Kelamcılara Göre "Dillerin Kaynağı" Problemi İle İlgili Tartışmalara İlişkin Bir Değerlendirme

Yıl 2010, Cilt: 8 Sayı: 1, 183 - 210, 30.01.2010

Mustafa Sönmez

Öz

The nature of origin of the language has been discussed for the early ages of the humanity. There have come out many theories and various opinions of the philosophers, theologians, philologists and anthropologists.
In the history of Muslim thought, especially among the Muslim theologians there have occured various discussions on this matter. In the result of the discussions of the nature of the origins of language they produced four various opinions. These are Tawqîfî, the opinion which claims that it is of divine origin, Istılâhî and Mawzû?î, the opinion which defends that it is of human production, both Tawqîfî and Istılâhî, and lastly the opinions of Neutralists about that. It seems that the theories that support Tawqîfî and Istılâhî has been considered reasonable among others.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Aksan, Doğan, Her Yönüyle Dil- Ana Çizgileriyle Dilbilim. T.D.K.Yayınları, Ankara, 1995.
• Âlûsî, Şihabuddin Mahmud, Ruhu’l-Meânî fî Tefsîri’l-Kur’âni’l-Azîm ve’s-Seb‘i’l Mesânî. Beyrut, 1985.
• Bağdâdî, Ebu Mansur Abdulkahir, Usûlüddîn, Beyrut, 1928.
• İbn Teymiye, a.g.e, google. com/site/26-07-2009.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur’ân Dili. Baskı yeri ve tarihi yok, Eser Neşriyat ve Dağıtım, I/308-309. Banguoğlu, Tahsin, Türkçenin Grameri, T.D.K. Yayınları, Ankara, 1998.
• Beydavî, Nasıruddin Ebî Said, Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl, Dersaâdet: (Ofset), tsz. Bozgöz, Faruk, Dil-Toplum İlişkisi ve Ari-Sami Polemiğinde Dil ve Sami Dilleri. EKEV, Yıl: , Sayı: 20, Ankara, (Yaz-2004).
• Cabirî, Muhammed Abid, Arap-İslam Kültürünün Akıl Yapısı, (Arap-İslam Kültüründeki Bilgi Sistemlerinin Eleştirel Bir Analizi). trc. Burhan Köroğlu, Hasan Hacak ve Ekrem Demirli, Cüveynî, İmamü’l-Harameyn Abdulmelik b. Abdillah, Kitabü’l-İrşâd İlâ Kavatı‘ı’l- Edilleti fî Usûli’l-İ‘tikâd, Beyrut, 1985.
• Çelebi, İlyas, İslam Ansiklopedisi (DİA), XXII, İstanbul, 2000.
• Dilmen, İbrahim Nemci, Dil ve Dillerin Kaynağı Sorumu Üzerine Teoriler, Ankara, tsz. Ebherî, Esirüddin Mufaddal b. Ömer, Îsâgûcî - Açıklamalı Klasik Mantık, trc. Rauf Pehlivan Gür, Gonca Yayınevi. İstanbul, 1987.
• Ergat, Emir Ali, Dil Düşünce ve Varlık İlişkisi, Birey, İstanbul, 2008.
• Ergin, Muharrem, Edebiyat ve Eğitim Fakültelerinin Türk Dili ve Edebiyatı Bölümleri İçin Türk Dil Bilgisi, Bayrak Basım Yayım, İstanbul: 1993.
• Erkol, Ahmet, Kelâm İlminde “Kıyâsu’l-Gâib Ala’ş-Şâhid” Metodunun Kullanımı, EKEV Akademi Dergisi, Yıl: 8, Sayı: 20, Ankara, Yaz-2004.
• Fromkin, Victoria - Rodman, Robert, An Introduction to Language, Baskı yeri ve tarihi yok. Gazalî, Ebu Hamid M. b. Muhammed, el-Mustasfa Min İlmi’l-Usûli, Beyrut, 1322 h.
• Gazali, Ebu Hamid M. b. Muhammed, İlcâmü’l-Avâm an ‘İlmi’l-Kelâm, Beyrut, 1985.
• Hâkim, Ebu Abdillah en-Neysabûrî, el-Müstedrek al’s-Sahîhayn (Zehebî’nin Zeyliyle birlikte), Beyrut, tsz. Hewes, Gordon Winant, Dilin Doğuşuna Ait Kuramlar. trc. Hasan Boynukara- Bülent Tanrıtanır, Yüzüncü Yıl Ünv. Fen Edeb. Fak. Yayınları, Van, 1993.
• İbn Arrâk, Ebu’l-Hüseyin Ali b. Muhammed, Tenzîhü’ş-Şerîati’l-Merfûâti Ani’l-Ahbâri’ş- Şenîati’l-Mevdûâti, Beyrut, 1981.
• İbn Cinnî, Ebu’l-Feth Osman b. Cinnî, el-Hasâis, Beyrut, 1952.
• İbn Hazm, Ebu Muhammed Ali b. Ahmet, el-İhkâm fî Usûli’l-Ahkâm, Beyrut, tsz. İbnü’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec Abdurrahman b. Ali, Kitabü’l-Mevdûât, Beyrut, 1995.
