The History of Kanli Koca Oglu Kan Turali Boyu

Yıl 2022, , 89 - 133, 31.12.2022

Dursun Can Eyüboğlu

https://doi.org/10.51469/kafdagi.1181115

Öz

The sixth epic in the Book of Dede Korkut is Kanli Koca Oglu Kan Turali Boyu. There are many historical-epic-legendary-mythological layers, the oldest of which go deep into history, in the Kanli Koca Oglu Kan Turali Boyu and in the Kan Turali and Selcen Hatun types. There are two main historical-geographical-literary-cultural layers in Kanli Koca Oglu Kan Turali Boyu: the Lower Layer and the Upper Layer. The Lower Layer consists of the Oldest Periods Layer, the Scythian/Saka-Xiongnu-Kangju-Wusun Layer, the Gokturk-Turgesh Layer, the Oghuz Layer. All these historical periods shaped the Kanli Koca Oglu Kan Turali Boyu and Kan Turali and Selcen Hatun types. Kanli Koca Oglu Kan Turali Boyu may have mythological-shamanistic roots. The lowest layer of the Kanli Koca Oglu Kan Turali Boyu and Kam Bori’nin Oglu Bamsi Beyrek Boyu are the same. Kanli Koca Oglu Kan Turali Boyu has a lower layer dating back to the Scythian/Saka-Xiongnu-Kangju-Wusun period. The lower layer of the Kanli Koca Oglu Kan Turali Boyu is related to Kangju. Kan Turali’s father name is Kanli Koca in the historical process; it was related to Scythians/Sakas, Kangju, later Pechenegs and the Black Turgesh. Kan Turali in Dede Korkut, the famous legendary ruler of the Western Turks, Alp Er Tonga, that is Afrasyab, is the historical, epic and legendary Tur/Turan hero mentioned in the Iran-Turan struggle. A lower layer of the Kanli Koca Oglu Kan Turali Boyu is related to the Gokturk-Turgesh period. A lower layer of the Kanli Koca Oglu Kan Turali Boyu is related to the Oghuz period. The existence of a Turmenistan variant called Toreli Beg of the Kanli Koca Oglu Kan Turali Boyu, many place names in the epic, similarities with other Central Asian Turkish epics, the historical roots of this epic before the 10th-11th centuries, when the Oghuzs were in Central Asia. The uppermost layer of the Kanli Koca Oglu Kan Turali Boyu is related to the later periods. In this study, the history of Kanli Koca Oglu Kan Turali Boyu in Dede Korkut was examined.

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut, Kan Turali, Kanli Koca, Selcen Hatun, Kangli

KANLI KOCA OĞLU KAN TURALI BOYU’NUN TARİHİ

Öz

Dede Korkut Kitabı’ndaki altıncı boy Kanlı Koca Oğlu Kan Turalı Boyu’dur. Kanlı Koca Oğlu Kan Turalı Boyu’nda ve Kan Turalı ve Selcen Hatun tiplerinde en eskisi tarihin derinliklerine uzanan birçok tarihi-destani-efsanevi-mitolojik tabaka bulunmaktadır. Kanlı Koca Oğlu Kan Turalı Boyu’nda tarihi-coğrafi-edebi-kültürel olarak başlıca iki tabaka bulunmaktadır: Alt Tabaka ve Üst Tabaka. Alt Tabaka En Eski Devirler Tabakası, İskit/Saka-Hun-Kanglı-Usun Tabakası, Göktürk-Türgiş Tabakası, Oğuz Tabakası’ndan oluşmaktadır. Bütün bu tarihi dönemler Kanlı Koca Oğlu Kan Turalı Boyu’nu ve Kan Turalı ve Selcen