Matematik eğitiminde kavram yanılgıları ile ilgili yazılan lisansüstü tezlerin incelenmesi: Bir sistematik derleme

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 1, 434 - 465, 22.03.2022

Şule Dağ , Tuğba Horzum

https://doi.org/10.30900/kafkasegt.973118

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de yürütülen matematiksel kavram yanılgıları konulu lisansüstü tezleri tematik bir şekilde incelemektir. Çalışma kapsamında Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi resmî sitesinde 1998-2021 yıllarında erişilebilen 106 adet lisansüstü tez incelenmiştir. Lisansüstü tezler üniversite, yıl, dil, tür gibi künyesel özellikleri, katılımcı grubu, katılımcı büyüklüğü, yöntem, desen, veri toplama araçları, veri analizi teknikleri gibi metodolojik özellikleri ve ele alınan öğrenme alanları-konular ve amaçların öğrenme alanlarına göre dağılımı kapsamında sınıflandırılmıştır. Araştırma sonuçları, lisansüstü tezlerin 41 farklı üniversitede hazırlandığını göstermektedir. Bu kapsamda tezlerin en fazla Marmara, Gazi ve Orta Doğu Teknik Üniversitelerinde hazırlandığı; 106 tezin 12’sinin İngilizce dilinde, 94’ünün ise Türkçe yazıldığı; lisansüstü tezlerin çoğunlukla ortaokul öğrencileri ile gerçekleştirildiği belirlenmiştir. Ayrıca lisansüstü tezlerde çoğunlukla nicel yöntemler kullanılmıştır. Nicel yöntemler ile hazırlanan tezlerde en çok tarama deseni kullanılırken, nitel yöntemler ile hazırlanan tezlerde en çok durum çalışması deseni ve karma yöntemler ile hazırlanan tezlerde ise en çok açıklayıcı desen tercih edilmiştir. Veri toplama araçları olarak ise tezlerde en çok sırasıyla teşhis testleri ve ardından başarı testleri ile yarı yapılandırılmış görüşmeler kullanılmıştır. Ayrıca nicel veri analizi tekniklerinin nitel veri analizi tekniklerinden daha fazla kullanıldığı belirlenmiştir. Tezlerin yazılma amaçlarından en çok tercih edileni kavram yanılgılarını belirlemek iken en az tercih edilen amaç ise kavram yanılgılarını fark etme becerisini belirlemek olmuştur. Ayrıca lisansüstü tezlerde her öğretim düzeyinde en çok “Sayılar ve İşlemler” öğrenme alanı kapsamındaki konulara ilişkin kavram yanılgılarının ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

kavram yanılgısı, matematik eğitimi, matematiksel kavramlar, öğrenme alanları, sistematik derleme

Destekleyen Kurum

Bu makale herhangi bir kurum veya kuruluş tarafından desteklenmemiştir.

Examination of graduate theses written about misconceptions In mathematics education: A systematic review

Öz

The aim of this research is to thematically examine the graduate theses on mathematical misconceptions conducted in Turkey. Within the scope of the study, 106 graduate theses that could be accessed in the official website of the National Council of Higher Education Thesis Center between 1998-2021 were examined. The graduate theses were classified by demographics features such as university, year, language, type, by methodological features such as participants’ group and size, methodology, design, data collection tools, data analysis techniques, by teaching areas, subjects and by distribution of purpose according to teaching areas. The results showed that graduate theses were prepared in 41 different universities. In this context, the theses are mainly published in Marmara, Gazi, and Middle East Technical University. It is determined that 12 of the 106 theses were written in English and 94 of them were written in Turkish; that the graduate theses were primarily conducted with middle school students. In addition, quantitative research methods were mainly used in graduate theses. While screening method was mostly used in the theses prepared with quantitative methods, the case study design was preferred mostly in the theses using qualitative methods, and the descriptive design was preferred mostly in the theses using the mixed methods. As the data collection tools, diagnostic tests and then achievement tests and semi-structured interviews were mostly used in theses, respectively. It was determined that quantitative data analysis techniques were used more than qualitative data analysis techniques. While the most preferred purpose of writing theses was to identify misconceptions, the least preferred purpose was to determine the ability to notice misconceptions. In addition, it was determined that the misconceptions about the subjects within the scope of the "Numbers and Operations'' learning area at each teaching level were examined in the graduate theses.