• İbn Mettüveyh, Hasen en-Necrâni’l-Mu‘tezilî, et-Tezkiratü fî Ahkâmi’l-Cevâhiri ve’l-A‘râdi, Tahkik, Samî Nasr Lutf ve Faysal Bedîr Avn, Kahire, tsz. İbn Teymiye, Şeyhu’l-İslam Ahmet b. Abdulhalîm, Dillerin Kaynağı. İman el-Kebir, c.7, trc. Beşir Eryarsoy,google. com/site/ ibniteymiye7cilt/ Home/birinci-kitap.../ dillerin-kaynagi - k –26-07-2009.
• İzmirli, İsmail Hakkı, Yeni İlm-i Kelâm, (Hazırlayan: Sabri Hizmetli), Ankara, 1981.
• Kadı Abdulcebbar, Abdullah b. Ahmet Ebi’l-Hüseyin, Tenzihü’l-Kur’ân Ani’l-Metâin, Beyrut, tsz. Kadı Abdulcebbar, Abdullah b. Ahmet Ebi’l-Hüseyin, el-Muğnî fî Ebvabi’t-Tevhîd ve’l-Adl, Kahire, 1958.
• Kadı Abdulcebbar, Abdullah b. Ahmet Ebi’l-Hüseyin, Şerhu’l- Usûli’l-Hamse, Kahire, 1988.
• Kandemir, M. Yaşar, Mevzu Hadisler-Menşei, Tanıma Yolları, Tenkidi-, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 1984.
• Karaman, Hayreddin- Çağrıcı, Mustafa- Dönmez, İbrahim Kafi,- Gümüş, Sadreddin, Kur’ân Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir, D.İ.B. Yayınları, Ankara, 2006.
• Kırmızı, Hasan, Kişisel Gelişim ve İş Hayatında Başarının Anahtarı Genel ve Teknik İletişim, Trabzon. 2007.
• Kitab-ı Mukaddes (Eski ve Yeni Ahit), İstanbul, 1981.
• Kurtubî, Muhammed b. Ahmed, el-Cami‘ li Ahkâmi’l-Kur’ân, Beyrut, 1993.
• Matürîdî, Ebu Mansur Muhammed b. Muhammed, Kitabü’t-Tevhîd. thk. Fethullah Huleyf, İstanbul, 1979.
• Mevdûdî, Ebu’l-Âl’â, Tefhimu’l-Kur’ân, trc., Muhammed Han Kayanî ve diğerleri, İnsan Yayınları, İstanbul, 1991.
• Mısırlı, İrfan, Genel ve Teknik iletişim. Detay Yayıncılık, Ankara, 2004.
• Özdemir, İbrahim, İslam Düşüncesinde Dil ve Varlık -Vaz‘ İlminin Temel Meseleleri, İz Yayıncılık, İstanbul, 2006.
• Pezdevî, İmam Ebu Yusr Muhammed, Ehl-i Sünnet Akaidi, (trc. Şerafeddin Gölcük), Kayıhan Yayınları, İstanbul, 1980.
• Porzig, Walter, Dil Denen Mucize, trc.Vural Ülkü, Ankara, 1995.
• Rağıb el-Isfahanî, Ebu’l-Kasım el-Huseyn b. Muhammed, Müfredât fî Garibi’i-Kur’ân, Beyrut, tsz. Razi, Fahruddin, Tefsirü’l-Kebir, Daru’l-Kütübü’l-İlmiyye, Tahran, tsz. Razi, Fahruddin, el-Mahsûl fî İlm-i Usûli’l-Fıkhî, Dâru’l-Kütübü’l-İlmiyye, Beyrut, 1988.
• Reşid Rıza, Tefsiru’l-Menâr, Kahire, 1947.
• Suyûtî, Celaluddin, el-Muzhiru fî Ulûmi’l-Luğati ve Envâihâ, Mısır, tsz. Suyûtî, Celaluddin, el-Leâlîü’l-Masnûatü fi’l-Ehâdîsi’l-Mevdûâti, Beyrut, 1996.
• Şehristânî, Abdulkerim, Nihayetü’l-İkdâm fî İlmi’l-Kelâm, Beyrut, 2004.
• Taftazanî, Sa‘dudin Mesud b. Ömer, Şerhü’l-Makâsıd, Beyrut, 1989.
• Taftazânî, Sa‘dudin Mesud b. Ömer, el-Mutavvel, Matbaâtü’l-Âmire, İstanbul, 1309 h.
• Tezcan, Mahmut, Kültürel Antropoloji. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1997.
• Timurtaş, Faruk Kadri, Diller ve Türkçemiz, Hazırlayan: Mustafa Özkan, İstanbul, 1996.
• Toparlı, Recep,- Karataş, Turan-Vural, Hanefi, Türk Dili, Sivas, 1996.
• Toparlı, Recep, Türk Dili ve Kompozisyon, Ankara, 2000.
• Türkan, Mehmet, İlk İnsan Dilsiz miydi?, WWW. kastsmonupostasi. com/kposta3/index. Asp. /02/2009.
• Wells, Calvin, Sosyal Antropoloji Açısından İnsan ve Dünyası. Çev. Bozkurt Güvenç, Remzi (Yazarı belli değil), (11-11-2008). notoku.com/dil-ve-dilin-ozellikleri/ - 49k-.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’ân Dili. Baskı yeri ve tarihi yok, Eser Neşriyat ve Dağıtım. Yıldırım, Zeki, Kur’ân Işığında Dillerin Kaynağı Problemi. Atatürk Üniversitesi İlahiyât Fakültesi Dergisi, sayı: 22. Erzurum: 2004.
• Yurdagür, Metin, Allah’ın sıfatları (Esmâü’l-Hüsnâ), İstanbul, Marifet Yayınları, İstanbul, Zemahşerî, Ebu’l-Kasım Carullah Mahmud b. Ömer, el-Keşşâf an Hakâki’t-Tenzîl ve ‘Uyûni’l-Ekâvîl fî Vucûhi’t-Te’vîl, Baskı yeri yok, 1977.