TOPLUMSAL CİNSİYET ANLAYIŞINA KATKISI BAĞLAMINDA DİNİ SÖYLEMİN ETKİSİ

Yıl 2016, Cilt: 14 Sayı: 2, 541 - 558, 11.09.2016

Hülya Terzioğlu

https://doi.org/10.18317/kader.14042

Cited By: 3

Öz

 

Bu makalenin amacı toplumsal cinsiyet anlayışının önemli belirleyicilerinden dinin bakış açısına dikkat çekip dini söylemin hangi kavramlar üzerinden gitmesi gerektiğini tartışmaktır. İslam dini özelinde mevcut geleneksel görüş; kadını erkeğin gerisinde konumlandırmış, kadına verilen hakları ve onun ailede ve toplumda konumlandırılmasını en ideal yorum olarak savunmuştur. İslam modernistleri ise tezlerini çağdaş kadın-erkek eşitliği tezine yaklaştırmaya çalışarak İslam’ın tezinin ana hedeflerini ortaya koymaktan ziyade kendi dönemlerinin anlayışlarını doğrulamaya çalışmışlardır.  Bununla beraber her iki grubun ortak olduğu nokta kadın ve erkeğin karşılıklı hakları ve sorumlulukları üzerinden meseleyi tartışmalarıdır. Oysa Kur’an’da bu ilişkinin adalet, meveddet, rahmet ve velayet olmak üzere daha üst kavramlarla ifadesi söz konusudur. Biz de çalışmamızda bunları detaylandırmaya çalışacağız.

 

 

Anahtar Kelimeler

Anahtar kavramlar: Toplumsal cinsiyet, kadın, adalet, meveddet, rahmet, velayet

Kaynakça

• Abduh, Muhammed, el-A’mâlu’l-kâmile li’l-İmâm Muhammed Abduh, haz. ve takdim: Muhammed Ammâra, Beyrut: el_Müessesetü’l-Arabiyye li’- dirâsât ve’n-neşr, 1979, V.
• Ateş, Ali Osman, Hadis Temelli Kalıp Yargılarda Kadın, İstanbul: Beyan Yayınları, 2000.
• Beşer, Faruk, İslâm Fıkıh Kültüründe Kadın Algısının Analizi, Türkiye V. Dini Yayınlar Kongresi-Kadın Konulu Dini yayınlar-Tebliğler-Makaleler, Ankara, 02-04 Aralık 2011, 2012,s.105-118.
• Buhârî, Sahîhu Buhârî, İstanbul: Çağrı Yayınları, ts.
• Cârullah, Musa, Hatun, haz. Mehmet Görmez, Ankara: Kitabiyat Yayınları., 2007.
• el-Cevziyye, İbn Kayyim, İğâsetü'l-lehfân min mesâyidi'ş-şeytân, haz. Muhammed Seyyid Keylani, Kahire 1381/1961.
• el-Cürcânî, Seyyid Şerif, et-Ta'rifat, Beyrut, ts.
• Ebû Hayyân, el-Bahru’l-muhît, Beyrut, 2005.
• Emin, Kâsım, Hürriyet-i Nisvan, çev. Zeki Megazim, Matbaa-i Hayriyye, Dersaadet, 1329.
• Gövsa, İbrahim Alâettin, Çocuk Ruhu, İstanbul: Milli Eğitim Yayınları, 1931.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed, es-Sîretü’n-nebeviyye, Beyrut, 2004.
• İbn Kesir, Ebü’l-Fidâ, Tefsîrü’l-Kur’âni’l-azîm, Beyrut, 1983.
• İbn Miskeveyh, Tehzîbü'l-ahlâk, Kahire, ts.
• el-İsfahânî,Râgıb, el-Müfredât, Kahire 1381/1961.
• İslami Araştırmalar Kadın Sayısı, (e-Dergi), Ankara: Ortadoğu Eğitim Öğretim ve Yayıncılık, 1986-1997.
• Karaman, Hayrettin; İslam’da Kadın ve Aile, İstanbul: Ensar Yayınları, 1993.
• Kurtubî, el-Câmî li ahkâmi’l-Kur’ân, Beyrut, 1988, I.
• Martı, Huriye, Değer ve Hak Bağlamında Hz. Peygamber’in Eğitiminde Kadın Eğitimi, Aile ve Eğitim-Tartışmalı İlmî Toplantı, 2010, 83-91.
• Mâtürîdî, Te’vîlâtü’l-Kur’ân, İstanbul: Mizan Yayınları, 2008. (künye yok)
• Mehmed Vehbî, Hülâsatü’l-beyân fî tefsîri’l-Kur’ân, İstanbul: Üçdal Neşriyat, 1968.
• Mehmedoğlu, Yurdagül, Ahlâkî ve Dinî Gelişim, İstanbul: Morpa Kültür Yayınları, 2004.
• Muhsin, Amine Vedûd, Kur’ân ve Kadın, çev. Nazife Şişman, İstanbul: İz Yayıncılık, 2005.
• Müslim, Sahîhu Müslim, İstanbul: Çağrı Yayınları, ts.
• Öztürk, Mustafa, “Toplumsal Cinsiyet Meselesine Kur’ân Zaviyesinden Genel Bir Bakış”, Dini ve Toplumsal Boyutlarıyla Cinsiyet I Tartışmalı İlmi İhtisas Toplantısı 21-22 Mayıs 2011, 2012,188.
• er-Râzî, Fahreddîn, Mefâtihu’l-ğayb, Beyrut, 2004.
• Reşid Rıza, İslam’da Kadının Hukuku; Kadınlara Çağrı, çev. Mehmet Çelen, Malatya: Nida Yayınları, 2008.
• Sa’lebî, el-Keşf ve’l-beyân fî tefsîri’l-Kur’ân, Beyrut, 2004, I.
• Seyyid Kutub, Fîzilâli’l-Kur’ân, Beyrut: Dâru’l-Arabiyye, ts.
• eş-Şevkânî, Fethü’l-kadîr, Beyrut, ts.
• Taberî, Câmiu’l-beyân fî tevîli’l-Kur’ân, Beyrut, 1999.
• Taner, Ali Haydar, Psikoloji, İstanbul: Maarif Matbaası,1940.
• Toker, İhsan, Toplumsal Cinsiyet ve Din, Ankara: Grafiker Yayınları, 2012.
• Topaloğlu, Bekir, İslam’da Kadın, İstanbul: Ensar Yayınları, 2013.
• Yazır, Elmalı Hamdi, Hak Dini Kur’ân Dili, İstanbul: Eser Neşir Dağıtım, ts.
• Yılmaz, Hüseyin, “Hz. Peygamber Döneminden Günümüze Kadınlar ve Cami Eğitimi”, Değerler Eğitimi Dergisi, 4/14, (2007), 107-129.