Hatun tiplerini şekillendirmiştir. Kanlı Koca Oğlu Kan Turalı Boyu’nun mitolojik-şamanistik kökleri olabilir. Kanlı Koca Oğlu Kan Turalı Boyu ile Kam Böri’nin Oğlu Bamsı Beyrek Boyu’nun en alt tabakası aynıdır. Kanlı Koca Oğlu Kan Turalı Boyu’nun İskit/Saka-Hun-Kanglı-Usun dönemine uzanan bir alt tabakası vardır. Kanlı Koca Oğlu Kan Turalı Boyu’nun alt tabakası Kanglılar/Kangarlar/Kang-kü ile ilgilidir. Kan Turalı’nın babasının adı Kanlı Koca tarihi süreç içerisinde; İskitler/Sakalar, Kanglılar/Kangarlar, daha sonra Peçenekler ve Kara Türgişler ile ilgili olmuştur. Dede Korkut’taki Kan Turalı, Batı Türkleri’nin ünlü efsanevi hükümdarı Alp Er Tonga yani Afrasyab, İran-Turan mücadelesinde adı geçen tarihi, destani, efsanevi Tur/Turan kahramanıdır. Kanlı Koca Oğlu Kan Turalı Boyu’nun bir alt tabakası Göktürk-Türgiş dönemiyle ilgilidir. Kanlı Koca Oğlu Kan Turalı Boyu’nun bir alt tabakası Oğuz dönemiyle ilgilidir. Kanlı Koca Oğlu Kan Turalı Boyu’nun Töreli Beğ adlı bir Türkmenistan varyantının olması, boyda geçen birçok yer adı, diğer Orta Asya Türk destanları ile benzerlikleri, bu boyun tarihi köklerinin Oğuzlar’ın Orta Asya’da bulundukları 10.-11. yüzyıllardan daha eski bir tarihe ait olduğunu göstermektedir. Kanlı Koca Oğlu Kan Turalı Boyu’nun en üst tabakası sonraki dönemlerle ilgilidir. Bu çalışmada Dede Korkut’taki Kanlı Koca Oğlu Kan Turalı Boyu’nun tarihi incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut, Kan Turalı, Kanlı Koca, Selcen Hatun, Kanglı

Kaynakça

• Abdulla, Kamal (2015). Mitten Yazıya veya Gizli Dede Korkut. Akt. Ali Duymaz. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Aça, Mehmet (2002). Kazak Türklerinin Destanları ve Destancılık Geleneği. Konya: Kömen Yayınları.
• Adilbekova, Elmira (2016). “Dede Korkut Hikâyeleri ve Koblandı Batır Destanı Arasındaki Benzerlikler Hakkında Bazı Değerlendirmeler”, III. Uluslararası Türk Dünyası Kültür Kongresi “Dede Korkut ve Türk Dünyası” (Çeşme-İzmir, 19-23 Ekim 2015) Bildiriler Kitabı, 1. cilt, edit. Metin Ekici vd. İzmir: Ege Üniversitesi. s. 47-55.
• Agacanov, Sergey Grigoreviç (2015). Oğuzlar. Çev. Ekber N. Necef ve Ahmet Annaberdiyev. İstanbul: Selenge Yayınları.
• Akkoyun Koç, Tuğba (2020). Dede Korkut Hikâyelerinde Söylem Çözümlemesi Ve Kültürel Kimliğin Öğretimi. Yayımlanmamış doktora tezi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Amanoğlu, Ebulfez Kulu (1999). “Kişi Adlarında Eski İnançların İzleri: Dede Korkut”, Atatürk Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S. 11, s. 53-59.
• Aristov, Nikolay Aleksandroviç (2014). Türk Halklarının Etnik Yapısı. İstanbul: Selenge Yayınları.
• Avezov, Muhtar (1997). “Kozı Körpeş-Bayan Sulu”, akt. Zeyneş İsmail, Ahmet Güngör, Bilig, S. 5, s. 93-106.
• Bahadırova, Sarıgül (2005). “Dede Korkut Kitabı ve Alpamıs Destanı’nın Karakalpak Varyantı”, akt. Pınar Dönmez Fedakar, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, C. V, S. 1, 113-120.
