Bank Publications. Wash. DC, USA.
• Munasinghe M. (2001), Sustainable development and climate change: Applying the sustainomics transdisciplinary meta-framework, International Journal of Global Environmental Issues, 1(1): 13-55. https://doi.org/10.1504/IJGENVI.2001.000970
• Navale, A. B. (2013). Developing entrepreneur skills for corporate work. Research Directions, 1(4):1-3.
• Nevena, P. (2016). Women in the green economy. Journal of Women’s Entrepreneurship and Education, (1-2): 97-110.
• Odabaşı, Y. (2005). Girişimcilik. T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No:1567, Eskişehir
• O'Neill, K., & Gibbs, D. (2016). Rethinking green entrepreneurship - fluid narratives of the green economy. Environment and Planning A: Economy and Space, 48(9): 1727-1749. https://doi.org/10.1177/0308518X16650453
• Özyol, A. İ. (2013). Sürdürülebilir yeşil kalkınma ve kadın. Fe Dergi, 5(2): 133-138. https://doi.org/10.1501/Fe0001_0000000105
• Okereke, C., Coke, A., Geebreyesus, M., Ginbo, T., Wakeford, J. J., & Mulugetta, Y. (2019). Governing green industrialisation in africa: assessing key parameters for a sustainable socio-technical transition in the context of ethiopia. World Development, 115: 279-290. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2018.11.019
• Özçağ, M., & Hotunluoğlu, H. (2015). Kalkınma anlayışında yeni bir boyut: Yeşil ekonomi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2): 303-324. https://doi.org/10.18026/cbusos.85473
• Pearce, D., Markandya, A., & Barbier, E. (1989). Blueprint 1: For A Green Economy (1st Ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315070223
• Pearce, D. (1992). Green economics. Environmental Values, 1(1): 3-13. https://doi.org/10.3197/096327192776680179
• Shuai, S., & Fan, Z. (2020). Modeling the role of environmental regulations in regional green economy efficiency of china: Empirical evidence from super efficiency dea-tobit model. Journal of Environmental Management, 261, 110227. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2020.110227
• Sumathi, K., Anuradha, T. S., & Akash, S. B. (2014). Green business as a sustainable career for women entrepreneurs in Indian opinion survey. Advances in Management, 7(5): 46-51.
• Jacobsen, N. B. (2006). Industrial symbiosis in kalundborg, Denmark: a quantitative assessment of economic and environmental aspects. Journal of Industrial Ecology, 10 (1‐2): 239-255. https://doi.org/10.1162/108819806775545411
• Johansson, A. (2002). Industrial ecology and industrial metabolism: Use and misuse of metaphors. R.U. Ayres, L.W. Ayres (Eds.), A Handbook Of İndustrial Ecology, Edward Elgar, Cheltenham, UK, 70-78.
• Toksöz, G. (2011). Kalkınmada Kadın Emeği. Varlık Yayınları.
• Turna, E. ve Baycan, T (2022), Yeşil Ekonominin İtici Gücü Olarak Yeşil Girişimcilik. Yeşil Ekonomi: Araştırmacılar Konferansı, İstanbul: 39-59
• Türkoğlu, Faruk, Milletin Efendisi Girişimci, Kayseri Ticaret Odası Yayınları, 60, Kayseri, 2007.
• T.C. Ticaret Bakanlığı (2021), Yeşil mutabakat eylem planı, https://ticaret.gov.tr/data/60f1200013b876eb28421b23/MUTABAKAT%20YE%C5%9E%C4%B0L.pdf
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2023, 7 Haziran), https://data.tuik.gov.tr/
• Türkiye Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER) (2023, 20 Mayıs), https://kagider.org/tr/
• Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)(2023, 5 Mayıs), https://tubitak.gov.tr/tr
• United Nations. (1987). Our common future. World commission on environment and development report. (2023, 1 Mayıs), https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/5987our-common-future.pdf
• United Nations, ( 2023, 30 Mayıs ), https://sdgs.un.org/goals#history
• UNEP (2011), Towards a green economy pathways to sustainable development and poverty eradication, (2023, 20 Mart). https://www.unep.org/resources/report/towards-green-economy-pathways-sustainable-development-and-poverty-eradication-10
• UN Commission on Sustainable Development, The Future We Want: Zero Draft of The Outcome Document (UNCSD, 2012), (2023, 28 Mayıs) https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/733FutureWeWant.pdf
• Yeşim, C., & Karataş, A. (2007). Yerel ekonomilerde kalkınmanın itici gücü olarak kadın. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2007(3): 251-261