The Role of Family in Religious Education for Child

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 1, 39 - 60, 01.06.2017

Süleyman Gümrükçüoğlu

Öz

Childhood is the most important time period of human life in terms of development. Throughout this dynamic period, religious beliefs, attitudes and behaviors of youth and adulthood are shaped. The most influential factor in this process is family which is not only responsible for meeting child’s biological, psychological, social and emotional needs, but is also responsible for satisfying the need to believe. For this reason, it is family’s duty to ensure that child develops religious senses and imparts knowledge of religion. Accordingly, Allah has burden family with the responsibility of transferring and teaching religious values to child. In this respect, there is a great responsibility for parents who know the principles and methods of child’s physical and spiritual development.In other words, the success of religious education in childhood depends on family relations, love, trust and tolerance, balanced and decisive attitudes of the parents. Otherwise, inconsistent behavioral methods and discipline applied by family may cause child to develop negative attitudes toward religion in the future

Anahtar Kelimeler

Religous Education of Child, Role of Family in Religious Education, Principles and Methods in Religious Education.

Çocuğun Din Eğitiminde Ailenin Rolü

Öz

Çocukluk dönemi, gelişim açısından insan hayatının en önemli zaman dilimidir. Dinamik bir zaman dilimi olan bu süreçte, gençlik ve yetişkinlik döneminin dinî inanç, tutum vedavranışlarının temeli atılmaktadır. Bu dönemde çocuğun gelişiminde en önemli etken ailedir. Aile sadece çocuğun biyolojik, psikolojik, sosyal ve duygusal ihtiyaçlarını karşılamakla sorumlu olmayıp, onun inanma ihtiyacını da tatmin etmekle görevlidir. Bu sebeple çocukta din duygusunun uyanması ve gelişimi, dinî bilgilerin kazandırılması görevi aile kurumuna aittir. Ailenin bu fonksiyonundan dolayı Allah, aileye dinî değerleri aktarma ve öğretme sorumluluğunu yüklemiştir. Bu sorumluluğun yerine getirilmesinde, çocuğun maddî ve manevî gelişiminin ilke ve yöntemlerini bilen, bilinçli ebeveynlere büyük sorumluluk düşmektedir. Sağlıklı ve etkili bir din eğitimi için bu son derece önemlidir. Din eğitiminin çocukluk döneminde başarıya ulaşması, sevgi, güven ve hoşgörü üzerine oluşturulmuş aile içi ilişkilere, ailelerin dengeli ve kararlı tutumlarına ve doğru bir disiplin anlayışına bağlıdır. Aksi takdirde, aile tarafından uygulanan tutarsız davranış yöntem ve disiplin türleri, çocuğun gelecekte dine karşı olumsuz bir tutum geliştirmesine sebep olabilir

Anahtar Kelimeler

Çocuğun Din Eğitimi, Ailenin Din Eğitiminde Rolü, Din Eğitiminde İlke ve Yöntemler

