ZEMAHŞERÎ ARAŞTIRMALARI: BİR LİTERATÜR İNCELEMESİ

Yıl 2016, Cilt: 14 Sayı: 1, 84 - 101, 19.01.2016

Esra Gözeler

https://doi.org/10.18317/kader.82800

Cited By: 4

Öz

Bu makale Türkiye’de ve Batı’da ez-Zemahşerî ve eserlerine ilişkin çalışmalar üzerine yapılmış bir araştırmadır. Makalede ilgili çalışmalar yayın tarihlerine göre kronolojik olarak kitap, makale, tez ve tercüme tasnifiyle ele alınmıştır. Bu inceleme çerçevesinde Türkiye’de yapılan ez-Zemahşerî araştırmalarının tefsir alanında yoğunlaşmış olduğu görülmektedir. Bu bağlamda tefsir tezleri içerisinde ez-Zemahşerî, en fazla araştırma yapılan müfessirlerden biridir. Batı’da ez-Zemahşerî ve eserleri dikkat çekici şekilde dil araştırmalarının konusu olmuştur. Ez-Zemahşerî’nin tefsiri son dönem batılı çalışmaların ilgisindedir.

Anahtar Kelimeler

Zemahşerî; el-Keşşâf; Tefsir; Kelam; İslam Bilimleri.

Kaynakça

• Başaran, Selman, ‚el-Fâik fi Garîbi’l-Hadîs‛, TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA), XII, 102.
• Bauer, Karen, ‚A Traditional Mu‘tazilite Qur’ān Commentary: The Kashshāf of Jār Allāh al-Zamakhsharī (d. 538/1144). By Andrew Lane. Texts and Studies in the Qur’an, vol. 2. Leiden: BRILL, 2006. Pp. xxiv + 418‛, Journal of the American Oriental Society, 126/3 (2006): 435-437,
• Benli, Mehmet Sami, ‚el-Mufassal‛, TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA), XXX, 368- 369.
• Çiçek, Hacı, ‚Zemahşeri ve Atwaqu’z-Zeheb fi’l-Mewa’iz we’l-Hutab Adlı Eseri‛, doktora tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2013.
• Fudge, Bruce, ‚A Traditional Muctazilite Qur?an Commentary: The Kashshaf of Jar Allah al-Zamakhshari‛, Journal of Qur'anic Studies, 8/2 (2006): 131-134.
• Gözeler, Esra, ‚İlâhiyat Fakültelerinde Kur’ân ve Tefsir Çalışmaları‛, Türkiye Bilimler Derlemeler Dergisi, 2/1 (2009): 91-103.
• Kara, Mehmet ‚Türkiye’de Kur’an ve Tefsir Araştırmaları (1960-1971)‛, yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, 2015.
• Kara, Ömer, ‚Türkiye’de Tefsir Akademyasının Gelişim Süreci‛, Tarihten Günümüze Kur’an’a Yaklaşımlar, ed. Bilal Gökkır ve diğ., İstanbul: İlim Yayma Vakfı, 2010, 607-636. Kaya, Mesut, ‚El-Keşşâf’ta Gizli İ’tizâl:
• ez-Zemahşerî’nin Tefsir
• Mukaddimesi Üzerinden Halku’l-Kur’an Tartışmaları‛, Ankara
• Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 56/1 (2015): 107-135.
• Kılıç, Hulusi, ‚Esâsü’l-Belâga‛, TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA), XI, 357.
• Lane, Andrew, ‚Al-Zamakhsharī (d. 538/1144) and his Qur’ān Commentary al-Kashshāf: A Late Mu‘tazilite Scholar at Work‛, doktora tezi, University of Toronto, 2003.
• Lane, Andrew, A Traditional Mu‘tazilite Qur’ān Commentary: The Kashshāf of Jār Allāh al-Zamakhsharī (d.538/1144), Leiden: Brill, 2006.
• Madelung, Wilferd, ‚Al-Zamakhsharī‛, The Encyclopaedia of Islam (New Edition, 2004), XII Suppl., 840-841. [100] [101