• Bahar, Hasan (1994). “Türkistan’ın Coğrafi Konumu ve İlkçağ Kaynaklarına Göre Tarihi”, Selçuk Ü. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 1, s. 233-244.
• Barthold, Vasiliy Vladimiroviç (2004). Orta Asya Türk Tarihi -Dersleri-. Ankara: Çağlar Yayınları.
• Bayat, Fuzuli (2006). Ana Hatlarıyla Türk Şamanlığı. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Baydur, Suad Yakup (1951). “Evripides’in Alkestis’i - Dede Korkut’un Deli Dumrul’u”, Türk Dili, S. 1, s. 27-28.
• Baykara, Tuncer (2002). “Türklüğün En Eski Zamanları”, Türkler, edit. Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca, C. 1. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları. s. 279-308.
• Bekki, Salahaddin (2016). “Dedem Korkut Kitabı ile Altay Destanı Maaday-Kara Arasındaki Tarihi-Genetik Bağ”, III. Uluslararası Türk Dünyası Kültür Kongresi “Dede Korkut ve Türk Dünyası” (Çeşme-İzmir, 19-23 Ekim 2015) Bildiriler Kitabı, 1. cilt, edit. Metin Ekici vd. İzmir: Ege Üniversitesi. s. 275-284.
• Boratav, Pertev Naili (1958). “Dede Korkut Hikâyelerindeki Tarihi Olaylar ve Kitabın Telif Tarihi”, Türkiyat Mecmuası, C. XIII, S. 48, s. 31-62.
• Boratav, Pertev Naili (2012). Türk Mitolojisi / Oğuzların - Anadolu, Azerbaycan ve Türkmenistan Türklerinin Mitolojisi. Çev. Recep Özbay. Ankara: BilgeSu Yayıncılık
• Çeribaş, Mehmet (2011). “Erlik’ten Şökli Melik’e Türk Destanlarında Düşman Unsurlar ve Dede Korkut Boylarında Kâfirler”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, S. 192, s. 195-210.
• Çoruhlu, Yaşar (2015). Türk Mitolojisinin Ana Hatları. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
• De Groot, J. M. ve Asena, G. Ahmetcan (2011). 2500 Yıllık Çin İmparatorluk Belgelerinde Hunlar ve Türkistan. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Demir, Necati (2017). Ulu Han Ata Bitigi - Türklerin En Eski Destanı. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Duran, Zehra Görkem (2012). “Dede Korkut Boylarında Eş Seçimi ve Bu Bağlamda Kadın-Erkek İlişkileri”, Gazi Üniversitesi IV. Genç Bilim Adamları Sempozyumu (Ankara, 21-23 Mayıs 2012) Bildiriler Kitabı. Ankara: Gazi Ü. Yayınları. s. 125-135.
• Durmuş, İlhami (2017). İskitler. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Durmuş, İlhami (2018). “Sumerlilerin Kökeni ve Kültürü”, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 5 (17 Ek), s. 177-200.
• Duymaz, Ali (1996). “Kıpçak Sahası Türk Destanlarında Bir Oğuz Alpı: Salur Kazan”, Millî Folklor, S. 31-32, s. 49-59.
• Duymaz, Ali. (1999). “Kanturalı Boyundaki Bazı Motif ve Unsurlar Üzerine”, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, S. 8, 360-386.
• Ebülgazi Bahadır Han (1974). Türklerin Soy Kütüğü (Şecere-i Terakime). Haz. Muharrem Ergin. İstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser Serisi.
• Ekici, Metin (2019). Dede Korkut Kitabı Türkistan/Türkmen Sahra Nüshası, Soylamalar Ve 13. Boy, Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi, Orijinal Metin (Tıpkıbasım), Transkripsiyon, Aktarma. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Ercilasun, Ahmet Bican (1994). “Dede Korkut Kitabı ile Oğuz Destanı Arasındaki Münasebetler”, I. Sovyet-Türk Kollokyumu, Bakü, 1-8 Temmuz 1988; Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1988, TDK Yay., Ankara, 1994, s. 69-89.
