Şanlıurfa İlinde Yoksullukla Mücadelede Mikrokredi Uygulamasının Kadınların Gelirleri Üzerindeki Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 1, 118 - 144, 27.06.2023

Ebru Mancı Mehmet Reşit Sevinç

Öz

Ülkelerin ekonomik ve sosyal politikalarla çözmeye çalıştığı sorunların başında yoksulluk sorunu gelmektedir. Yoksulluk sadece az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin değil gelişmiş ülkelerin de problemidir. Yapılan araştırmalara ve verilere bakıldığında yoksul nüfusun büyük bir kısmının kadınlardan oluştuğu görülmektedir. Bu yüzden yoksulluk literatürüne “kadın yoksulluğu” kavram olarak eklenmiştir. Kadın yoksulluğuyla mücadelede günümüzde birçok uygulama ve çalışma yürütülmektedir. Mikro kredi uygulaması da bunlardan bir tanesidir. Bu çalışmada Şanlıurfa ilinde yoksullukla mücadelede mikro kredi uygulamasının etkisi ve mikro kredi kullanan kadınların mikro kredi uygulamasına yönelik memnuniyet düzeyleri araştırılmıştır. Araştırma kapsamında Şanlıurfa ilinde mikro kredi kullanan 145 kadınla yüz yüze görüşme yoluyla anket gerçekleştirilmiştir. Araştırma bulgularına göre mikro kredi kullanan kadınların gelirlerinde kredi kullanım öncesine göre olumlu bir katkı sağladığı sonucuna ulaşılmıştır. Kadınlar ortalama 3.475,86 TL (145 kişi) mikro kredi kullanmıştır. Mikro kredi kullanan kadınlar 4.694,77 TL (49 kişi) olan ortalama aylık gelirlerini, 8.396,36 TL’ye (132 kişi) yükseltmişlerdir. Araştırmaya katılan kadınların büyük çoğunluğu aldıkları kredi miktarının yeterliliğini, mikro kredi sayesinde planladıkları işleri yapabildiklerini, mikro kredi aracılığıyla yaptıkları işlerin gelir getirici olduğunu ve gelirlerine olumlu katkı sağlayarak ekonomik olarak rahatladıklarını belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk, kadın yoksulluğu, mikro kredi, Şanlıurfa

The Effect of Microcredit Application on Women’s Income in Poverty Fighting in the Province of Sanliurfa

Öz

The problem of poverty is one of the most important problems that countries try to solve through their economic and social policies. Poverty is a problem not only for underdeveloped and developing countries but also for developed countries as well. Examining the research and data, it is seen that the vast majority of poor population consists of women. Therefore, the term “women’s poverty” has been included into the poverty literature as a concept. Today, many practices and studies are carried out to fight women’s poverty, and micro-credit implementation is one of them. In this study, the impact of micro-credit implementation in the fight against poverty in Şanlıurfa and the satisfaction levels of women using micro-credits regarding micro-credit implementation are discussed. Within the scope of the research, a face-to-face interview was conducted with 145 women using micro-credit in Şanlıurfa. According to the results of the research, a positive change was found in the income of women using micro-credit. Women used an average of 3,475.86 TL (145 people) of micro-credit. Women using micro-credit increased their average monthly income from 4,694.77 TL (49 people) to 8,396.36 TL (132 people). The majority of the women participating in the research stated that the amount of credit they had received was sufficient; they could do the work they planned thanks to micro-credit; the work they did through micro-credits was income-generating and that they were economically relieved by making a positive contribution to their income.

