The Concept of Grace in the Context of Gratitude Towards God

Yıl 2014, Cilt: 12 Sayı: 2, 201 - 252, 21.08.2014

Namık Okumuş

https://doi.org/10.18317/kader.84362

Öz

Muslim culture has long been confused about the limit of God and man's actions. In general terms, the concept of grace (lutf) is one-sided one, which means God uses his sui generis initiative towards people. This term manifests itself in justly way by considering people’s special equipments, spiritual or material and pours bounties to the people who are following the true path of their Creator. Grace or lutf shows itself during the stages of both creation in this world and in the questioning and reward stage in the hereafter. Therefore, it is of necessity to deem on every creation law and justice in scrutinizing the term. It goes without saying that this is by far the most appropriate way of getting a true conception of God.

Anahtar Kelimeler

Grace, laws of Allah, gratitude

LÜTUF KAVRAMI DOLAYIMINDA ŞÜKRÜN GEREKLİ ŞARTLARI ÜZERİNE FARKLI BİR BAKIŞ

Öz

Bilindiği gibi İslâm inanç sisteminin en belirgin vasfı açık-seçiklik üzerine inşâ edilmiş olmasıdır. Diğer bir ifadeyle İslâm Dini’ni seçenler, daha başlangıçta neyle muhatap olacaklarını kesinkes bilebilmektedir. Bu cümleden olmak üzere denilebilir ki, gerek yaşamları esnasında sorumlu oldukları şeylerin, gerekse de öldükten sonra hesaba çekileceği şeylerin bütün açıklığıyla bilinebilir olmuş olması, bu dinin mensuplarına büyük bir güven duygusu da vermektedir. Bu yüzdendir ki İslâm Dini’nin müntesipleri daha başlangıçta kendilerine deklere edilenlerden başka herhangi bir ekstra şeyle yükümlü tutulmayacaklardır. Tabir caiz ise oyunun kurallarını önceden belirlemiş olan Yüce Allah, muhatap almış olduğu insana olan güvenini bu şekilde ifade etmiş olmaktadır. Hem süreç içerisinde kural değiştirmek, Cenâb-ı Allah’ın ilâhî adaletiyle de mütenasip bir durum değildir.

