“Zamane Kızları” Şiirinde Genç Türk Kızlarının Erkek Bakışındaki Temsili

Yıl 2024, , 25 - 54, 28.06.2024

Fatma Fulya Tepe

https://doi.org/10.21798/kadem.2024.145

Öz

Erken Cumhuriyet Türkiye’sinde kızlara ilişkin edebî temsiller, aynı dönemde kızlar üzerine yapılan ampirik araştırmaların bulgularından farklıdır. Ampirik çalışmalarda Cumhuriyet Kızı modeli; Cumhuriyet’in koruyucusu, babasının kızı olarak öne çıkmaktadır. Ancak edebiyatta kızlar hoppa, ne yapacağı belli olmaz, bilmecemsi, hayalperest olarak tasvir edilmektedir. Bu nitel çalışma, Selahattin Ertürk’ün 1941 yılında yazdığı “Zamane Kızları” adlı şiirine odaklanarak kızlar hakkındaki bulguları detaylandırmayı amaçlamaktadır. Çalışmada yorumsal içerik analizi kullanılmıştır. Bu şiirde kızlar sadece flört etme alanındaki faillikleri ile gösterilmektedir. Bu da kızların hayatta ciddi bir ilgileri veya kariyer planları olmadığı izlenimini vermektedir. Onlar için en önemli şey bir koca bulmaktır. Şiir, kızları güvenilmez olarak temsil ederek onları literatürde eğlence ve zevk düşkünü olmalarıyla üstün “İstanbul Hanımları” ya da “Tango Kadınlar” kategorisinin genç versiyonları olarak sunmaktadır. Bu da erken Cumhuriyet dönemi “Cumhuriyet kızı” kavramsallaştırmasının ötesine geçerek, kızlar konusundaki literatüre katkıda bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Zamane Kızları, Selahattin Ertürk, Erkek bakışı, kız çalışmaları, edebiyat sosyolojisi

A Study on the Poem “Zamane Kızları” (Girls of Today) Regarding the Representations of Young Turkish Girls from a Male-centered Perspective

Öz

Literary representations of girls in early Republican Turkiye differ from the findings of empirical research on girls in the same period. In empirical studies, the Republican Girl comes to the fore as the protector of the Republic and her father’s daughter. However, in literary fiction, girls are described as vagrant, unpredictable, enigmatic dreamers. This qualitative research aims to elaborate on those findings by studying Selahattin Ertürk’s poem “Zamane Kızları” from 1941. The poem will be analyzed via interpretive content analysis. In this poem, girls’ agency is manifested only within the field of dating. This, of course, gives the impression that the girls have no serious interests or career plans in life, and that the most important thing in life for them is to find a husband. The poem represents girls as untrustworthy in a male poet’s work, portraying them as younger versions of the pleasure-seeking and entertainment-oriented “Istanbul Ladies” or “Tango Women” categories in the literature. This goes beyond the Early Republican period’s concept of the Republican Girl, and makes a contribution to the literature on girls.

Anahtar Kelimeler

Zamane Kızları, Selahattin Ertürk, Male Gaze, Girls’ Studies, sociology of literature.

