DISCUSSION OF THE NARRATIONS IN KITAB AL-IMAN CHAPTER IN ABU ISA AL-TIRMIDHI’S SUNEN WITHIN THE SYSTEM OF KALĀM

Yıl 2015, Cilt: 13 Sayı: 2, 772 - 784, 16.07.2015

Recai Çetres

Öz

Profoundness of Tirmidhi, a prominent hadith scholar, put him in the level of mujtehid. Along with this, his works in the “causes” field makes him a powerful hadith critique. Some scholars think that his work should be in the third place after “Sahihayn” due to his authority in the fields of “cause”, “rebuttal” and “modification”. Apart from this, when he could not find a strong hadith on a subject that wanted to include in his book, he included weak hadiths, only after analyzing and stating the chain of narration and the credibility of the narrator. While selecting the hadiths, he paid attention that a faqih had cited it as evidence. In this respect, he stated that all the hadiths in his book were reliable to be practiced, only two of them excluded. We are going to discuss his hadith on faith within the system of the science of kalām.

Anahtar Kelimeler

Tirmidhi; Kalām; Hadith; Fiqh; Narration; Faith; System.

EBÛ İSÂ ET-TİRMİZÎ’NİN SÜNEN’İNDEKİ KİTÂBÜ’L-ÎMÂN BÖLÜMÜNDE YER ALAN RİVÂYETLERİN KELÂM SİSTEMİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Hadis ilminin önde gelen âlimlerinden biri olan Ebû İsâ et-Tirmizî aynı zamanda fıkıh ilminde de müctehid derecesinde bir âlimdir. O hadisçiliğinin yanı sıra “ilel” sahasında ortaya koyduğu eserlerle de güçlü bir hadis tenkitçisidir. Bazı âlimler onun hem ilel hem cerh ve ta‘dil sahasındaki otoritesi sebebiyle eserinin Sahihayn’dan sonra üçüncü sırada yer alması gerektiğini söylemiştir. Bunun yanında eserine almak istediği bir konuya dair sahih hadis bulamadığı zaman senetlerini tenkide tabi tutarak, ravîlerinin ne derece güvenilir olduğunu belirterek zayıf rivayetlerden de eserine almıştır. Tirmizî hadisleri seçerken bir fakihin o hadisi delil olarak kabul etmesine özen göstermiştir. Bu hususta sadece iki hadisi dışarıda tutarak diğer hadislerin tamamıyla amel edilebileceğini bildirmiştir. Biz de bu makalede kısaca onun bu ilmî kişiliğini ve hadislerdeki bu titizliğini göz önünde bulundurarak îmân konusundaki hadislerinin kelâm sistemi içerisindeki yerini değerlendirmeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Tirmizî; Kelâm; Hadîs; Fıkıh; Rivâyet; Îmân; Sistem.

Kaynakça

• Abdullah Aydınlı, Hadis Istılahları Sözlüğü, İstanbul 2009.
• Bedrüddîn el-Aynî, Umdetü’l-karî, Dârü’l-fikr ts.
• Bekir Topaloğlu-İlyas Çelebi, Kelâm Terimleri Sözlüğü, İSAM Yay., İstanbul 2010.
• Buharî (thk. Mustafa Dîb el-Büğâ), Sahîhü’l-Buhârî, Beyrut 1990.
• Cüveynî, Kitâbü’l-İrşâd, (nşr. Muhammed Yusuf Musa-Abdü’l-münim Abdülhamid), Kahire 1950.
• Diyanet, Kur’ân Yolu, Ankara 2003.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Dini Kavramlar Sözlüğü, Ankara 2006.
• Eş’arî, Makālatü’l-İslâmiyyin, (trc. Mehmet Dalkılıç-Ömer Aydın),İstanbul 2005.
• İsmail Lütfi Çakan, ‚Hadis Edebiyâtında İmanla ilgili Bölümlerin Muhtevâ Değerlendirmesi‛, M.Ü.İ.F.,sayı,5-6, 1987-1988, İstanbul 1993.
• Mahmut Yeşil, ‚Tarihî Süreçte Te’lif Edilen ‚Kita’bu’l-Îman‛lar ve Günümüze Yansımaları‛, S.Ü.İ.F. Dergisi, sayı 32, İzmir 2011.
• M. Yaşar Kandemir, DİA, ‚Tirmizî‛, XXXXI, 202-203, İstanbul 2012.
• Montgomery Watt (trc. Süleyman Akkuş), S.Ü.İ. Fakültesi Dergisi, 11/2005.
• Mübârek fûrî, Tuhfetü’l-Ahvezî, Dârü’l-Fikr, ts.
• Mustafa Sinanoğlu, ‚Îmân‛, DİA, XXII, 212, İstanbul 2000.
• Nevevî, Muhtasar Sahihî Müslim, Beyrut 1971.
• Süyûtî, Sünenü’n-Nesâî, Beyrut ts.
• Ş. Samî, Kāmûsü’l-A‘lam, III, İstanbul 1308.
• Şehristânî, el-Milel ve’n-Nihal (trc. Mustafa Öz), İstanbul 2005.
• Taşköprizâde, Mevzuatü’l-Ulûm, Derseadet, İkdam Matbaası 1313.
• Tirmizî, el-Câmiü’s-Sahîh, (nşr. Ahmed Muhammed Şakir), Beyrut ts.
• Zehebî, Tezkiretü’l-Huffaz, Haydarabad 1956.
• Zülfikar Tüccar, ‚Ebû Ubeyd, Kāsım b. Sellâm‛, DİA, X, 245, İstanbul 1994.