Anahtar Kelimeler

misconception, mathematics education, mathematical concepts, teaching areas, systematic review

Kaynakça

• Adıgüzel, T., Şimşir, F., Çubukluöz, Ö. ve Özdemir, B. G. (2018). Türkiye’de matematik ve fen eğitiminde kavram yanılgılarıyla ilgili yapılan yüksek lisans ve doktora tezleri: Tematik bir inceleme. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(25), 57-92.
• Akyüz, G. ve Hangül, T. (2014). 6. sınıf öğrencilerinin denklemler konusunda sahip oldukları yanılgıların giderilmesine yönelik bir çalışma. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 7(1), 16-43.
• Aşık, T. (2020). Üslü ve köklü ifadelerdeki kavram yanılgılarının belirlenmesi ve giderilmesinde kavram karikatürlerinin kullanılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Baki, A. ve Bell, A. (1997). Ortaöğretim matematik öğretimi. Ankara: YÖK Öğretmen Eğitimi Yayınları.
• Bellibaş, M. Ş. ve Gümüş, S. (2018). Eğitim yönetiminde sistematik derleme çalışmaları. İçinde K. Beycioğlu, N. Özer ve Y. Kondakçı (Eds.), Eğitim yönetiminde araştırma (ss. 507-508). Ankara:Pegem Akademi.
• Connoly, P., Keenan, C., & Urbanska, K. (2018). The trials of evidence-based practice in education: A systematic review of randomised controlled trials in education research 1980–2016. Educational Research, 60(3), 276-291, Doi: 10.1080/00131881.2018.1493353
• Çepni, S. (Ed.). (2016). Fen ve teknoloji öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Çiçek, S. C. (2020). Farklı algısal öğrenme stiline sahip ortaokul öğrencilerinin tam sayılara ilişkin kavram yanılgılarının giderilmesinde bilgisayar destekli matematik öğretiminin rolü (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Giresun Üniversitesi, Giresun.
• Çiltas, A., Güler, G., & Sözbilir, M. (2012). Mathematics education research in Turkey: A content analysis study. Educational Sciences: Theory & Practice, 12(1), 515-580.
• Dabell, J. (2008). Using concept cartoons. Mathematics Teaching Incorporating Micromath, 209, 34-36.
• Demircioğlu, H., Demircioğlu, G., ve Ayas, A. (2004). Kavram yanılgılarının çalışma yapraklarıyla giderilmesine yönelik bir çalışma. Milli Eğitim Dergisi, 163. [Online]: Retrieved on 19.12.2021 URL http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/163/demircioglu.htm.
• Denzin, N. K., & Lincoln, Y.S. (1998). The landscape of qualitative research: Theories and issues. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Dinçer, S. (2018). Content analysis in scientific research: Meta-analysis, meta-synthesis, and descriptive content analysis. Bartın University Journal of Faculty of Education, 7(1), 176-190. doi:10.14686/buefad.363159
• Fisher, K. M. (1985). A misconception in biology: Amino acids and translation. Journal of Research in Science Teaching, 22(1), 53-62.
• Gökkurt-Özdemir, B., Bayraktar, R. ve Yılmaz, M. (2017). Sınıf ve ortaokul matematik öğretmenlerinin kavram yanılgılarına ilişkin açıklamaları. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 284-305.
• Graeber, A., & Johnson, M. (1991). Insights into secondary Scholl students’ understanding of mathematics. College Park. University of Maryland.
• Güner, N. (2014). A review of master theses about mathematical misconceptions completed in Turkey between 2000 and 2013. International Journal of Humanities Social Sciences and Education (IJHSSE), 1(10), 56-64.
• Hammer, D. (1996). Misconceptions or p-prims: How may alternative perspectives of cognitive structure influence instructional perceptions and intentions. The Journal of the Learning Sciences, 5(2), 97-127.
• Hansen, A. (2011). Children’s errors in mathematics. Glasgow: Learning Matters.
• Horzum, T. (2018). Matematik öğretmeni adaylarının dörtgenler hakkındaki anlamalarının kavram haritası aracılığıyla incelenmesi. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi, 9(1), 1-30.
• Kaplan, A., Altaylı, D. ve Öztürk, M. (2014). Kareköklü sayılarda karşılaşılan kavram yanılgılarının kavram karikatürü kullanılarak giderilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 85-102.
• Kaplan, A., Özturk, M., ve Öçal M. F. (2015). Relieving of misconceptions of derivative concept with derive. International Journal of Research in Education and Science (IJRES), 1(1), 64-74.
• Kara, G. (2021). Türkiye’de yayınlanan ortaokul matematik eğitimindeki kavram yanılgıları çalışmalarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Karaoğlan-Yılmaz, F. G., Gökkurt-Özdemir, B. ve Yaşar, Z. (2018). Using digital stories to reduce misconceptions and mistakes about fractions: an action study. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 49(6), 867-898.
• Kızılaslan, A., Sözbilir, M. ve Yasar, M. D. (2012). Inquiry based teaching in Turkey: A content analysis of research reports. International Journal of Environmental and Science Education, 7(4), 599-617.
• Kitzinger, J. (1995). Qualitative research: Introducing focus groups. British Medical Journal, 311(7000), 299-302.
• Köken, C. B. (2020). Matematik öğretmeni adaylarının geometrik kavramlara ilişkin kavram yanılgılarının veya hatalarının dijital kavram haritaları ile giderilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi, Bartın.
• Kvale, S. (1994). Interviews: An introduction to qualitative research interviewing. Sage Publications.