Anahtar Kelimeler

LÜTUF KAVRAMI, ŞÜKRÜN, Cenâb-ı Allah

Kaynakça

• Akay, Hasan, İslamî Terimler Sözlüğü-İTS, İşaret Yayınları, İstanbul 1995.
• Akdemir, Salih, Son Çağrı Kur’an, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2009.
• Aliyyü’l-Kârî, Fıkh-ı Ekber Şerhi, çev. Yunus Vehbi Yavuz, Çağrı Yayınları, İstanbul 1979.
• Alper, Hülya, İmam Mâtürîdî’de Akıl-Vahiy İlişkisi, İz Yayıncılık, İstanbul
• Altıntaş, Ramazan, Fetret, “Kelam” Kitabı İçinde, edt. Şaban Ali Düzgün, Grafiker Yayınları, Ankara 2012.
• ……….Hidâyet ve Dalâlet, “Kelam” Kitabı İçinde, edt. Şaban Ali Düzgün, Grafiker Yayınları, Ankara 2012.
• ……….Kur’an’da Hidayet ve Dalâlet, Pınar Yayınları, İstanbul 1995.
• ……….Nâsih-Mensûh ve Kelami Değeri, “Kelam” Kitabı İçinde, edt. Şaban Ali Düzgün, Grafiker Yayınları, Ankara 2012.
• ……….Salâh-Aslâh Meselesi, “Kelam” Kitabı İçinde, edt. Şaban Ali Düzgün, Grafiker Yayınları, Ankara 2012.
• ……….Tevfik-Hızlan, Lütuf, “Kelam” Kitabı İçinde, edt. Şaban Ali Düzgün, Grafiker Yayınları, Ankara 2012.
• El-Askerî, Ebû Hilâl, Arap Dilinde ve Kur’an’da Farklar Sözlüğü/el-Furûq fi’l-Luğa, çev. Veysel Akdoğan, İşaret Yayınları, İstanbul 2013.
• Atik, Kemal-Bardakoğlu, Ali-Kırca, Celal-Polat, Selahattin-Toksarı, Ali, İslamî Kavramlar, Sema Yazar Gençlik Vakfı Yayınları, Ankara 1997.
• Bakıllânî, Kâdî Ebû Bekr Muhammed b. Tayyib, Kitâb Temhîdu’l-Evâil ve Telhîsu’d-Delâil, thk. Ahmed Haydar, Müessese Kutubi’s-Sekâfe, Beyrut 1993.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail, el-Câmiu’s-Sahîh, (I-VIII), Çağrı Yayınları, İstanbul 1981.
• Bursevî, İsmail Hakkı, Kelimeler Arasındaki Farklar/Kitâbu’l-Furûq, çev. Ömer Aydın, İşaret Yayınları, İstanbul 2011.
• Cürcânî, Şerîf Ali b. Mumammed, Kitâbu’t-Târifât, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 1988.
• Cüveynî, İmamü’l-Haremeyn, Kitâbu’l-İrşâd ilâ Kavâtıî Edilleti fî Usûli’l- İtikâd, Müessese Kütübi’s-Sakafiyye, Beyrut 1996. (İnanç Esasları Kılavuzu Kitâbü’l-İrşâd, çev. A. Bülent Baloğlu, S. Yılmaz, M. İlhan, F. Sancar, TDV Yayınları, Ankara 2012.)
• Çelebi, İlyas, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdulcebbar, Rağbet Yayınları, İstanbul 2002.
• ……….Lütuf md., TDVİA, (I-XLIII), TDV Yayınları, Ankara 2003.
• Develioğlu, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi, Ankara 1986.
• Ebû Hanife, İmam-ı Azam, Fıkh-ı Ekber, çev. Hasan Basri Çantay, Sincan Matbaası, Ankara 1981.
• Eş’arî, Ebû’l-Hasen Ali b. İsmail, el-İbâne an Usûli’d-Diyâne, thk. A. Sebbağ, Dâru’n-Nefâis, Beyrut 1994. (Dinin İnanç İlkeleri, çev. Mustafa Çelik, İlâhiyât Yayınları, Ankara 2005.)
• ……….Kitâbu’l-Lum’a fi’r-Reddi Alâ Ehli’z-Zeyğ ve’l-Bed’i, Dâru Lübnan, Beyrut 1987.
• ……….Makâlâtü’l-İslâmiyyîn ve İhtilafu’l- Musallîn, thk. Hellmut Rıtter, Wıesbaden 1980. (İlk Dönem İslam Mezhepleri, çev. Mehmet Dalkılıç, Ömer Aydın, Kabalcı Yayınları, İstanbul 2005.)
• Gölcük, Şerafeddin, Kelâm Açısından İnsan ve Fiilleri-Bâkıllânî’de İnsanın Fiilleri Anlayışı, Kayıhan Yayınları, İstanbul 1979.
• Grudem, Wayne, Hıristiyan İlahiyatı-Hıristiyan İnancının Temel Öğretileri, çev. Levent Kınran, Yeni Yaşam Yayınları, İstanbul 2005.
• Güler, İlhami, ‘Din’e Yeni Yaklaşımlar, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2011.
• Güzelyazıcı, A. Şeref, Ehl-i Sünnet İnanışının Değişmez Metinleri, Sinan Matbaası, İstanbul 1947.
• Halil b. Ahmed, Ebû Abdirrahman Amr. b. Temîm el Ferâhîdî, Kitâbü’l-Ayn, Dâru İhyâu’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut 2005.
• İbn Kayyim el-Cevziyye, Şifâu’l-Alîl fî Mesâili’l-Kadâ ve’l-Kader ve’l-Hikme ve’t-Ta’lîl, çev. M. Beşir Eryarsoy, Ümmülkura Yayınevi, İstanbul 2010.