Kaynakça

• Abdurrezzak, M. S. (1970). Musannafu Abdirrezzâk, Beyrut.
• Acluni, M. ( ty.). Keşfü’l-hafa ve Müzilü’l-ilbas. Dımeşk: Mektebetü’t-Ğazali.
• Akdoğan, A. (2002). Geleneksel Toplumdan Modern Topluma Geçişte Dini Hayat. İstanbul: Rağbet Yay.
• Aktan, H. (2002). “Kefâet”, DİA.
• Altıntaş, H. (1981). “Çocukluk Devresinde Ailede Din Eğitimi”, Türkiye 1. Din Eğitimi Semi- neri, Ankara: AİV Yay.
• Apaydın, H. (2001) “Aile İçi İletişimin Çocuğun Dinsel Gelişimine Etkisi,” Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. Say. 12-13 (Samsun).
• Arıkan, A. (2015). Kur’an’a Göre Âile Saâdetini Oluşturan Temel Unsurlar. İstanbul Üniversi- tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Mastır Tezi.
• Armaner, N.(1989). Din Psikolojisine Giriş, Ankara: Ayyıldız Matbaası.
• Atar, F.(2006). “Muharremât”, DİA.
• Apaydın, H. Y.(2013). “Velâyet”, DİA.
• Ay, M. E. (1993). Çocuklarımıza Allah’ı Nasıl Anlatalım. İstanbul: Timaş Yay.
• Ay, M. E. (2006). Ailede ve Okulda İdeal Din Eğitimi. İstanbul: dk Yay.
• Aydın, B. (2002). “Gelişimin Doğası”. Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi. Ed.: Binnur Yeşil Yap- rak, Ankara: Pegem A Yay.
• Aydın, M. Z(2015). Ailede Ahlak Eğitimi. İstanbul: TimaşYay.
• Ayhan, H. (1986). Eğitime Giriş ve İslâmiyetin Eğitime Getirdiği Değerler. İstanbul: Damla Yay.
• Aynî, M. bin. A.( ty.). Umdetu”l-Kârî Şerhu Sahîhi”l-Buhâr. Beyrut: Dâru”l-Fikr.
• Başaran, İ. E. (1996). Eğitim Psikolojisi, Ankara. Gül Yay.
• Baymur, F. (1952). Yeni Doğmuş Çocuk ve Süt Çağında Eğitim, Ankara: MEB Yay.
• Bayraklı, B. (1989). İslâm’da Eğitim, İstanbul: İFAV Yay.
• Bayraklı, B. (2005). “Kur’an’ı Kerime Göre Ailede Çocuk Eğitimi”. İslâm’da Aile ve Çocuk Terbiyesi Sempozyumu. İstanbul: Ensar Neşr.
• Bayraklı, B. (1994). “Eğitimin Doğum Öncesi Boyutu”. İslâm’da Aile ve Çocuk Terbiyesi Sem- pozyumu. İstanbul: İSAV Yay.
• Bayraktar, M. F. (1994). İslâm Eğitiminde Öğretmen-Öğrenci Münâsebetleri. İstanbul: İFAV Yay.
• Bayraktar, M. F. (1995). “Ailenin Eğitim Görevi”. Din Eğitimi•Araştırmaları Dergisi. sy. 2, (İstanbul).
• Beecher, C. (1964). Religious Training of Children in School, the Family and the Church. New York: Harper and Brothers Publishers.
• Bilgili, F. M. (2005). Çocuğun Din Eğitimi ve Karşılaşılan Güçlükler. İstanbul: Beyan Yay.
• Bilgin, B. (1995). Eğitim Bilimi ve Din Eğitimi. Ankara: Yeni Çizgi Yay.
• Bilgin, B. & Selçuk, M.(1999). Din Öğretimi ve Özel Öğretim Yöntemleri. Ankara: Gün Yay.
• Buhâri, M. İ. (1987). Sahihu’l-Buhari, Beyrut: Dâruİbn Kesir.
• Buhâri, M. İ. (2005). el-Edebü’l-Müfred.,thk: Ferîd Abdülazîz el-Cindiyyi. Kahire: Dâru’l- Hadîs
• Cebeci, S. (2003). Öğretmen ve Öğrenme Süreçlerinde Dini İletişim, İstanbul: İz Yay.
• Cebeci, S. (2005). Din eğitimim Bilimi ve Türkiye’de Din Eğitimi, Ankara: Akçağ Yay.