• McDermott, L. C. (1991). Millican Lecture 1990: What we teach and what is learned-closing the gap. American Journal of Physics, 59(4), 301-315.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) (2018a). Matematik Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8. Sınıflar). Ankara: MEB Yayınları.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) (2018b). Ortaöğretim Matematik Dersi (9, 10, 11, 12. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: MEB Yayınları.
• Moher, D., Liberati, A., Tetzlaff, J., Altman, D. G., & PRISMA Group (2009). Preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses: the PRISMA Statement. Open medicine: A peer-reviewed, independent, open-access journal, 3(3), e123–e130.
• Mohyuddin, R. G., & Khalil, U. (2016). Misconceptions of students in learning mathematics at primary level. Bulletin of Education and Research, 38(1), 133-162.
• Mutlu, Y., & Söylemez, İ. (2018). An investigation of master and PhD theses conducted on mathematical misconceptions. Başkent University Journal of Education, 5(2), 187-197.
• Nachtigall, D. (1990). What is wrong with physics teachers' education? European Journal of Physics, 11(1), 1-14.
• Ocak, G. ve Dönmez, S. (2010). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin matematik etkinliklerine yönelik tutum ölçeği geliştirme. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3(2), 69-82.
• Pesen, C. (2007). Students' misconceptions about fractions. Education and Science, 32(143), 79-88.
• Pesen, C. (2008). Kesirlerin sayı doğrusu üzerindeki gösteriminde öğrencilerin öğrenme güçlükleri ve kavram yanılgıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 157–168.
• Petticrew, M. ve Roberts, H. (2006). Systematic reviews in the social sciences: A practical guide. Blackwell Publishing. doi:10.1002/9780470754887
• Polat, Z. S. ve Şahiner, Y. (2007). A study about the elimination of pre-service primary education teachers' misconceptions about relations and functions concepts. Education and Science, 32(146), 89-95.
• Ryan, J., & Williams, J. (2007). Children's mathematics 4-15: Learning from errors and misconceptions. New York: McGraw-Hill Education.
• Sancar, M. ve Koparan, T. (2019). Ortaokul öğrencilerinin çokgenler konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesinde kavram karikatürlerinin etkisinin incelenmesi. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 101-122.
• Selçuk, Z., Palanci, M., Kandemir, M. ve Dündar, H. (2014). Eğitim ve bilim dergisinde yayınlanan araştırmaların eğilimleri: İçerik analizi. Eğitim ve Bilim, 39(173), 428-449.
• Sharp, E. S., & Gatz, M. (2011). Relationship between education and dementia: An updated systematic review. Alzheimer disease and associated disorders, 25(4), 289–304. https://doi.org/10.1097/WAD.0b013e318211c83c
• Smith III, J. P., Disessa, A. A., & Roschelle, J. (1994). Misconceptions reconceived: A constructivist analysis of knowledge in transition. The Journal of the Learning Sciences, 3(2), 115-163.
• Soylu, Y. ve Soylu, C. (2006). Matematik derslerinde başarıya giden yolda problem çözmenin rolü. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(11), 97-111.
• Tutak, T., Gün, Z. ve Emül, N. (2010). Matematik eğitiminde ilköğretim düzeyinde kavram yanılgısıyla ilgili yapılan çalışmaların bir değerlendirmesi. E-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 5(3), 940-953.
• Türkdoğan, A., Güler, M., Bülbül, B. Ö. ve Danışman, Ş. (2015). Türkiye'de matematik eğitiminde kavram yanılgılarıyla ilgili çalışmalar: Tematik bir inceleme. Mersin University Journal of the Faculty of Education, 11(2), 215-236.
• Ubuz, B. (1999). 10. ve 11. sınıf öğrencilerinin temel geometri konularındaki hataları ve kavram yanılgıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16-17, 95-104.
• Ünal, Z. (2013). 7. sınıf öğrencilerinin geometri öğrenme alanında matematiksel dil kullanımlarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir. Yenil, T. (2020). 6. sınıf öğrencilerinin ondalık gösterim konusundaki kavram yanılgılarının 5E modeline göre tasarlanan dijital kavram karikatürleri ile giderilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi, Bartın.
• Yenilmez, K. ve Yaşa, E. (2008). İlköğretim öğrencilerinin geometrideki kavram yanılgıları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 461-483.
• Yılmaz, S. (2007). İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin problem çözmedeki kavram yanılgıları. (Yayımlanmamış yüksel lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) (t.y.) Doktora/sanatta yeterlilik programı açmak için başvuru formatı. https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/doktora-programi-acma-olcutleri adresinden 02.09.2020 tarihinde edinilmiştir.
• Zaslavsky, O., & Shir, K. (2005). Students' conceptions of a mathematical definition. Journal for Research in Mathematics Education, 36(4), 317-346.
• Zembat, İ. Ö. (2008). Sayıların farklı algılanması- sorun sayılarda mı? öğrencilerde mi? Yoksa öğretmenlerde mi? M. F. Özmantar, E. Bingölbali, ve H. Akkoç (Editörler). Matematiksel Kavram Yanılgıları ve Çözüm Önerileri. Ankara: Pegem Akademi 41-60.
• URL1: https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-anasayfa.php adresinden 30.10.2021 tarihinde erişilmiştir.