Türkiye’de Kent Yoksulluğu ile Mücadelede Kadın Gönüllülerin Rolü

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 1, 71 - 88, 01.06.2016

Büşra Küçükkayış Bilgin

Öz

Bu çalışma kent yoksulluğu ile mücadelede sivil inisiyatifin bir parçası olarak kadın gönüllülerin etkinliği üzerine yoğunlaşmıştır. Çalışmada öncelikle yoksulluk ve kent yoksulluğu terimleri açıklanmıştır. Türkiye’de kent yoksulluğu meselesi özellikle kadınlarla ilişkisi bakımından ele alınmıştır. Günümüzde yoksulluğun kentsel mekanlarda belirli bölgelere yoğunlaşmasını ifade eden bu olgu ayrımcılık, dışlanma, yoksunluk, işsizlik gibi kavramlara ilişkilidir. Buna göre kentlerdeki yoksulluktan en fazla etkilenen grupların başında kadınlar gelmektedir. Kadın gönüllülerin yoksul kadınların sorunlarını çözmek için gösterdiği empati, yoksullukla mücadelede yeni bir kapı aralayacak potansiyele sahiptir. Özellikle büyük kentlerde kadınların başlattığı birçok sosyal dayanışma projesi kentlerdeki yoksulluğu ve fırsat eşitsizliğini gidermede olumlu sonuçlar doğurmuştur. Kadın gönüllülerin bu çabaları kadın ve yoksulluk ilişkisi üzerinde tersine bir okuma yapmamıza imkan verecek niteliktedir. Bu bağlamda çalışmanın odak noktası olan kadın gönüllülerin yoksulluğa karşı mücadelede olumlu etkisini aktarabilmek için çeşitli sivil toplum kuruluşlarında çalışan yahut sosyal medya aracılığıyla bireysel yardım çalışmaları yürüten 9 gönüllü kadınla derinlemesine mülakat yapılmıştır. Çalışmada öncelikle yoksulluk, kent yoksulluğu, gönüllülük ve kadın gönüllülüğü kavramsal olarak işlenmiştir. Ardından katılımcıların aktarımlarından elde edilen veriler içerik bakımından analiz edilmiş ve kategorize edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk, Kadın yoksulluğu, Kent yoksulluğu, Gönüllülük, Kadın

The Role of Women Volunteers in Fighting against Urban Poverty in Turkey

Öz

T his study focuses on women who have volunteered to fight against urban poverty as an effective civil initiative. Firstly, the study outlines the terms poverty and urban poverty. Secondly, it debates the problem of urban poverty in Turkey regarding its relation with women. Urban poverty has been a new by-product of industrialization, migration and new social circumstances in the cities. As a new social phenomenon the term urban poverty, which highlights the concentration of poverty in the specific districts of the cities, has been highly connected with discrimination, exclusion, deprivation and unemployment. Furthermore, it has been observed that urban poverty has had its greatest impact on women. A great number of women are obliged to be the head of their families due to divorces, diseases and indifference. Moreover, women tend to use various facilities for fighting against poverty more effectively for the sake of their parents or children than men. Women volunteers have showed empathy with poor women to solve their problems. Hence, this situation has potential in developing new ways to fight against poverty. Many social solidarity projects launched by women, especially in big cities have shown positive results in overcoming poverty and inequality in these urban areas. In this regard, I have conducted interviews with nine women who are working at NGO’s and women volunteers who organized charity campaigns on social networks in order to contextualize the positive effects of volunteering on the fight against poverty