• Cevziyye, K. (2014). Kur’an ve Sünnete Göre Çocuk Ahkâmı (trc: Mahmut Kısa). İstanbul: Kitap Dünyası Yay.
• Cihandide, Z. N. (2014). Okul Öncesi Din ve Ahlak Eğitimi. İstanbul: DEM Yay.
• Çamdibi, H. M. (2003). Din Eğitiminde İnsan ve Hayat. İstanbul: Çamlıca Yay.
• Dodurgalı, A. (1996). Ailede Çocuğun Din Eğitimi, İstanbul: İFAV Yay.
• Ebû Dâvud., S. İ. S. (1998). Kitâbü’s-Sünen; thk: Muhammed Avvame. Cidde: Darü’l-Kıble li’s-Sekafeti’l-İslâmiyye.
• Elkind, D. (1980). “The Role of Play in Religious Education,” Religious Education Vol. 75, no. 3.
• Erden, M., Akman, Y.(ty.). Eğitim Psikolojisi, Ankara: Arkadaş Yay.
• Erkal, M. (1999). Sosyoloji, İstanbul: Der Yay.
• Gazâli, H. M. ( 1986). İhyâu ‘Ulûmi’d-Dîn,İstanbul: Temel Neşriyat.
• Goldman, R.( 1971). Readiness for Religion: A Basis for Developmental Religious Education. New York: Seabury Pres.
• Gökşen, C. (2009). “Masalların Eğitim Yönünden Değerlendirilmesi”. Eğitişim Dergisi, sy.: 22. (Mart)
• Gümrükçüoğlu, S. (2014). Kur’an’da İletişim Dili, İstanbul: Etkileşim Yay.
• Heysemi, N. A. (1967). Mecma’u ‘z-Zeâid. Beyrut: Dârü’l-Kitâbi’l- Arabi.
• Hökelekli, H. (1998). Din Psikolojisi. Ankara: TDV Yay.
• Hunter, E. F. (1956). The Questinoning Child and Religion. Boston: TheStarrKingPress.
• İbn Hacer, A. (1973). El- Metâlibü’l-Âliye. thk: Habiburrahman el- A’zamî., Kuveyt: el- Mat- baatü’l-Asriyye.
• İbn Kesir, İ. (1997). Tefiru’l-Kur’anil-Azım, Beyrut: Daru’l-Ma’rife.
• İbn Mâce. M. Y. K. (1975). Sünenü İbn Mâce. thk: Muhammed Fuâd Abdülbâkî. Kahire: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî.
• İbn Miskeveyh, Y. (1983). Ahlakı Olgunlaştırma. (trc: Abdülkadir Şener, Cenk Tunç, İsmet Kayaoğlu), Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.
• Jacguin, G. (1976). Çocuk Psikolojisinin Ana Çizgileri (trc: Mehmet Toprak) İstanbul: Remzi Kitabevi
• Kanad, H. F. (1976). Ailede Çocuk Terbiyesi. İstanbul: MEB Yay.
• Kantarcıoğlu, S. (1991). Eğitimde Masalın Yeri. İstanbul: MEB Yay.
• Karacoşkun, M. D. (ed). (2012). Din Psikolojisi El Kitabı. Ankara: Grafiker Yay.
• Karaköse, Ş. (2013). Çocuklarımıza Dinimizi Nasıl Öğretiriz?. İstanbul: Yediveren Yay
• Karaman, H. (2005). Ana Hatlarıyla İslâm Hukuku. İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Karaman, R. (2000). Sanayileşmenin Dine Etkisi (Mersin Örneği). Konya: Akın Ofset.
• Konuk, Y.(1994). Okul Öncesi Çocuklarda Dini Duygunun Gelişimi ve Eğitimi. Ankara: TDV Yay.
• Köylü, M. (2004). “Çocukluk Dönemi Dini İnanç Gelişimi ve Din Eğitimi”, Ankara Ünv. İla- hiyat Fakültesi Dergisi, c. XLV. sy. 11.
• Köylü, M. (ed.). (2015). Gelişim Basamaklarına Göre Din Eğitimi. Ankara: Nobel Akademik Yay.
• Lee, J. M. (1988). “How to Teach: Foundations, Processes, Procedures”. Handbook of Pres- chool Religious Education, ed. Donald Ratcliff, (Birmingham, Alabama: Religious Education Press).