• İbn Manzur, İmam Allame Ebu’l-Fazl, Lisânu’l-Arab, (I-XVIII), Dâru İhyâu’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut 1988.
• İsfehânî, Ragıb, Müfredât Elfazı’l-Kur’an, thk. S. Adnan Davûdî, Beyrut 1992.
• ………Müfredât Fî Garîbi’l-Kur’an, Kahraman Yayınları, İstanbul 1986.
• ……….Müfredât-Kur’an Kavramları Sözlüğü, çev. Yusuf Türker, Pınar Yayınları, İstanbul 2007.
• İslamoğlu, Mustafa, Hayat Kitabı Kur’an/Gerekçeli Meal-Tefsir, Düşün Yayıncılık, İstanbul 2008.
• ……….Kur’an’a Göre Esmâ-i Hüsnâ, (I-III), Düşün Yayıncılık, İstanbul
• Kâdî Abdulcabbâr b. Ahmed, el-Muğnî fî Ebvâbi’t-Tevhid ve’l-Adl, (I-XX), thk. A. Fuad, Matbaa Mısır, Kahire 1962.
• ……….Müteşâbihu’l-Kur’an, (I-II), thk. A. M. Zarzur, Dâru’t-Türas, Kahire 1969.
• ……….Şerh Usûli’l-Hamse, thk. Abdulkerim Osman, Mektebetü Vehbe, Kahire 1996.
• Karaçam, İsmail, Kur’ân-ı Kerîm’in Faziletleri ve Okunma Kâideleri- Mufassal Tecvid, MÜİFV Yayınları, İstanbul 2013.
• Karadeniz, Osman, Nübüvvet ve Vahiy, “Kelam” Kitabı İçinde, edt. Şaban Ali Düzgün, Grafiker Yayınları, Ankara 2012.
• Karagöz, İsmail, Dinî Kavramlar Sözlüğü, DİB Yayınları, Ankara 2005.
• Koçar, Musa, Mâtürîdî’de Allah-Âlem İlişkisi, Ötüken Yayınları, İstanbul 2004.
• Kurtubî, Ebu Abdullah Muhammed el-Ensârî, el-Câmiu’l-Ahkâmu’l-Kur’an, (I-XX), Dâru İhyâu’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut 1995.
• Mâtürîdî, Ebu Mansur Muhammed, Akâid Risâlesi, çev. Yusuf Ziya Yörükhan, AÜİF Yayınları, Ankara 1953.
• ……….Kitâbu’t-Tevhid, thk. Fethullah Huleyf, İstanbul 1979.
• ……….Te’vilâtu Ehli’s-Sünne-Tefsîru’l-Mâtürîdî, (I-X), thk. M. Basellum, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 2005.
• Mürtezâ, Şerif, Cebir ve Kader Kıskacında İnsan Özgürlüğü, çev. Muammer Esen, Araştırma Yayınları, Ankara 2012.
• Müstecâbî-zâde İsmet, Lafızlar Arasındaki Farklar/Furûq-i Elfâz, haz. Ömer Zülfe, İşaret Yayınları, İstanbul 2011.
• Nesefî, Ebü’l-Mu’în, Tabsıratü’l-Edille fî Usûli’d-Din, (I-II), thk. Claude Salame, Dimeşk 1993.
• Okuyan, Mehmet, Kur’an-ı Kerim’de Çok Anlamlılık, Düşün Yayınları, İstanbul 2013.
• Penrice, John, Kur’ân Sözlüğü, çev. Ömer Aydın, İşaret Yayınları, İstanbul 2010.
• Pezdevî, İmam Ebu Yusr Muhammed, Usûlu’d-Dîn, Mektebetü’l- Ezheriyyetü’t-Türâs, thk. Hans Peter Lins, Kahire 2003.
• …………Ehl-i Sünnet Akaidi, çev. Şerafeddin Gölcük, Kayıhan Yayınları, İstanbul 1994.
• Semerkandî, Ebu’l-Kâsım İshâk b. Muhammed el-Hakîm, Kelime Manalı es- Sevâdü’l-Azam Tercümesi-Ehl-i Sünnet Akâidi, çev. Ali Rıza Kaşeli, Furkan Yayınları, İstanbul ts.
• Soyalan, Mehmet Yaşar, Elmalılı Tefsirinde Kur’ânî Terimler ve Deyimler, Ağaç Yayınları, İstanbul 2003.
• Şehristanî, Ebi’l-Feth Tacuddîn Muhammed, el-Milel ve’n-Nihal, (I-III), thk. A. Fehmi Muhammed, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 1992.
• ………Milel ve Nihal-Dinler, Mezhepler ve Felsefî Sistemler Tarihi, çev. Mustafa Öz, Litera Yayıncılık, İstanbul 2008.
• Tahanevî, Muhammed Ali b. Ali, Kitâb Keşşâf Istılâhâti’l-Fünûn,(I-II), Kahraman Yayınları, İstanbul 1984.
• Ünal, Ali, Kur’an’da Temel Kavramlar, Beyan Yayınları, İstanbul 1986.
• Yavuz, Kemal, Ayvalı, Ramazan vd., Dînî Terimler Sözlüğü, (I-II), İhlas Gazetecilik ve Holding A.Ş., İstanbul ts.
• Yazır, Elmalı’lı Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, (I-X), Eser Neşriyat, İstanbul 1979.
• Yeprem, M. Saim, Mâtüridî’nin Akîde Risâlesi ve Şerhi, MÜİFV Yayınları, İstanbul 2000.
• Yeşilyurt, Temel, Bilgi Kuramı, “Kelam” Kitabı İçinde, edt. Şaban Ali Düzgün, Grafiker Yayınları, Ankara 2012.
• ……….Rü’yetullah Tartışması, “Kelam” Kitabı İçinde, Grafiker Yayınları, Ankara 2012.
• Yüksel, Emrullah, Mâtürîdîler ile Eş’ârîler Arasındaki Görüş Ayrılıkları, Düşün Yayıncılık, İstanbul 2012.