• Ercilasun, Ahmet Bican (2000). “Dede Korkut’taki Olayların Zamanı”, Uluslararası Dede Korkut Bilgi Şöleni (Ankara, 19-21 Ekim 1999) Bildirileri, haz. Alev Kahya Birgül ve Aysu Şimşek Canpolat. Ankara: AKM Yayınları. s. 157-160.
• Ercilasun, Ahmet Bican (2002). “Salur Kazan Kimdir?”, Millî Folklor, S. 56, s. 22-33.
• Ercilasun, Ahmet Bican (2004). Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Ercilasun, Ahmet Bican (2015). “Oğuz Adının Etimolojisi”, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Oğuzlar / Dilleri, Tarihleri ve Kültürleri 5. Uluslararası Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu (Ankara, 21-23 Mayıs 2014) Bildirileri, edit. Tufan Gündüz ve Mikail Cengiz. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları. s. 15-20.
• Erdem, Melek (1998). Dede Korkut Türkmenistan Varyantları. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Erdem, Melek (2005). “Dede Korkut Destanlarının Türkmenistan Varyantının Yazma Nüshalarla İlişkisi Üzerine”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, S. 4 (Aralık 2005), s. 158-188.
• Ergin, Muharrem (1964). Dede Korkut Kitabı / Metin - Sözlük. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• Ergin, Muharrem (1989). Dede Korkut Kitabı I. / Giriş - Metin - Faksimile. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basım Evi.
• Esin, Emel (1976). “Fârâbî’yi Yetiştiren Kengeres Türk Muhitinin Kültür ve Sanatı”, İstanbul Ü. İslâm Tetkikleri Enstitüsü Dergisi, C. VI, S. 3-4, s. 81-139.
• Esin, Emel (1978). İslamiyetten Önceki Türk Kültür Tarihi ve İslama Giriş. İstanbul: Edebiyat Fakültesi Matbaası.
• Eyüboğlu, Dursun Can (2019). Korkut. İstanbul: Cinius Yayınları.
• Eyüboğlu, Dursun Can (2021). Dede Korkut'taki Boğazca Fatma. Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 4 (7), 90-116.
• Eyüboğlu, Dursun Can (2021b). Dede Korkut'taki Karacuk Çoban. Oğuz-Türkmen Araştırmaları Dergisi, 5 (2), 134-179.
• Eyüboğlu, Dursun Can (2022). Dede Korkut'taki Deli Dumrul. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademik Araştırmalar Dergisi, 6 (1), 64-86.
• Eyüboğlu, Dursun Can (2022b). Dede Korkut'taki Kara Budak Üzerine Bir Değerlendirme. Anasay, (19), 213-240.
• Fedakar, Selami (2004). “Alpamış Destanı Ve Dede Korkut Kitabı’nda Kahramanların Ortaya Çıkışı”, Millî Folklor, S. 61, s. 134-141.
• Gabain, Annemarie Von (1950). “Köktürklerin Tarihine Bir Bakış, III”, çev. Saadet Çağatay, Ankara Ü. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, C. 8, S. 3, s. 373-379.
• Genç, Reşat (2000). “Kültür Tarihimizde Destanların Yeri ve Dede Korkut’taki Olayların Zamanı Üzerine”, Uluslararası Dede Korkut Bilgi Şöleni (Ankara, 19-21 Ekim 1999) Bildirileri, haz. Alev Kahya Birgül ve Aysu Şimşek Canpolat. Ankara: AKM Yayınları. s. 169-174.
• Gezenfergızı, Aynur (2016). “Oğuz Destanı “Kitabı Dede Korkut”un İzleri Kıpçak Kökenli Kumuklar’ın Yırlarında ve Sümer Metinlerinde”, III. Uluslararası Türk Dünyası Kültür Kongresi “Dede Korkut ve Türk Dünyası” (Çeşme-İzmir, 19-23 Ekim 2015) Bildiriler Kitabı, 2. cilt, edit. Metin Ekici vd. İzmir: Ege Üniversitesi. s. 651-656.