Kaynakça

• Akşit, E. E. (2005). Kızların sessizliği: Kız Enstitülerinin Uzun Tarihi. İletişim Yayınları.
• Akşit, E.E. (2015). Being a girl in Ottoman novels, İçinde B. Fortna (Ed.), Childhood in the late Ottoman empire and after (s. 93-114), Brill.
• Arat, Z. (1998). Educating the daughters of the republic, İçinde Z. F. Arat (Ed.), Deconstructing images of Turkish woman (s. 175-181), St. Martin’s Press.
• Atik, A. (2007). Lise son sınıf kız öğrencilerin cinsiyet rollerine ilişkin düşünceleri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Aytaş, G. (2014). Türk romanında genç kızlar. Journal Of World Of Turks, 6(2), 67-80.
• Bora, A. (2010). Annesiz kızlar: Modern babaların modern kızları. Folklor/Edebîyat, 16(61), 7-15.
• Butler-Kisber, L. (2018). Qualitative inquiry: Thematic, narrative and arts-based perspectives. Sage.
• Chein, I. (1981). Appendix: An introduction to sampling. İçinde L. H. Kidder (Ed.), Selltiz, Wrightsman, and Cook’s research methods in social relations (s. 418-441). Holt, Rinehart and Winston.
• Driscoll, C. (2008). Girls today-girls, girl culture and girl studies. Girlhood Studies, 1(1), 13-32.
• Drisko, J., & Maschi, T. (2016) Content analysis. Oxford University Press. Durakbaşa, A. (1998). Cumhuriyet döneminde modern kadın ve erkek kimliklerinin oluşumu: Kemalist kadın kimliği ve ‘münevver erkekler’, İçinde A. Berktay Hacımirzaoğlu (Ed.), 75. Yılda Kadınlar ve Erkekler, “Bilanço 98” Kitap Dizisi (s. 29-51). Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
• Durakbaşa, A., & İlyasoglu, A. (2001). Formation of gender identities in republican Turkey and women’s narratives as transmitters of ‘herstory’ of modernization. Journal of Social History, 35(1), 195-203.
• Erdem, Y.T. (2007). II. Mesrutiyet’ten Cumhuriyet’e kızların eğitimi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Ertürk, S. (1941). Zamane Kızları. Çankaya Matbaası. Giarelli, E., & Tulman L. (2003) Methodological issues in the use of published cartoons as data. Qualitative Health Research, 13(7) 945-956.
• Gonick, M., Renold, E. Ringrose J., & Weems, L. (2009). Rethinking Agency and Resistance What Comes After Girl Power?, Girlhood Studies, 2(2), 1-9.
• Harris, A. (2004). All about the girl: culture, power and identity. Routledge. Hawes, J.M. (1985). The strange history of female adolescence in the United States. Journal of Psychohistory, 13(1), 51-63.
• Işık, İ. (2006). “Ertürk, Selahattin”. Resimli ve metin örnekli Türkiye edebîyatçılar ve kültür adamları ansiklopedisi. C. 3. Elvan Yayınları.
• Kabasakal-Arat, Z.F. (2003). Where to look for the truth: memory and interpretation in assessing the impact of Turkish women’s education.
• Women’s Studies International Forum, 26(1), 57-68. Kearney, M.C. (2009). Coalescing: the development of girls’ studies. NWSA Journal, 21(1), 1-28.
• Lachover, E., Preis, H., & Peled, E. (2018). From research on girls to girlhood studies: exploring Israeli girlhood studies from an international and historical perspective. European Journal of Women’s Studies, 26(2),132- 149.
• Lüküslü, D. & Çelik, K. (2022). Gendering the NEET category: young NEET women in Turkey. Turkish Studies, (23)/2, 200-222.
• Mazzarella, S.R., & Pecora, N. (2007). Revisiting girls’ studies. Journal of Children and Media, 1(2), 105-125.
• Merriam, S.B. (2009). Qualitative research: a guide to design and implementation. Jossey-Bass.
• Mitchell, C., Reid-Walsh, J., & Kirk, J. (2008). Editorial: welcome to this inaugural issue of girlhood studies: an interdisciplinary journal (GHS). Girlhood Studies, 1(1), v-xiii.
• Mitchell, C., & Reid-Walsh, J. (2008). Introduction to the girl culture encyclopedia, İçinde C. Mitchell ve J. Reid-Walsh (Ed.), Girl culture: an encyclopedia (s. xxiii-xxxii).Greenwood Press.
• Mitchell, C. (2016). Charting girlhood studies, Girlhood and the politics of place, (s. 87-103). Berghahn Books.
• Owton, H. (2017). Doing poetic inquiry. Palgrave Macmillan. Öncü A. (1981). Turkish women in professions: why so many?, In N. Abadan-Unat in collaboration with D. Kandiyoti, & M. B. Kıray, (ed.), Women in Turkish society (pp. 181-193). Leiden: Brill.
• Tepe, F.F. (2014). Women’s liberation in Turkey before the 1980s: the case of Nezihe Kurtiz. Journal of International Women’s Studies, 15(2), 299-318.
• Tepe, F.F. (2019). Babaların kızların eğitimi ve kariyeri için verdiği destek ve bu desteğin sınırları: Erken Cumhuriyet döneminden bir örnek. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 303-308.
• Uytun, G.M. (2003). “Ertürk, Selahattin”. Türk dünyası edebîyatçıları ansiklopedisi. C. 3. Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Wald, G. (1998). Just a girl? Rock music, feminism, and the cultural construction of female youth, Signs, 23(3), 585-610.
• White, J.B. (1995). An unmarried girl and a grinding stone: a Turkish girl’s childhood in the city, İçinde E. Warnock Fernea (Ed.), Children in the muslim middle east (s. 257-267). University of Texas Press.
• Yalçın, H.C. (1935). Edebîyatımızda genç kız tipi. Yedigün Dergisi, 112, 7.
• Zürcher, E.J. (2016). Modernleşen Türkiye’nin tarihi. 33. Baskı. İletişim Yayınları