• Lefebvre, X., Perin, L.( 1963). Bringing Your Child to God: The Religious Education of the Pre-School Child, New York: P. J. Kenedy& Sons.
• Mevdudi, E.(1989). Tefhimu’l-Kur’an (trc: Muhammed Han Kayani ve diğerleri). İstanbul: İnsan Yay.
• Müslim, N. H. (1956). Sahih-i Müslim.,thk: Muhammed Fuâd Abdülbâkî. Beyrut: Dâru İh- yai’t-Türasi’l-Arabi
• Müttaki, A. K. (1985). Kenzü’l- Ummal, nşr: Bekri Hayyani, Saffet Sakka. Beyrut: Müessese- tü’r- Risâle.
• Öcal, M. (1991). Din Eğitimi ve Öğretiminde Metodlar. Ankara: TDV Yay.
• Önder, M. (2013).“Sevgi, Din Dili ve Hikayelerin Çocukların Din Eğitimindeki Yeri ve Öne- mi”. International Journal of Social Science. Volume 6 Issue 3. (March)
• Özbek, A. (1996). “Bir Eğitim Kurumu Olarak Ailenin Önemi”. İslâm’da Aile ve Çocuk Terbi- yesi. İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Özdemir, Ş. (2002). “Çocuğun Din Eğitiminde Ailenin Rolü”. Din Eğitimi Araştırmaları Der- gisi, sy.9 İstanbul.
• Öztürk, M. (1981). “Din Eğitimi ve Çocuk Ruh Sağlığı”, Türkiye/ Din Eğitimi Semineri. An- kara.
• Peker, H. (1993). Din Psikolojisi. Samsun: Sönmez Matbaa ve Yay.
• Ragıb, I. (1988). Tafsilü’n-Neş’eteyn ve Tahsilü’s-Saadeteyn ( thk. Abdülmecid en-Neccâr). Beyrut: Dârü’l-Garbi’l-İslâmî.
• Razi, F. (1985). Tefsiru’l-Fahri’r-Râzî. Beyrut: Dâru’l- Fikr.
• Sağlam, İ. (2002) “Hz. Peygamber’in Çocuk Eğitiminde Öne Çıkardığı Hususlar,” Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi. sy. 2 Bursa.
• Sağlam, İ. (2006) “Anne-Baba Dindarlığının Çocuklar Üzerindeki Etkisi”. Dindarlık Olgusu. İstanbul: Kurav Yay.
• Selçuk, M. (1990). Çocuğun Eğitiminde Dini Motifler, Ankara: TDV Yay.
• Tarhan, N. (2012). Kendinizle Barışık Olmak. İstanbul: Timaş Yay.
• Tarhan, N. (2015). Aile Okulu. İstanbul: Timaş Yay.
• Tezcan, M. (1985). Eğitim Sosyolojisi, Ankara: AÜEBF Yay.
• Tirmizi., M. İ. S. (1998). Sünenü’t- Tirmizi., thk: Beşşar Avvad Ma’ruf. Beyrut: Dârü’l- Gar- bi’l-İslâmî.
• Turgut, İ. (1995). Eğitim Üzerine Felsefi Bir Deneme. İzmir: Anadolu Matbaası.
• Ulvân, A. N. (1981). Terbiyetü’l- Evlâdfi’l-İslâm. Mısır: Dâru’s- Selâm
• Yatkın, N. (2010). “İslam’da Evlilik ve Eş Seçiminde Dindarlığın Tercih Edilmesi”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy.33 Erzurum.
• Yavuz, K. ( 1983). Çocukta Dini Duygu ve Düşüncenin Gelişmesi, Ankara: DİB. Yay.
• Yavuz, K. (1992). Çocuğun Dünyası ve Gelişme, İstanbul: Çocuk Vakfı Yay.
• Yavuz, K. (1994). Çocuk ve Din. İstanbul: Çocuk Vakfı Yay.
• Yavuz, Y. Ş. (1992). “Bezm-i Elest”. DİA.
• Yavuzer, H. (2016). Çocuk Psikolojisi, İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Yazır, M. H. (1935). Hak Dini Kur’an Dili. İstanbul: Matbaai Ebüzziya
• Yörükoğlu, A. (1989). Değişen Toplumda Aile ve Çocuk. İstanbul: Özgür Yay.
• Yörükoğlu, A. (1991). Çocuk Ruh Sağlığı. İstanbul: Özgür Yay.