• Golden, Peter Benjamin (2012). Türk Halkları Tarihine Giriş. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Gökyay, Orhan Şaik (1973). Dedem Korkudun Kitabı. İstanbul: Başbakanlık Kültür Müşteşarlığı Kültür Yayınları.
• Gömeç, Saadettin (2009). “Dede Korkut Kitabında Geçen Tartışmalı Bazı Yer Adları Üzerine”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, S. 4 (2009), s. 210-217.
• Gumilev, Lev Nikolayeviç (2002). Hunlar. İstanbul: Selenge Yayınları.
• Gülensoy, Tuncer (2004). “Kam Püre Oğlu Bamsı Beyrek, Deli Dumrul, Salur Kazan ve Tepegöz Boylarının Anadolu Varyantları ve Dede Korkut Hikâyeleri Coğrafyasının Tespiti Sorunu”, II. Milletlerarası Dede Korkud Kollokyumu (Bakü, Azerbaycan, 21-26 Aralık 1998); Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1998/I, S. 41, TDK Yay., Ankara, 2004, s. 81-92.
• Hazar, Mehmet (2008). “Artukoğulları Zamanında Dede Korkut Kitabı’ndaki Kişi Adları”, Turkish Studies, Volume 3/1, s. 22-33.
• İnan, Abdülkadir (1976). Eski Türk Dini Tarihi. İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• İnan, Abdülkadir (1986). Tarihte ve Bugün Şamanizm, Materyaller ve Araştırmalar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• İnan, Abdülkadir (2016). “Türk Destanlarına Genel Bakış”, İslamiyet Öncesi Türk Destanları (İncelemeler - Metinler), haz. Saim Sakaoğlu ve Ali Duymaz. İstanbul: Ötüken Neşriyat. s. 35-51.
• Jirmunskiy, Viktor Maksimoviç (1961). “Kitabı Korkud” ve Oğuz Destanı Geleneği”, çev. İsmail Kaynak, Türk Tarih Kurumu Belleten, S. 100, s. 609-629.
• Kafesoğlu, İbrahim (2012). Türk Millî Kültürü. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Kalafat, Yaşar (2007). Balkanlar’dan Uluğ Türkistan’a Türk Halk İnançları - II. Ankara: Berikan Yayınları.
• Kâşgarlı Mahmûd (2005). Divânü Lugâti’t-Türk. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Kaya, Doğan (1995). “Alpamış Destanı”, 1995 Dünya Hoşgörü-Manas-Abay Yılı VII. Uluslararası Türk Halk Edebiyatı Semineri ve Türk Dünyası Kültür Kurultayı (Kırıkkale 9-11. 6. 1995) Bildirileri, s. 87-93.
• Kemaloğlu, Muammer (2019). Dede Korkut (Destan İçre Tarih). Ankara: Raf Kitabevi.
• Konıratbayev, Avelbek (2000). “Korkut Ata Hakkında”, akt. Dinara Düysebayeva, Kazakistan’da Dede Korkut, haz. Abdimalik Nısanbayev vd. Ankara: AKM Yayınları. s. 147-182.
• Köprülü, Fuat (1976). Türk Edebiyatı’nda İlk Mutasavvıflar. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Landsberger, Benno (1943). “Sümerler”, Çev. Mebrure Osman Tosun, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, C. 1, S. 5, s. 89-102.
• Margulan, Alkey (2000). “Korkut: Efsane ve Hakikat”, akt. Banu Muhyayeva, Kazakistan’da Dede Korkut, haz. Abdimalik Nısanbayev vd. Ankara: AKM Yayınları. s. 123-146.