Anahtar Kelimeler

Poverty, women’s poverty, micro-credit, Şanlıurfa

Kaynakça

• Akanbi, O.A. (2015). Structural and institutional determinants of poverty in Sub-Sa- haran African Countries. Journal of Human Development and Capabilities, 16(1), 122-141. https://doi.org/10.1080/19452829.2014.985197
• Arabacı, R.Y. (2019). Dünya Bankası’nın yeni uluslararası yoksulluk sınırları ve kü- resel yoksulluğun yeniden değerlendirilmesi. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 9(1), 123-140. https://doi.org/10.32331/sgd.582630
• Arizpe, L. (1977). Women in the informal labor sector: The case of Mexico City. Signs: Journal of Women in Culture and Society, 3(1), 25-37. https://doi. org/10.1086/493437
• Ay, B. (2015). Yoksullukla mücadelede mikro kredi uygulamalarının etkinliği: Gazi- antep ili örneği. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gaziantep Üniversite- si, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bastos, A., Casaca, S. F., Nunes, F. & Pereirinha, J. (2009). Women and poverty: A gender-sensitive approach. The Journal of Socio-Economics, 38(5), 764-778. https://doi.org/10.1016/j.socec.2009.03.008
• Buvinić, M. (1997). Women in poverty: A new global underclass. Foreign Policy, Au- tumn (108), 38-53.
• Channing, C., McKay, A. & Tarp, F. (2016). Growth and poverty in Sub-Saharan Af- rica. Oxford University Press.
• Chen, M., Vanek, J., Lund, F., Heintz, J., Jhabvala, R. & Bonner, C. (2005). Progress of the world’s women 2005: women, work and poverty. United Nations Deve- lopment Fund for Women.
• Cruz, M., Foster, J., Quillin, B. & Schellekens, P. (2015). Ending extreme poverty and sharing prosperity: Progress and policies. Development Economics World Bank Group.
• Davran, M.K. & Tok, N. (2018). Kırsal kesimde yoksulluk algısı ve yaşam memnuni- yeti. Journal of Social and Humanities Scences Research, 5(25), 2140-2141.
• Doğan, B.B. & Kaya, M. (2013). Yoksullukla mücadelede mikro kredi sistemi: Di- yarbakır örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(45), 144-169. https:// dergipark.org.tr/tr/pub/esosder/issue/6159/82789
• Eskelinen, T. (2011). Encyclopedia of global justice. İçinde D.K. Chatterjee (Ed.), Ab- solute poverty (ss. 1-5). Springer.
• Gerşil, G. (2015). Küresel boyutta yoksulluk ve kadın yoksulluğu. Yönetim ve Eko- nomi, 22(1), 159-181. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yonveek/article/165889
• Gökyay, Ç. (2008). Türkiye’de mikro kredi uygulamaları ve istihdama yansımaları. [Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi]. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı.
• Gülçubuk, B. & Aluftekin, N. (2004). Türkiye’de kırsal alanda yoksulluğun azaltılma- sında hayvancılığın ve hayvansal ürün işleyen kobilerin rolü. İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 19(222), 77-90. http://www.iif.com.tr/index.php/iif/article/ view/iif.2004.222.9356/2357
• Güneş. (2009). Yoksullukla mücadelede mikro kredi uygulamaları ve Sosyal Yardım- laşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü proje destekleri. [Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi]. Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Mü- dürlüğü.
• Hatipler, M. (2019). Boyut ve etkenleriyle sosyal dışlanmanın yoksullukla karşılaş- tırmalı ilişkisi. Bilgi, 21(1), 39-77. https://dergipark.org.tr/tr/pub/bilgisosyal/ issue/47169/429455
• Işık, O. & Ataç, E. (2011). Yoksulluğa dair: Bildiklerimiz, az bildiklerimiz, bilmedik- lerimiz. Birikim, 268, 66-86.
• Jandhyala, B.G. (2002). Education and poverty. Journal of Human Development, 3(2), 191-207. https://doi.org/10.1080/14649880220147301
• Kabeer, N., Milward, K. & Sudarshan, R. (2013). Organising women workers in the informal economy. Gender & Development, 21(2), 249-263. https://dai.org/10.1 080/13552074.2013.802145
• Kidder, T. (1997). Macro debates at the micro-credit summit. Development in Practice, 7(4), 432-435. https://www.jstor.org/stable/4029012
• Koca, M. (2015). Kentsel yoksulluk yoksul yardımları ve dışlanma (Sivas Merkez ilçe örneği). [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bi- limler Enstitüsü.
• Korkmaz, A. & Korkut, G. (2012). Türkiye’de kadının işgücüne katılımının belirleyi- cileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Der- gisi, 17(2), 41-65. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sduiibfd/issue/20821/222845
• Laderchi, C. R., Saith, R.& Stewart, F. (2003). Does it matter that we do not agree on the definition of poverty? A comparison of four approaches. Oxford Develop- ment Studies, 31(3), 243-274. https://doi.org/10.1080/1360081032000111698
• Lipton, M. & Ravallion, M. (1993). Poverty and policy. Policy Research Department The World Bank.
• Lorcu, F. (2020). Örneklerle veri analizi SPSS uygulamalı. Detay Yayıncılık.
• ŞANLIURFA İLİNDE YOKSULLUKLA MÜCADELEDE MİKROKREDİ UYGULAMASININ KADINLARIN GELİRLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
