Sosyal duyarlılık dersinin yardımseverlik ve kültürlerarası duyarlılık üzerindeki etkisi

Year 2021, , 355 - 369, 31.08.2021

Esra Asıcı , Ebru Külekçi Akyavuz

https://doi.org/10.30900/kafkasegt.959544

Abstract

Bu çalışmanın amacı, sosyal duyarlılık dersinin üniversite öğrencilerinin yardımseverlik ve kültürlerarası duyarlılık düzeyi üzerindeki etkisinin incelenmesidir. Araştırmanın katılımcıları 92 kadın, 48 erkek olmak üzere toplam 140 üniversite öğrencisinden oluşmuştur. Araştırma, ön test-son test deney ve kontrol gruplu yarı deneysel desene dayalı olarak tasarlanmıştır. Deney grubu sosyal duyarlılık dersini alan 66 öğrenciden, kontrol grubu ise sosyal duyarlılık dersini almayan 74 öğrenciden oluşmuştur. Araştırmanın verileri; Yardımseverlik Ölçeği, Kültürlerarası Duyarlılık Ölçeği ve demografik bilgi formu aracılığıyla toplanmıştır. Deney grubu öğrencileri sosyal duyarlılık dersi kapsamında çeşitli sosyal sorumluluk projeleri geliştirip uygulamışlardır. Öğrencilerin gerçekleştirdikleri sosyal sorumluluk projeleri “çocuklara masal okuma”, “okul kütüphanesi için kitap toplama”, “kuran kursunda öğreticilik yapma”, “köy okulu ziyareti”, “çocuklarla oyun oynama”, “rehabilitasyon merkezini ziyaret ederek özel gereksinimli çocuklarla etkinlik yapma”, “yabancı uyruklu üniversite öğrencileri ile Türk üniversite öğrencilerinin kaynaştırılması”, “mülteci çocuklarla kahvaltı yapma”, “kansere ilişkin farkındalık oluşturma”, “otizmli çocuklarla pizza yapımı”, “fidan dikme” ve “kan bağışı”nı içermektedir. Bu süreçte kontrol grubundaki öğrenciler herhangi bir sosyal sorumluluk projesinde yer almamışlardır. Verilerin analizi SPSS 22.00 istatistik paket programı aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Analizlerde, Mann Whitney U, Wilcoxon İşaretli Sıralar testleri ve tekrarlı ölçümler için iki yönlü varyans analizi teknikleri kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, sosyal duyarlılık dersini almak üniversite öğrencilerinin yardımseverlik düzeyinin artmasına katkı sağlamaktadır. Sosyal duyarlılık dersini alan öğrencilerin kültürlerarası duyarlılık düzeyi artmakla birlikte, belirlenen bu artışın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar ilgili literatür ışığında tartışılmış ve öneriler sunulmuştur. 

Keywords

Sosyal duyarlılık, kültürlerarası duyarlılık, yardımseverlik, üniversite öğrencileri

Supporting Institution

Kilis 7 Aralık Üniversitesi

Project Number

19-12512

The effect of social sensitivity course on benevolence and intercultural sensitivity

Abstract

Bu çalışmanın amacı, sosyal duyarlılık dersinin üniversite öğrencilerinin yardımseverlik ve kültürlerarası duyarlılık düzeyi üzerindeki etkisinin incelenmesidir. Araştırmanın katılımcıları 92 kadın, 48 erkek olmak üzere toplam 140 üniversite öğrencisinden oluşmuştur. Araştırma, ön-son test deney ve kontrol gruplu yarı deneysel desene dayalı olarak tasarlanmıştır. Deney grubu sosyal duyarlılık dersini alan 66 öğrenciden, kontrol grubu ise sosyal duyarlılık dersini almayan 74 öğrenciden oluşmuştur. Araştırmanın verileri Yardımseverlik Ölçeği, Kültürlerarası Duyarlılık Ölçeği ve demografik bilgi formu aracılığıyla toplanmıştır. Deney grubu öğrencileri sosyal duyarlılık dersi kapsamında çeşitli sosyal sorumluluk projeleri geliştirip uygulamışlardır. Öğrencilerin gerçekleştirdikleri sosyal sorumluluk projeleri “çocuklara masal okuma”, “okul kütüphanesi için kitap toplama”, “kuran kursunda öğreticilik yapma”, “köy okulu ziyareti”, “çocuklarla oyun oynama”, “rehabilitasyon merkezini ziyaret ederek özel gereksinimli çocuklarla etkinlik yapma”, “yabancı uyruklu üniversite öğrencileri ile Türk üniversite öğrencilerinin kaynaştırılması”, “mülteci çocuklarla kahvaltı yapma”, “kansere ilişkin farkındalık oluşturma”, “otizmli çocuklarla pizza yapımı”, “fidan dikme” ve “kan bağışı”nı içermektedir. Bu süreçte kontrol grubundaki öğrenciler herhangi bir sosyal sorumluluk projesinden yer almamışlardır. Verilerin analizi SPSS 22.00 istatistik paket programı aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Analizlerde, Mann Whitney U, Wilcoxon İşaretli Sıralar testleri ve tekrarlı ölçümler için iki yönlü varyans analizi teknikleri kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, sosyal duyarlılık dersini almak üniversite öğrencilerinin yardımseverlik düzeyinin artmasına katkı sağlamaktadır. Sosyal duyarlılık dersini alan öğrencilerin kültürlerarası duyarlılık düzeyi artmakla birlikte, belirlenen bu artışın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçla ilgili literatür ışığında tartışılmış ve öneriler sunulmuştur.