• Merhan, Aziz (2016). “Dede Korkut Hakkındaki İlk Yazı (Heinrich Friedrich Von Diez, 1815) Üzerine”, III. Uluslararası Türk Dünyası Kültür Kongresi “Dede Korkut ve Türk Dünyası” (Çeşme-İzmir, 19-23 Ekim 2015) Bildiriler Kitabı, 2. cilt, edit. Metin Ekici vd. İzmir: Ege Üniversitesi. s. 941-948.
• Nısanbayev, Abdimalik (2000). “Türk Halklarının Büyük Düşünürü Korkut Ata”, akt. Dinara Düysebayeva, Kazakistan’da Dede Korkut, haz. Abdimalik Nısanbayev vd. Ankara: AKM Yayınları. s. 1-13.
• Omorov, Timurlan (2008). Kırgız Şecerelerine Göre Türk Boyları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ospanaliyeva, Bibigül (2011). Kazakistan'ın Jambıl Bölgesi Efsaneleri (İnceleme-Metinler). Yayımlanmamış doktora tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ögel, Bahaeddin (1971). Türk Kültürünün Gelişme Çağları, 1. Cilt. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Ömeroğlu, İsmail (2002). “Mifik-Düşüncәdә Rasionallıq: Bilgamıs-Dәdә Qorqud Ölmәzliyi”, Bilig, S. 20, s. 73-88.
• Özkan, İsa (1997). “Türkmenistan’dan Derlenmiş Dede Korkut Boyları”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1995, TDK Yay., Ankara, 1997, s. 263-314.
• Öztürk, Ali (2012). Çağlar İçinde Türk Destanları. İstanbul: Pozitif Yayınları.
• Özyetgin, A. Melek (2003). “14. Yüzyılda Ünlü Arap Filolog Ebū Hayyān’ın Bilgisi Dâhilindeki Türk Dünyası”, Türkoloji Dergisi, 16/2, s. 35-51.
• Paksoy, Hasan Bülent (1985). “Alpamış ve Bamsı Beyrek: İki Ad, Bir Destan”, Türk Dili, S. 403, s. 619-622.
• Radloff, Wilhelm (1956). Sibirya'dan II (Aus Sibirien). Çev. Ahmet Temir. İstanbul: Maarif Basımevi.
• Radloff, Wilhelm (2012). “Şamanlık”, Türklük ve Şamanlık, edit. Ö. Andaç Uğurlu, çev. A. Temir, T. Andaç, N. Uğurlu. İstanbul: Örgün Yayınevi. s. 13-103.
• Roux, Jean-Paul. (2011). Eski Türk Mitolojisi. Ankara: BilgeSu Yayıncılık.
• Sağır, Caner (2006). Temim İbn Bahr’ın Seyahatnamesi ile Mervezi’nin Taba-i Hayavan Eserinin Tercümesi ve Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Sakaoğlu, Saim (1998). Dede Korkut Kitabı / İncelemeler-Derlemeler-Aktarmalar (I İncelemeler-Derlemeler). Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları.
• Salman, Hüseyin (1998). Türgişler. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Salman, Hüseyin (2002). “Türgişler”, Türkler, edit. Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca, C. 2. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları. s. 412-420.
• Sepetçioğlu, Mustafa Necati (1998). Dedem Korkut’un Kitabı. İstanbul: İrfan Yayımcılık.
• Seydimbek, Akselev (2000). “Korkut Ata Efsaneleri”, akt. Dinara Düysebayeva, Kazakistan’da Dede Korkut, haz. Abdimalik Nısanbayev vd. Ankara: AKM Yayınları. s. 49-95.
• Sina, Ayşen (2004). “Alkestis ve Deli Dumrul”, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Tarih Araştırmaları Dergisi, S. 36, s. 225-235.
• Sultanzade, Vügar (2010). “Domrul Adının Kökeni Ve Deli Domrul Boyunda Bazı Motiflerin Kaynağı Üzerine”, Azǝrbaycan Milli Elmlǝr Akademiyası Folklor İnstitutu-KKTC Doğu Akdeniz Üniversiteti, Türk Epik Ənǝnǝsindǝ Dastan “Ortaq Türk Keçmişindǝn Ortaq Türk Gǝlǝcǝyinǝ” VI Uluslararası Folklor Konfransının (Bakı, 25-26 Noyabr 2010) Materialları. Bakı. s. 480-483.
