The Intellectual Background of Abū Manṣūr al-Māturīdī

Yıl 2023, Cilt: 21 Sayı: 1, 378 - 404, 30.06.2023

Abdullah Demir

Öz

The work titled “The Intellectual Background of Abū Mansūr al-Māturīdī” was prepared by Ahmet Ateşyürek as a doctoral dissertation and later published as a book. The study reviewed aims to identify the origins of al-Māturīdī's intellectual background from within and outside the Ḥanafī tradition. In general, the study is successful in terms of the use of source works. The author's comments and deductions on the subject also contribute to the field. In this study, we have examined the book in detail and made interpretative contributions where necessary. We have also made some suggestions to improve the text in the following editions. We recommend this book to researchers focusing on Māturīdism, readers interested in the subject, and those wanting to examine an outstanding doctoral dissertation.

Anahtar Kelimeler

Kalām, Ḥanafīsm, Māturīdism, al-Māturīdī, Intellectual background of al-Māturīdī, al-Māturīdī, Ahmet Ateşyürek

Ebû Mansûr el-Mâtürîdî’nin Fikrî Arka Planı

Öz

“Ebû Mansûr el-Mâtürîdî’nin Fikrî Arka Planı” adlı çalışma, Ahmet Ateşyürek tarafından doktora tezi olarak hazırlandı ve sonrasında kitap olarak yayımlandı. İncelenen çalışma, Mâtürîdî’nin fikrî arka planının Hanefî gelenek içinden ve dışından kökenlerini tespit etmeyi amaçlar. Çalışma genel itibari ile kaynak eserlerin kullanımı açısından başarılıdır. Yazarın konuya dair yorum ve tespitleri de alana katkı sağlayacak niteliktedir. Bu çalışmamızda, kitabı ayrıntılı olarak inceleyerek gerekli yerlerde yorumsal katkılarda bulunduk. Ayrıca sonraki baskılarında kitabın geliştirilmesini sağlayacak bazı önerilerimizi belirttik. İncelediğimiz bu kitabı, Mâtürîdîlik konusuna odaklanan araştırmacılara, konuya ilgi duyan okurlara ve bu alanda örnek bir doktora tezi incelemek isteyenlere tavsiye ederiz.

Anahtar Kelimeler

Kelâm, Hanefilik, Mâtürîdîlik, Mâtürîdî, Mâtürîdî’nin Fikrî Arka Planı, Mâtürîdî’nin Düşünce Dünyası, Ahmet Ateşyürek

Kaynakça

• Ateşyürek, Ahmet. Ebû Mansûr el-Mâtürîdî'nin Fikrî Arka Plan. Çorum: Hitit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=aEzj_IdWAsjiSAfK3qwrBuVpeIqvF23s-287u1mKulBp2Hq7FWTV-C1bpjZYaK95
• TV, Oku Okut. "İmam Mâtürîdî’nin Fikri Arka Planı | Dr. Ahmet Ateşyürek | Matüridilik Konferansları-1". YouTube. Yayın Tarihi 19 Şubat 2022. https://youtu.be/E25Dq6bwKCo
• Oku Okut Akademi. "Dr. Ahmet Ateşyürek". Erişim 25 Mart 2023. https://www.okuokut.org/ekibimiz/dr-ahmet-atesyurek/
• Doğan, Hüseyin. Horasan ve Maveraünnehir'de Ilımlı Bir İslam Politikası Kerrâmî Söylem ve Yansımaları. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2015.
• Mavil, Kılıç Aslan. Mâtürîdî Kelâmında Tevil. İstanbul: İSAM Yayınları, 2017.
• Avcı, Metin. İmam Mâtürîdî’nin Fikirlerinde Ebû Hanîfe’nin Etkisi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2018. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=as2oTjW5jfr9IKSvmCdJYq7m3rroAd-KoVGNG4Po1Fbj_ru7cZ12NR20bbvKTW45
• Demir, Abdullah. Ebû İshak es-Saffar’ın Kelâm Yöntemi. İstanbul: İSAM Yayınları, 2018.
• Demir, Abdullah. "İmam Birgivî Selefî mi yoksa Mâtürîdî mi?". Balıkesirli Bir İslam Âlimi İmam Birgivî ed. Mehmet Bayyiğit vd. 286-315. Balıkesir: Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, 2019.
• Verrâk, Ebû Bekr Muhammed b. Ömer el-. Kitâbü’l-ʿÂlim ve’l-müteʿallim. thk. Rif‘at Fevzî Abdülmuttalib - Ali Abdülbâsıt Mezîd. Kahire: Mektebetü’l-Hanci, 2. Basım, 2001/1421.
• Çift, Salih. "Verrâk, Ebû Bekir". Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 43/58-59. İstanbul: TDV Yayınları, 2013.
• Demir, Abdullah. "Farklı Ebû Hanîfe Tasavvurları: Fakih ve Mütekellim Hanefîler Örneği". IV. Uluslararası Şeyh Şa’ban-ı Velî Sempozyumu (Hanefîlik – Mâtürîdîlik). ed. Cengiz Cuhadar vd. 1/643-658. Kastamonu: Kastamonu Üniversitesi Yayınları, 2017.
• Kalaycı, Mehmet. "Hanefî Geleneği Mâtürîdî Üzerinden Okumanın İmkânı -Buhara ve Semerkand Farklılaşması Bağlamında-". İmam Mâtürîdî’nin İzdüşümü. ed. Sıddık Korkmaz. 255-297. Ankara: Fecr Yayınları, 2019.
• Beşâgarî, Ebü’l-Hüseyin Muhammed b. Yahyâ. Keşfü’l-gavâmiz fî ahvâli’l-enbiyâ. Beyazıt Devlet Ktp., Veliyyüddin Efendi, 789, 1a -88b.
• Demir, Abdullah. "Mâtürîdî Gelen-ekinin Teşekkül Sürecinin Teorik Temelleri: Mâverâünnehirli Mütekellim Hanefîlerin Din Anlayışı". Felsefesi Açısından Mâtürîdî Gelen-Ek-I Klasik ve Çağdaş Metinler Seçkisi III. ed. Recep Alpyağıl. 19-48. İstanbul: İz Yayıncılık, 2016.
• Bebek, Adil. "Muhammed b. Şebîb". Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 31 Mayıs 2022. https://islamansiklopedisi.org.tr/muhammed-b-sebib
• Mâtürîdî, Ebû Mansûr. Kitâbü’t-Tevhîd Tercümesi. çev. Bekir Topaloğlu. Ankara: İSAM Yayınları, 2002.
• Pezdevî, Ebü’l-Yüsr Muhammed b. Muhammed. Uṣûlü’d-dîn. nşr. Hans Peter Linss. Kahire: Dâru İhyâi’1-kütübi’l-Arabiyye, 1383/1963.