Keywords

social sensitivity, intercultural sensitivity, benevolence, university students

Project Number

19-12512

References

• Aktepe, V. (2010). İlköğretim 4. sınıf sosyal bilgiler dersinde “yardımseverlik” değerinin etkinlik temelli öğretimi ve öğrencilerin tutumlarına etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Boran, M. ve Karakuş, F. (2017). Topluma hizmet uygulamaları dersine yönelik öğretmen adayı görüşlerinin incelenmesi. Erciyes Journal of Education, 1(1), 22-41.
• Bulduk, S., Tosun, H. ve Ardıç, E. (2011). Türkçe Kültürler Arası Duyarlılık Ölçeği’nin hemşirelik öğrencilerinde ölçümsel özellikleri. Türkiye Klinikleri J Med Ethics, 19(1), 25-31.
• Bulut, M., Bulut, N. ve Bulut, A. (2012). Öğretmen eğitiminde değer eğitimi fırsatı olarak topluma hizmet uygulamaları dersi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17), 347-357.
• Büyüköztürk, S., Kılıç Çakmak, E., Akgün, O. E., Karadeniz, S. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, A. (2014). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Chen, G. and Starosta, W.J. (2000, November). The development and validation of the intercultural sensitivity scale. Paper was presented at the Annual Meeting of the NAtional Communication Association. Seattle, WA.
• Coşkun, Y. ve Yıldırım, A. (2009). Üniversite öğrencilerinin değer düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, VI(I), 311-328.
• Çiçekliyurt T. Z. ve Demir M. K. (2015). Dördüncü sınıf sosyal bilgiler dersinde doğrudan verilecek değerlerin kazanılma durumunun değerlendirilmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 36, 75-94.
• Çiftçi, F., Yüksel, İ. ve Yıldız, R. (2005). İlköğretim vatandaşlık ve insan hakları eğitimi (8. Basım). İstanbul: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Demirci, İ. (2017). Huzurlu ve mutlu yaşamın değerler ve karakter güçleri bağlamında karma bir araştırmayla incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Dilmen, N., E. ve Öğüt, S. (2010). Sosyalleşmenin yeni yüzü: Sosyal paylaşım ağları. marmara üniversitesi yeni medya ve etkileşim konferansı bildirgesi içinde (s.237-247).
• Elma, C., Kesten, A., Kıroğlu, K., Uzun, E. M. ve Dicle, A. N. (2010). Öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersine ilişkin algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(2), 231-252.
• Gay, L. R., Mills, G. E. ve Airasian, P. (2005). Educational research: Competencies for analysis and application (8. Basım). Upper Saddle River, NJ: Pearson Education.
• Güvenç, B. (1999). İnsan ve kültür (8. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Hammer, M. R. (2015). The developmental paradigm for intercultural competence research. International Journal of Intercultural Relations, 48, 12–13. doi:10.1016/j.ijintrel.2015.03.004
• Kara, C., Altintas, A. ve Kaya, I.F. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamalarıyla “yardımseverlik değeri” kazanmaları hakkındaki görüşleri. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11(22), 23-37.
• Karatekin, N., Ekşi, H., Işılak, H., Otrar, M., Koç-Yıldırım, P. ve Durmuş, A. (2012). Perese değerler eğitimi öğretmen kitabı, yardımseverlik. Ankara: Nobel.
• Keskin, Y. ve Öğretici, B. (2013). Sosyal bilgiler dersinde “duyarlılık” değerinin etkinlikler yoluyla kazandırılması: Nitel bir araştırma. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 143-181.
• Kocadere, S. A. ve Seferoğlu, S. S. (2013). Topluma hizmet uygulamaları dersinin işlenişi: Uygulama örnekleri ve sürece ilişkin öğrenci görüşlerinin değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(II), 75-89.
• Küçükoğlu, A. (2012). Öğretmen eğitiminde topluma hizmet uygulamaları deneyimsel bir öğrenme yaklaşımı. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 1(4), 214-226.
• McMurray, A. A. (2007).Measuring intercultural sensitivity of international and domestic college students: The impact of international travel. Florida: University of Florida.
• Meyer , L. , Sherman , L. ve MaKinster , J. (2006) . The effects of the Japan bridge project on third graders ’ cultural sensitivity. Theory and Research in Social Education, 34(3), 347-369, doi: 10.1080/00933104.2006.10473312
• Öğüt, N. ve Olkun, E. O. (2018). Üniversite öğrencilerinin kültürlerarası duyarlılık düzeyi: Selçuk Üniversitesi örneği. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 11(2), 54-73. doi: 10.18094/josc.430980
• Podsakoff, P.M., MacKenzie, S.B., Paine, J.B. and Bachrach, D.G. (2000). Organizational citizenship behaviors: A critical review of the theoretical and empirical literatüre and suggestions for future research. Journal Management, 26(3), 513-563.
• Sönmez, Ö. F. ve Akıncan, N. (2013). Ortaokul öğrencilerinin “Yardımseverlik” değeri ile ilgili metefor algıları. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 7, 105-120.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı. Mustafa Baloğlu (Çev. Edt.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
• TDK (2019). Güncel Türkçe Sözlük. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5d846bc78634b3.30570972 adresinden alınmıştır.
• Tülüce, H. S. (2014). İngilizce öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersinde elde ettikleri kazanımlara ilişkin görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 01-18. doi: 10.17679/iuefd.80654
• Vatandaş, C. (2003) Toplumsal bir değer olarak” yardımlaşma” ve dilenciler. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 157.
• Yılmaz, K. (2011). Eğitim fakültelerinin sosyal sorumluluğu ve topluma hizmet uygulamaları dersi: Nitel bir araştırma. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 4(2), 86-108.
• Yılmaz, M., Toksoy, S., Direk, Z.D., Bezirgan, S., ve Boylu, M. (2017). Cultural sensitivity among clinical nurses: a descriptive study. Journal of Nursing Scholarship. 49(2), 153-61.