• Sümer, Faruk (1959). “Oğuzlar’a Ait Destani Mahiyetde Eserler”, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, XVII/3-4, s. 359-455.
• Sümer, Faruk (1972). Oğuzlar / (Türkmenler) Tarihleri - Boy Teşkilatı - Destanları. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
• Sümer, Faruk (2007). “Oğuzlar”, TDV İslâm Ansiklopedisi, cilt: 33, s. 325-330.
• Şen, Mesut (2003). “Tepegöz Hikâyesi ile Polyphemos Efsanesi Arasındaki Anlayış Farkı”, Türk Dili, S. 618, s. 602-611.
• Taşağıl, Ahmet (2013). Kök Tengri’nin Çocukları (Avrasya Bozkırlarında İslâm Öncesi Türk Tarihi). İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayıncılık.
• Taşağıl, Ahmet (2015). “Oğuzların Tarih Sahnesine Çıkışı Hakkında”, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Oğuzlar / Dilleri, Tarihleri ve Kültürleri 5. Uluslararası Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu (Ankara, 21-23 Mayıs 2014) Bildirileri, edit. Tufan Gündüz ve Mikail Cengiz. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları. s. 21-30.
• Taşağıl, Ahmet (2017). Gökbörü’nün İzinde / Kadim Türklerin Topraklarında. İstanbul: Kronik Kitap.
• Togan, Zeki Velidi (1982). Oğuz Destanı. Reşideddin Oğuznamesi, Tercüme ve Tahlili. İstanbul: Enderun Yayınları.
• Toksoy, Ahmet (2008). “Kitâb-ı Diyarbekriyye’de Bayındırlılar (Kara Yülük Osman Bey’e Kadar)”, Turkish Studies, Volume 3/4, s. 806-817.
• Tural, Sadık (2000). “Korkut Dede/Ata’yı Kavramak Yolunda”, Kazakistan’da Dede Korkut, haz. Abdimalik Nısanbayev vd. Ankara: AKM Yayınları. s. XIII-XXXVI.
• Tural, Sadık (2006). “Bayat Boyundan Bir Övliya: Korkut Ata”, Tarihten Destana Akan Duyarlılık, ed. Süleyman Bozdemir. Ankara: Yüce Erek Yayınevi. s. 289-303.
• Tural, Sadık ve Nurmemmet, Annaguli (1999). Gorkut Ata Türkmen Halk Nüshası. Ankara: Türkmenistan Milli Kolyazmalar Enstitüsü Yayını.
• Ulusan Şahin, Şayan (2005). “Türk Kültüründe At Arabası (At Arabalarının Dili)”, Bilig, S. 32, s. 165-178.
• Üçüncü, Kemal (2006). Kazak Türklerinin Kahramanlık Destanı Alpamış. İstanbul: Töre Yayın.
• Yıldız, Naciye (2000). “Gorkut Ata - Türkmen Nüshasının Değeri Ve Önemi”, Uluslararası Dede Korkut Bilgi Şöleni (Ankara, 19-21 Ekim 1999) Bildirileri, haz. Alev Kahya Birgül ve Aysu Şimşek Canpolat. Ankara: AKM Yayınları. s. 363-370.
• Yorulmaz, Osman (2012). Geçmişten Günümüze Kanglı Türkleri. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Yörükan, Yusuf Ziya (2014). Müslümanlıktan Evvel Türk Dinleri Şamanizm. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Zekiyev, Fatih (2002). “Ön ve Orta Asya, Kafkasya, Karadeniz’in Kuzeyi, İdil-Ural ve Batı Sibirya’daki Eski Türkler”, Türkler, edit. Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca, C. 1. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları. s. 424-431.