• http://www.jshsr.org/Makaleler/777083734_23_2018_5-25%20ID594%20%20 DAVRANTOK%20_2140-2152.pdf
• Madden, D. (2000). Relative or absolute poverty lines: A new approach. Review of Income and Wealth, 46(2), 181-199. https://doi.org/10.1111/j.1475-4991.2000. tb00954.x
• Mahajan, V. (2005). From microcredit to livelihood finance. Economic and Political Weekly, 40(41), 4416-4419. https://www.jstor.org/stable/4417256
• Memiş, H., Kara, M. & Tayfur, L. (2010). Yoksulluk, yapısal uyum programları ve Sahra Altı Afrika ülkeleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens- titüsü Dergisi, 7(14), 325-346. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mkusbed/is- sue/19556/208656
• Moller, S., Huber, E., Stephens, J. D., Bradley, D. & Nielsen, F. (2003). Determinants of relative poverty in advanced capitalist democracies. American Sociological Review, 68, 22-51. https://doi.org/10.2307/3088901
• Morduch, J. (1994). Poverty and vulnerability. The American Economic Review, 84(2), 221-225. https://www.jstor.org/stable/2117833
• Okumuş, H.Ş. (2010). Dünyada ve Türkiye’de mikro finansman ve yoksulluğun azal- tılması: Teori ve uygulamalar. İstanbul Ticaret Odası Yayınları, No: 31.
• Ören, K., Negiz, N. & Akman, E. (2012). Kadınların yoksullukla mücadele aracı mik- ro kredi: deyimler üzerine bir inceleme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(2), 313-338. https://dergipark.org.tr/tr/pub/atauniiibd/ issue/2705/35714
• Pearce, D. (1978). The feminization of poverty: Women, work and welfare. Urban and Social Change Review, 11(1-2), 28-36.
• Sevinç, G., Davran, M.K. & Sevinç, M.R. (2018). Türkiye’de kırdan kente göç ve göçün aile üzerindeki etkileri. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 3(6), 70-82. https://doi.org/10.25204/iktisad.330930
• Sevinç, M.R., Aydoğdu, M.H., Cançelik, M., Binici, T. & Palabıçak, M.A. (2020). Po- verty, child labor, and hope: The relationship between hope and perceived so- cial support in children working in street markets in TRC2 Region of Turkey. Children, 7(7), 78. https://doi.org/10.3390/children7070078
• Sevinç, M.R., Aydoğdu, M.H., Palabıçak, M.A. & Cançelik, M. (2020). Rızıklarıyla doğmayanlar, çocuk emekçiler. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Der- gisi, 9(3), 2430-2447. https://doi.org/10.15869/itobiad.742855
• Şener, Ü. (2012). Kadın yoksulluğu. Mülkiye Dergisi, 36(4), 51-67. https://dergipark. org.tr/tr/pub/mulkiye/issue/1/7
• Şengül, T. & Ersoy, M. (2002). Kentsel yoksulluk ve geçinme stratejileri Ankara, Di- yarbakır, Şanlıurfa ve Zonguldak kentlerine ilişkin karşılaştırmalı bir değer- lendirme. 9 Haziran 2022 tarihinde http://www.melihersoy.com/wp-content/ uploads/2012/04/Kentsel-Yoksulluk-ve-Gecinme-Stratejileri.pdf adresinden erişildi.
• Şengür, M. (2011). Yoksulluk ve yoksullukla mücadele politikası aracı olarak mik- ro kredi (Eskişehir Grameen Bank analizi). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şengür, M. & Taban, S. (2012). Yoksullukla mücadele stratejisi olarak mikro kre- di uygulaması: Eskişehir ili örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 59-89. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ogusbd/is- sue/11001/131641
• Şenses, F. (2017). Küreselleşmenin öteki yüzü yoksulluk. İletişim Yayınları.
• Topgül, S. (2013). Türkiye’de yoksulluk ve yoksulluğun kadınlaşması. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(1), 277-296. https://kutup- hane.dogus.edu.tr/mvt/pdf.php
• TÜİK. (2021a). Doğum istatistikleri, 2020. 13 Eylül 2021 tarihinde https://data.tuik. gov.tr/Bulten/Index?p=Dogum-Istatistikleri-2020-37229 adresinden erişildi.
• TÜİK. (2021b). İstatistiklerle aile, 2020. 13 Eylül 2021 tarihinde https://data.tuik. gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Aile-2020-37251 adresinden erişildi.
• TÜİK. (2022). İstihdam ve iş gücüne katılım oranları, 2021. 22 Kasım 2022 tarihinde https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=102&locale=tr adresinden erişildi.
• Türkiye Grameen Mikrofinans Programı. (2021). Finansal veriler. 10 Ağustos 2021 tarihinde https://tgmp.net/tr/finansal-veriler adresinden erişildi.
• Türkiye İsrafı Önleme Vakfı. (2022). TGMP’ye genel bakış, 2022. 14 Aralık 2022 ta- rihinde http://www.tisva.net/eyayin/tgmp_bilgi_notu_tr.html adresinden eri- şildi.
• Yazıcıoğlu, Y. & Erdoğan, S. (2014). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Detay Yayıncılık.
• Yunus, M. (1999a). The Grameen Bank. Scientific American, 281(5), 114-119. https:// www.academia.edu/9279637/The_Grameen_Bank
• Yunus, M. (1999b). Yoksulluğun bulunmadığı bir dünyaya doğru. (G. Şen, Çev.). Do- ğan Kitap.
• Zheng, B. (2001). Statistical ınference for poverty measures with relative poverty lines. Journal of Econometrics, 101(2001), 337-356. https://doi.org/10.1016/ S0304-4076(00)00088-9