AİLENİN KARŞILADIĞI TEMEL PSİKOLOJİK İHTİYAÇLAR

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 1, 54 - 73, 01.06.2015

Mustafa Koç

Öz

A raştırmanın temel amacı, hayatta kalma, ait olma ve sevgi, güç, özgürlük ve eğlence olarak belirlenen temel psikolojik ihtiyaçlar açısından ailenin profilini çıkarmaktır. Bir başka deyişle ailenin, bu temel psikolojik ihtiyaçlardan en çok hangisini karşıladığı ve en az ya da hiç karşılamadığı ihtiyacın hangisi olduğunu belirlemektir. Araştırmanın diğer amacı ise, ailenin temel psikolojik ihtiyaçları karşılama düzeyinin demografik özellikler açısından farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemektir. Araştırma 400 anne ve 400 baba olmak üzere toplam 800 ebeveyn ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veriler “Yapılandırılmış Görüşme Formu” ile toplanmıştır. Form iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, katılımcılara ait demografik bilgilerin elde edildiği ifadeler bulunmaktadır. Ikinci bölümde ise, ailenin karşıladığı temel psikolojik ihtiyacın hangisi olduğunu belirlemeye yönelik maddeler bulunmaktadır. Veriler frekans ve yüzdelikler şeklinde verilmiş, aynı zamanda grafikle de gösterilmiştir. Yapılan analizler sonucunda; ilk sırada yer alan ailenin karşıladığı temel psikolojik ihtiyaçlar sırasıyla; hayatta kalmak, ait olma ve sevgi, güç, özgürlük ve eğlence şeklinde sıralanmıştır. Cinsiyet değişkenine göre karşılaştırıldığında erkek ebeveynler kadın ebeveynlerden daha yüksek düzeyde ailenin hayatta kalma temel psikolojik ihtiyacını karşıladığını belirtirken, kadın ebeveynler erkeklerden daha yüksek oranda ait olma ve sevgi temel psikolojik ihtiyacının aile tarafından karşılandığını belirtmişlerdir

Anahtar Kelimeler

Glasser, Gerçeklik Terapisi, Temel Psikolojik Ihtiyaçlar, Aile

Kaynakça

• Bozanoğlu I. (2012). Akademik Güdülenme Destek Programı. S. Erkan ve A. Kaya (Ed.), Deneysel Olarak Sınanmış Grupla Psikolojik Danışma ve Rehber- lik Programları (C. III, s. 1-18). Ankara: Pegem.
• Burger, J.M. (2006). Kişilik. Istanbul: Kaknüs.
• Cihangir-Çankaya, Z. (2009). Özerklik Desteği, Temel Psikolojik Ihtiyaçların Doyu- mu ve Öznel Iyi Olma: Öz-Belirleme Kuramı. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (31), 23-31.
• Corey, G. (2008). Psikolojik Danışma, Psikoterapi Kuram ve Uygulamaları. Ankara: Mentis.
• Çalık, T., Özbay, Y., Özer, A., Kurt, T ve Kandemir, M. (2009). Ilköğretim Okulu Öğrencilerinin Zorbalık Statülerinin Okul Iklimi, Prososyal Davranışlar, Temel Ihtiyaçlar ve Cinsiyet Değişkenlerine göre Incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 15 (4), 555-576.
• Çelikkaleli, Ö., Gökçakan, N ve Çapri, B. (2005). Lise Öğrencilerinin Bazı Psikolo- jik Ihtiyaçlarının Cinsiyet, Okul Türü, Anne ve Baba Eğitim Düzeyine göre Incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2), 245-268.
• Duran C., Büber, H ve Gümüştekin, E. G. (2013). Girişimcilik Hislerine Eğitimin Katkısı: Kütahya MYO Makine Programı Örneği. Girişimcilik ve Kalkın- ma Dergisi, 8 (2), 33-56.
• Erdem, A.R. (1997). Içerik Kuramları ve Eğitim Yönetimine Katkıları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 68-76.
• Glasser, W. (1985). Discipline Has Never Been The Problem and isn’t The Problem Now. Theory Into Practice, 24 (4), 241–246. doi:10.1080/00405848509543181.
• Glasser, W. (1997). Choice Theory and Student Success. Education Digest, 63 (3), 16-22.
• Gündoğdu, R. ve Yavuzer, Y. (2012). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Öznel Iyi Oluş ve Psikolojik Ihtiyaçlarının Demografik Değişkenlere göre Incelenmesi. Meh- met Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (23), 115-131.
• Hamurcu, H. ve Sargın, N. (2011). Lise Öğrencilerinin Boyun Eğme Davranışları Ile Psikolojik Ihtiyaçları Arasındaki Ilişkinin Incelenmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31 (2), 171-187.
• Hillis, P. M. (2008). Choice Theory, Metacognition, and A Life Experience: Self- Integrity Following Change. International Journal of Reality Therapy, 28 (1), 57-62.
• Irak, D. U. (2012). Işyerinde Birey-Çevre Uyumu: Kuramsal Yaklaşımlar ve Örgütsel Psikolojideki Yeri. Türk Psikoloji Yazıları, 15 (30), 12-22.
• Kaner, S. (1993). Kontrol Kuramı ve Gerçeklik Terapisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 26 (2), 569-585.
• Karahan, T. F. ve Sardoğan, M. E. (2004). Psikolojik Danışma ve Psikoterapide Ku- ramlar (2. Baskı). Samsun: Deniz Kültür.
• Kuru, E. ve Baştuğ, G. (2006). Bayan ve Erkek Futbolcuların Psikolojik Ihtiyaçlarının Cinsiyet Değişkenine Göre Incelenmesi. Ankara Üniversitesi Beden Eği- timi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4 (3), 117-126.
• Nigar, F. (2014). Ortaokul Öğrencileri ile Yatılı Bölge Ortaokul Öğrencilerinin Öznel Iyi Oluş ve Temel Psikolojik Ihtiyaçlar Düzeyinin Karşılaştırılması. (Ya- yımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat. file:///C:/Users/cc/Downloads/361658.pdf
• Özmen, A. (2006). Seçim Kuramına ve Gerçeklik Terapisine Dayalı Öfkeyle Başa Çıkma Eğitim Programının ve Etkileşim Grubu Uygulamasının Sürekli Öfke Düzeyi Üzerindeki Etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30 (2), 19-36.
• Tanrıkul, T. (2013). Siber Zorbalikla Ilgili Değişkenlerin Incelenmesi ve Gerçeklik Terapisi Yönelimli Bir Müdahale Programinin Siber Zorbaca Davraniş- lar Üzerindeki Etkisi (Yayınlanmış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Toker, B. (2007). Demografik Değişkenlerin Iş Tatminine Etkileri: Izmir’deki Beş ve Dört Yıldızlı Otellere Yönelik Bir Uygulama. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8 (1), 92-107.