TÜRKİYE’DE İKİ DARBE ARASI DÖNEMDE ÖĞRETMEN VE ÖĞRENCİ ÖRGÜTLENMELERİ (1960-1980)

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 165 - 179, 31.12.2021

Turan Kılın İsa Kalaycı

https://doi.org/10.51469/kafdagi.1035290

Öz

Türkiye Cumhuriyeti'nde 1950 yılında çok partili siyasal hayata geçildikten sonra birçok alanda yenilikler görülmeye başlamıştır. Bu dönemde demokratik toplum talepleri ön plana çıkmış ve bunun öncülüğünü de sivil toplum kuruluşları üstlenmiştir. 1961 Anayasası’nın getirdiği özgür ortam ile sivil toplum örgütleri ve özellikle de öğrenci-öğretmen örgütleri kurulmuş, 1968 öğrenci hareketleri ile de bu örgütlenmeler politize olmuş ve siyasi partilerle paralel hareket etmişlerdir. Kuruluş amaç ve hedefleri, eğitim-öğretimin ve bu alanda çalışanların özlük haklarının geliştirilmesi olan öğretmen örgütlenmelerinin, amaç ve hedeflerinden saparak siyasal alanlarda faaliyet göstermesi, eğitimin olumsuz yönde etkilenmesine neden olmuştur. 1960-1980 yılları arasında faaliyet göstermiş olan öğrenci ve öğretmen dernekleri, kuruluş amaçları, faaliyetleri ve ürettikleri düşünsel metinler incelendiğinde bu örgütlenmelerin siyasallaşma eğilimlerini görmek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Darbe, 1960-1980, öğretmen, örgütlenme, öğrenci

Kaynakça

• T.C. Resmî Gazete, 02.12.1972: 1630. Sayı: 14379.
• T.C. Resmî Gazete, 14.07.1938: 3512. Sayı: 3959.
• T.C. Resmî Gazete, 06.11.1981: 2547. Sayı: 17506.
• T.C. Resmî Gazete, 04.10.1983: 2908. Sayı: 18184.
• Altunya, N. (1998). Türkiye’de Öğretmen Örgütlenmesi 1908-1998, Ankara: Ürün Yayınları.
• Aydın, S. ve Taşkın, Y. (2018). 1960’tan Günümüze Türkiye Tarihi, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Atasoy, M. ve Bican, S. (2010). 12 Eylül Mağduru TÖB-DER ve Hukuksal Serencamı. Mülkiye, XXXIV (268), ss. 225-247.
• Alkaya, Ö. (1969). Memleketimizde Öğrenci Boykotları. 1968 Yılı Öğrenci Hareketleri (Dünyada ve Türkiye’de), (Ed.: Hamide Topçuoğlu), Ankara: Başnur Matbaası, ss. 228-253.
• Binbaşıoğlu, C. (2014). Başlangıçtan Günümüze Türk Eğitim Tarihi, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Cerev, G. (2013). “Geçmişten Günümüze Öğretmenlerin Sendikal Örgütlenme Mücadelesi” Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt 4, Sayı 2, 6-7.
• Hatiboğlu, T. (1998). Türkiye Üniversite Tarihi 1845-1997, Ankara: Selvi Yayınevi.
• Kabacalı, A. (2007). Türkiye’de Gençlik Hareketleri, İstanbul: Gürer Yayınları.
• Koç, Y. (2010). 30. Yıldönümünde 12 Eylül Darbesi ve İşçi Sınıfı. Mülkiye, XXXIV (268), ss. 43-74.
• Okçabol, R. (2005). Öğretmen Yetiştirme Sistemimiz, Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Okçabol, R. (2007). Yükseköğretim Sistemimiz, Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Sakaoğlu, N. (2003). Osmanlı’dan Günümüze Eğitim Tarihi, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Tezcan, M. (1969). Memleketimizin Yüksek Öğrenim Kurumlarında Öğrenci Hareketleri ve Ortaya Çıkardığı Sorunlar. 1968 Yılı Öğrenci Hareketleri (Dünyada ve Türkiye’de), (Ed.: Hamide Topçuoğlu), Ankara: Başnur Matbaası, ss. 228-253.
• Tekeli, İ. (2010). Tarihsel Bağlam İçinde Türkiye’de Yükseköğretimin ve Yök’ün Tarihi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Türk, E. ve Katırcı, M. (2010). Cumhuriyet Döneminde Türk Millî Eğitim Sistemindeki Gelişmeler 1920-2010, Ankara: Strateji Geliştirme Başkanlığı. T.C. Anayasası, 1961: https://www.anayasa.gen.tr/1961ay.htm (Erişim Tarihi: 30.11.2020).
• Yıldırım, H. (2013). “Türkiye’de Öğretmen Örgütlenmeleri (1960-1980)” (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.