Öz
This article deals with Qadi Abd al-Jabbar’s thoughts on Divine Assistance (Lutf) in terms of God and Human relationship. Qadi Abd al-Jabbar first, with a rational base, explains the concept of Lutf on the basis of human freedom (at-tamkin) and responsibility (at-taklif); secondly, treates the divine assistance as a contingent and merit depending on the will of man. This Mu’tazilî perspective has a rational and moral roots, unlike Ash'ari’s position that premised that everything is part of destiny of God
Anahtar Kelimeler
Qadi Abd al-Jabbar Lutf Divine Assistance at-Taklif Divine Justice
Kaynakça
- Abrahamov, Binyamin, "Abd Al-Jabbars Theory of Divine Assistance (Lutf)", JSAİ, 16,1993.
- Altıntaş, Hayrani, İbn-i Sina Metafiziği, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara, 1985.
- Altıntaş, Ramazan, "Tevfik- Hızlan- Lütuf " Kelam El Kitabı, Editör: Şaban Ali Düzgün, Grafiker Yayınları, Ankara 2012.
- …………………...,"Mu'tezile'ye Göre Kıyamet Halleri",http://www.fikribeyan.net/1511_Mu- tezile-ye-Gore-Kiyamet-Halleri---Prof-Dr-RamazanAltintas.html
- Alûsî, Şihabuddin Seyyid Mahmud, Ruhu’l Meanî fi Tefsiri’l Kur’ani’l Azim ve Sebi’l Mesâni, Beyrut 1405/1985.
- Aslan, İbrahim, Kâdî Abdulcebbâr'da Kelam Yöntemi, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara, 200 ………………, "Mutezile Kelâmında Düşünce (Nazar)-Bilgi İlişkisi –Kâdî Abdulcebbâr Örneği–", A.Ü.İ.F.D, 51:1(2010), s. 151-176.
- Brunschvig, Robert, "Mutezile ve Aslah", (Çev.Hulusi Arslan), İnönü Üniversitesi Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi II (2002), Sayı: 4.
- Coşkun, Ahmet, "Rızık Elde Etmede Kesbin Rolü ve Önemi" Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı:9, Kayseri, 1996.
- Cuveynî, Abdülmelik B. Abdullah, el-İrşad, (Çev. Muhammed Yusuf Musa, Tahkik: Ali Abdulmunim Abdulhamid ), Mısır, Mektebetü'l-Hanci, 1950.
- Çelebi, İlyas, İslam İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kâdî Abdulcebbâr, 1.bs., İstanbul, Rağbet Yayınları, 2002.
- Çetin, Maksut "Mutezile’nin Adalet Anlayışı ve Sosyo-Politik Nedenleri", Ekev Akademi Dergisi, Yıl:17 Sayı:57 (Güz 2013).
- Duman, Ali, "Şerafettin Yaltkaya ve ‘Mutezile Husn Kubh Meselesi’ Makalesi", İnönü Üniversitesi Darende İlahiyat Fakültesi, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi II (2002), Sayı: 4.
- Eş’arî, Ebu’l Hasan, el- İbane ve Usul-ü Ehli’s-Sünnet, ( Tercüme: Ramazan Biçer ), Gelenek Yayınları, İstanbul, 2010.
- …………………..,, Luma' fi'r-Redd ala Ehli'z-zeyg ve'l-Bida' ve fi ahiri Risale fi İstihsani'l- Havd fi İlmi'l-kelam li'l-Musannef, Daru’l Kütübu’l İlmiyye, Beyrut, 2000/1461.
- Gölcük, Şerafettin - Toprak, Süleyman, Kelam, ‘’Nübüvvet’’ Bahsi, Tekin Yayıncılık, 1996.
- Hançerlioğlu, Orhan, Dünya İnançları Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul 1993.
- Haris el- Muhasibi, el- Akl ve Fehmu’l Kur’an, İşaret Yayınları, İstanbul, 2003.
- Heemskerk, Margaretha T., Suffering in The Mu’tazilite Theology, Leiden, 2000.
- İbn Manzur, Ebu’l Fadl Cemaleddin Muhammed ibn Mükerrem, Lisan’ul Arab, Beyrut, 1990.