Anahtar Kelimeler

Poverty, Women’s poverty, Urban poverty, Volunteering, woman

Kaynakça

• Akgün G. ve Kahraman T. (2003). “Bir Yaşam Sorunsalı Yoksulluk ve Kent Mekanına Yansı- maları”, Planlama Dergisi, 1, 94-101.
• Alptekin D. (2014). “Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Örüntüsünde Kadının Yoksulluğu ve Yoksunlukları”. Abdullah Topçuoğlu vd. (ed.), Yoksulluk ve Kadın. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 15-34.
• Altuntaş, N. (2012). Türkiye’de Farklılıklarına Rağmen Kadınlar: Post Feminist Çağda Türki- ye’de Farklı Kadın Konumları. Ankara: Orion Kitabevi.
• Agerhem, S. (2004). “Volunteering in South Asia and South East Asia”: http://www.world- volunteerweb.org/fileadmin/docdb/pdf/2006/IFRC_Asia_volunteer_05.pdf (15 Şu- bat 2016).
• Çakı, F. (2014). “Türk Sosyolojisinde Yeni Bir Alan: Gönüllülük Araştırmalar”. Sosyoloji Der- gisi. 3.29, 185-209.
• Demars, W. E. (2005). NGO’s and Transnational Networks: Wild Cards in World Politics, Londra: Pluto Press.
• Engincan, P. (2015). “Kentsel Dönüşümün Sonuçları: Kent Yoksulluğu/Yoksunluğu ve Top- lumsal Dışlanma”. İdealkent Dergisi, 16, 107-122.
• Gürsel, S., H. Levent, R. Selim ve Ö. Sarıca. (2000). Türkiye’de Bireysel Gelir Dağılımı ve Yok- sulluk/Avrupa Birliği ile Karşılaştırma, İstanbul: Lebib Yalkın Yayınları.
• Habermas, J. (2015). Kamusallığın Yapısal Dönüşümü. Mithat Sancar ve Tanıl Bora, (çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Harvey, D. (2009). Social Justice and City, Georgia: The University of Georgia Press.
• İncedal S. (2013). Türkiye’de Yoksulluğun Boyutları: Mücadele Politikaları ve Müdahale Araç- ları. Ankara: (Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü).
• Kaygalak, S. (2001). “Yeni Kentsel Yoksulluk, Göç ve Yoksulluğun Mekansal Yoğunlaşması: Mersin/Demirtaş Mahallesi Örneği”, Praksis, 2, 124-172.
• Küçükömer, İ. (1994). Cuntacılıktan Sivil Topluma: Yön ve Ant Yazıları, İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Özel, M. (2015). “Kentsel Yoksulluk ve Türkiye’de Yerel Yönetimlerin İşlevleri”, İdealkent Dergisi, 16, 155-182.
• Person S. ve E. Özdalga. (1999). Sivil Toplum, Demokrasi ve İslam Dünyası, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• The Public Policy and Management Institute the Comittee of the Regions (PPMI). (2010). “Mobility of Young Volunteers Across Europe”. http://cor.europa.eu/en/documenta- tion/studies/Documents/Mobility-of-young-volunteers-%20across-Europe/EN.pdf (15 Mayıs 2016)
• Sarıbay, A. Y. (2005). Sivil Toplum’da Ahlak: Universitas mı, Societas mı?, Sivil Toplum: Fark- lı Bakışlar, İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Shamima, A. (2006). NGOs in International Politics, Bloomfield: Kumarian Press.
• Singer, A. (2008). Charity in Islamic Society, Cambridge: Cambridge University Press.
• Sipahi, E. B. (2006). “Yoksulluğun Küreselleşmesi ve Kentsel Yoksulluk: Ekonomik ve Sosyal Boyutlarıyla Konya Örneğinde Yoksulluk”, Selçuk Üni., İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi. 11, 173-189.
• Şener, Ü. (Eylül, 2009). Kadın Yoksulluğu, Tepav Değerlendirme Raporu. http://www.tepav. org.tr/upload/files/1271312994r5658.Kadin_Yoksullugu.pdf (23 Şubat 2016).
• Topçuoğlu, A., Aksan, G. ve Alptekin D. (2014). Yoksulluk ve Kadın, İstanbul: Ayrıntı Yayın- ları.
• Vural, N. B. (2009). “Türkiye’de Kadın Emeği ve Çocuk Bakım Hizmetleri Üzerine Bir Çer- çevelendirme Denemesi”. T. C. Maltepe Üni. Fen Edebiyat Fak. Dergisi, 1, 18-38.
• Yıldırım, E. (2006). “Osmanlı Toplumunda Kadınların Kamusal Alan Etkinliği ve Avrat Pa- zarı”, Kadın Çalışmaları Dergisi, 1, 24-29.
• __________. (Şubat, 2008). Kadın Hayırseverliğinin Sivil Topluma Dönüşümü: HEKVA Ör- neği. http://www.hekva.org.tr/icons/makaleler.html (16 Şubat 2016).