MUTAKALLIMUN’S CRITICISM OF SCEPTICS IN LIGHT OF THE PRINCIPLE OF THE FIXITY OF THE REALITIES OF THINGS

Yıl 2015, Cilt: 13 Sayı: 2, 827 - 839, 16.07.2015

Fatma Aygün

https://doi.org/10.18317/kader.93114

Cited By: 3

Öz

The subject of existence or being and knowledge is very comprehensive, and has many aspects as well. This article studies Muslim theologians’ view of existence and knowledge in terms of their principle that “the things have realities in themselves" and their criticism of the skeptics who rejected that principle, denying thereby the possibility of knowledge about things our outer reality. Mutakallimūn’s strong confidence in the reality of things was also main ground on which their systematic thinking based, so, by way of this they were able to make a distinction between object (known) – subject (knower), and get rid of some theological problems caused by rejection of existing things. Thus Muslim theologians constructed a systematic though by emphasizing the compatibility between the reality of things and the mind processes on the one hand and provided a safe framework to validate our knowledge of the reality with its all facets.                                                                                                                      

Anahtar Kelimeler

Existence; Knowledge; Reality of Things; Muslim Theologians; Sophists.

"EŞYÂNIN HAKİKÂTİ SABİTTİR" İLKESİNİ BENİMSEYEN KELÂMCILARIN SOFESTAİYYE ELEŞTİRİSİ

Öz

Varlık ve bilgi konusu hem çok geniştir, hem de detayları olan birçok uzantıya sahiptir. Bu makale de ise kelâmcıların varlık ve bilginin imkânını temellendirirken söz ettikleri şüphecilerin eleştirisi ve bu bağlamda onların "eşyânın hakikâti sabittir" şeklindeki ilkesinden bahsedilmektedir. Esasen şüpheciler eşyânın gerçekliğini inkâr etmekten ziyade eşyâya ilişkin yargılarımızın kesin bilgi verip vermediği konusuyla ilgilenmişlerdir. Kelâmcıların düşünce sistemlerini inşâ ederken dayandıkları gerçekliğe olan güvenleri, bir yandan nesne ile ona ilişkin yargımız arasındaki epistemolojik ayrımın gözetilip-gözetilmediği gibi bir soruyu akla getirmekte, diğer yandan ise eşyânın özneden bağımsız olan hakikatini inkâr etmenin yol açacağı teolojik problemlere atıfta bulunmaktadır. İşte kelâmcılar, eşyânın gerçekliği ile zihnimizde meydana gelen bilginin uygunluğundan hareket etmek suretiyle kendilerine has bir düşünce sistemi inşa etmiş, bütün yargılarımızdan vazgeçmeye dolayısıyla da anlamsızlığa sürükleyecek olan gerçekliği ya da gerçekliğe dair yargıyı inkâr eden, böylece bilginin imkânını reddeden şüphecileri eleştirmiştir.                                                                                 

Anahtar Kelimeler

Varlık; Bilgi; Eşyanın Hakikati; Kelâmcılar; Sofistler.

Kaynakça

• Akarsu, Bedia, Felsefe Terimleri Sözlüğü,6. bsk., İnkılap Kitabevi, İstanbul, t.y..
• Aristoteles, Metafizik, (çev. Hilmi Ziya Ülken), İstanbul, 1935.
• Atay, Hüseyin ‚Bilgi Teorisi‛, A.Ü.İ.F.D., XXIX, s. 23-25.
• Aydın, Mehmet Din Felsefesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, İzmir, 1987.
• Bolay, Süleyman Hayri, Felsefi Doktrinler ve Terimler Sözlüğü, 6. bsk., Akçağ Yayınları, Ankara, 1996
• Bolay, Süleyman Hayri, Felsefi Doktrinler Sözlüğü, 4. bsk., Akçağ Yayınları, Ankara, 1987.
• Düzgün, Şaban Ali, Varlık ve Bilgi, Ankara, 2008.
• Ess, J. van , "Scepticism in Islamic Religious Thought", God and Man in Contemporary Islamic Thougth, (ed. Charles Malik), Beirut, 1972, I, s. 85- 86.
• Hartmann, Nicolai, Ontolojinin Işığında Bilgi, (çev. Harun Tepe), TFK, Ankara, 1988.
• İbn-i Abdirabbih, el-İkdu'l-Ferîd, (ed. Ahmed Emin), Kahire, 1940, ll.
• Kâdî Abdülcebbâr, Şerhu’l-Usûli’l-hamse, (nşr. Abdülkerîm Osman), Mektebetü Vehbe, Kahire, 1416/1996.
• Kâdî Abdülcebbâr, el-Mugnî, (nşr. İbrâhim Medkûr-Tâhâ Hüseyin vd.), ed- Dârü’l- Mısriyye, Kahire, 1963, IV, XII.
• Kant, Critique of Pure Reason, (terc. Norman Kemp Smith), London, 1990.
• Kaya, M. Cüneyt, Varlık ve imkân : -Aristoteles’ten İbn Sînâ’ya imkânın tarihi, Klasik Yay., İstanbul, 2011.
• Mâtürîdî, Kitâbü’t-Tevhid, (nşr. BekirTopaloğlu-Muhammed Aruçi), Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 2003.
• Muhit, Mert, İnsan Nedir? İnsanın Tanımlanmasına Dair Kelâmî Bir Yaklaşım, Ankara Okulu, Ankara, 2004.
• Musgrave, Alan, Sağduyu, Bilim ve Kuşkuculuk: Bilgi Kuramına Tarihsel Bir Giriş, (çev. Pelin Uzay), İstanbul, 1997.
• Nesefî, Ebü'l-Muin Meymun b. Muhammed b. Muhammed el-Hanefi, Tebsıratü’l-edille fî usûli’d-dîn, (nşr. Hüseyin Atay-Şaban Ali Düzgün), Ankara, 2003-2004.
• Saduddîn Teftazânî, Şerhu’l-Akâid, (haz. Süleyman Uludağ), 1987.
• Şık, İsmail, Hanefi - Maturidi Geleneğinde Usulü’d-din Anlayışı: Lamişi Perspektifinde Kelam - Usulü’l-Fıkh Diyaloğu, Asil Yayın Dağıtım, Ankara, 2009.
• Tepe, Harun, "Ontolojinin Işığında Bilgide Nesne, Doğruluk ve Görelilik", Bilgi Felsefesi, (editörler: Betül Çotuksöken, Ahu Tunçel), Heyamola Yayınları, İstanbul, 2010,s. 157-159.
• Taslaman, Caner Big Bang ve Tanrı, İstanbul Yay., İstanbul, 2003.
• Weinberg, Steven İlk Üç Dakika, (çev. Zekeriya Aydın, Zeki Aslan), Tübitak Popüler Bilim Kitapları, Ankara, 1995.
• Yavuz, Yusuf Şevki, "Adem", DİA, İstanbul, 1988, I, s. 356-357.
• Yavuz, Yusuf Şevki, ‚İlhâm‛, DİA, İstanbul, 2000, XXII, s. 98-100.