- İbn Miskeveyh, Ebu Ali Ahmed b. Muhammed b. Ya'kub er-Razi, Tehzibu'l-Ahlak ve Tathiru'l-A'rak, (tahkik, şerh: Nevvaf el-Cerrah ) Dar-u Sadr, Beyrut, 1427/2006.
- İbn Sina, "Risâle-i Hayy ibn Yakzân ve Şerh", Hayy İbn Yakzan içinde, ( Çev.Derya Örs), İnsan Yayınları, 4. Baskı, İstanbul 2006.
- …………, Kitabu’ş- Şifa, Metafizik II (çev. Ekrem Demirli-Ömer Türker) Litera Yay. İst.2005.
- …………..., en- Necat, Kahire 1357/ 1938.
- İsfehani, Ebu’l Kasım el-Hüseyin b. Muhammed er-Ragıp, Müfredat Kur’an Kavramları Sözlüğü, (Çeviren ve Notlandıran, Yusuf Türker), Pınar yy, İstanbul 2007.
- İslamiyet- Hıristiyanlık Kavramları Sözlüğü, Editörler: M. Selçuk, H. Albayrak, P. Antes, R. Heinzmann, M. Turner, Ankara Üniversitesi Yy., Eylül 2013.
- İslamoğlu, Mustafa, Hayat Kitabı Kur’an Gerekçeli Meal-Tefsir, Düşün Yayıncılık, İstanbul, 20 Kâdî Abdulcebbâr, Fazlu’l İ’tizal ve Tabakatu’l Mu’tezile, (Neşr, Fuad Seyyid), Tunus, 1974.
- …………………., el-Muğnî Ebvâbi’t-Tevhîd ve’l-Adl, -en-Nazar ve’l-Meârif-, tah. İbrahim Medkûr, Kahire, 1382-85/1962-65.
- …………………., Şerhu Usûl-i Hamse, (thk. Abdulkerim Osman), Kahire 1988.
- …………………., Tenzihu’l-Kur’an an’l-Metain, Beyrut, tsz. Mert, Muhit, "Klasik Bir Kelam Problemi Olarak Rızık Kavramının Tanımları Ve Bu Tanımların İçerdiği Problemler", AÜİFD XLVI (2005), sayı 1.
- Özarslan, Selim, "Kur’an’da Tövbe Kavramına Kelâm Açısından Bir Yaklaşım" Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 1, Elazığ 2002.
- Râzî, Fahreddin, Tefsîrü'l-Kebir, (Mefâtihu’l-Gayb) Daru’l-Fikr, Beyrut, 1415/1995.
- Schimmel, Annamarie, Dinler Tarihine Giriş, Kırkambar Yayınları, İstanbul,1999.
- Şeyhzade, Abdurrahim B.Ali, Nazm el-Feraid, İstanbul, Matbaa-i Amire, 1288.
- Topaloğlu, B.- Çelebi,İ., Kelam Terimleri Sözlüğü, İSAM Yay., Ocak 2010.
- Toshihiko Izutsu, Kur’an’da Allah ve İnsan, Ank. Ünv. İlahiyat Fak. Yay. , Ank. Ünv. Basımevi, Ank.,1975.
- Tunç, Cihat, Kelâm (Sistematik), Erciyes Üniversitesi Yayınları, Kayseri, 1997.
- Zemahşerî, Carullah Mahmud B.Ömer, Tefsiru’l Keşşaf an Hakaiki Gevamizi't-Tenzil ve Uyunu’l Ekavili fi Vucuhu’t Te’vîl, (Tahkik: Abdurrezzak el- Mehdî, Dar’ut Turâsi’l Arabî, Beyrut, 1417/1997.
Öz
This article deals with Qadi Abd al-Jabbar?s thoughts on Divine Assistance (Lutf) in terms of God and Human relationship. Qadi Abd al-Jabbar first, with a rational base, explains the concept of Lutf on the basis of human freedom (at-tamkin) and responsibility (at-taklif); secondly, treates the divine assistance as a contingent and merit depending on the will of man. This Mu?tazilî perspective has a rational and moral roots, unlike Ash'ari?s position that premised that everything is part of destiny of God.
ISSN: 1309-2030 KADER Kelam Araştırmaları Dergisi